کاروانسرای وکیل کرمان به یک عروس هزار داماد بدل شده؛ ماجرای پر فراز و نشیب واگذاری آن به بخش خصوصی اکنون می‌تواند به عنوان نمونه‌ی آشکاری از مدل مدیریتی در استان کرمان در مدت نزدیک به دو دهه‌ی اخیر معرفی بشود؛ به زودی اما حکم خلع ید آخرین پیمانکار آن داده می‌شود تا این بنا، رکورد تغییر سرمایه‌گذار را بشکند!
استقامت نوشت:
کاروانسرای وکیل کرمان به یک عروس هزار داماد بدل شده؛ ماجرای پر فراز و نشیب واگذاری آن به بخش خصوصی اکنون می‌تواند به عنوان نمونه‌ی آشکاری از مدل مدیریتی در استان کرمان در مدت نزدیک به دو دهه‌ی اخیر معرفی بشود؛ به زودی اما حکم خلع ید آخرین پیمانکار آن داده می‌شود تا این بنا، رکورد تغییر سرمایه‌گذار را بشکند!
کاروانسرای وکیل که حدود ۱۸۰ سال قدمت دارد، در مجاورت بازار تاریخی وکیل جنب خیابان شریعتی واقع شده و عده‌ای آن را اولین ساختمان دو طبقه در شهر کرمان می‌نامند. این کاروانسرا ۱۹۰ حجره دارد، ثبت ملی شده و صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی کشور که مسوول واگذاری آن به سرمایه‌گذار است، در سایت خود درباره‌ی کاروانسرای وکیل می‌نویسد: «این بنا از نظر ساختار معماری بسیار نفیس است؛ دارای کالبد خشتی و نمای آجری بوده و از معدود کاروانسراهایی است که دارای تزئینات نفیس کاشی‌کاری است تا جایی که حتی بادگیر آن نیز این تزئینات را دارد».
اولین‌بار در دهه‌ی هفتاد و در زمان استانداری «مرتضی بانک» تصمیم بر احیای کاروانسرای وکیل کرمان گرفته می‌شود؛ محمدعلی گلاب‌زاده رییس مرکز کرمان‌شناسی، که در آن زمان، مدیر کل اجتماعی استانداری کرمان بوده، مسوولیتی را می‌پذیرد تا رضایت سهام‌داران این کاروانسرا را جلب کند.
گلاب‌زاده در گفت‌وگو با فارس در مردادماه سال ۹۳ اظهار می‌کند: «قرار شد بنده مسوولیت اخذ رضایت از سهام‌داران کاروانسرای وکیل را بر عهده گیرم و بعد از آن، این بنای تاریخی مرمت و به هتل سنتی تبدیل شود و درآمد بخشی از سهام مالکان که در اختیار ما گذاشته شده بود، برای بچه‌های بی‌سرپرست و یتیمان موقوفه کرمانیان هزینه شود». بعد از تلاش‌هایی که او کرده، تمام سهام کاروانسرای وکیل گرفته و شش دانگ کاروانسرا به میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کرمان واگذار می‌شود.
آن زمان مجریان، رویای هتل عباسی اصفهان را برای کاروانسرای وکیل در سر داشته‌اند. این طرح اما ناکام می‌ماند و کاروانسرا به حال خود رها می‌شود تا این‌که در دولت نهم، اسفندیار رحیم‌مشایی، رییس سازمان میراث فرهنگی کشور و رئوفی‌نژاد استاندار کرمان می‌شود.
در آن دوره که «علی کارنما» مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمان بوده، خبرنگاران را صدا می‌کند و طی آیینی، از یک ماکت رونمایی می‌کند که نشان می‌دهد با احیا و مرمت کاروانسرای وکیل، یک هتل پنج ستاره‌ی باشکوه در این مکان متولد می‌شود.
کارنما از خواب خوشی که دولت برای این کاروانسرا دیده می‌گوید؛ «میلیاردرهای جهان برای دیدن این هتل به کرمان سفر خواهند کرد!».
مدتی بعد، رحیم‌مشایی دست در دست یک سرمایه‌گذار ترک به کرمان می‌آید و با کلی تشریفات کلنگ این پروژه را در خاک کاروانسرا به زمین می‌زنند؛ باد پرچم‌های ایران و ترکیه را که در میانه‌ی کاروانسرا و بر فراز مجموعه‌ی تاریخی بازار کرمان علم شده می‌رقصاند تا مگر نوید روزهای بهتر را بدهد؛ روزهایی که همچون دیگر نویدها و امیدهای دولت نهم هرگز نیامد. ماجرا به همین هم ختم نشده و پس از آن، در سال ۸۹ کاروانسرای وکیل کرمان به همراه خانه‌ی عامری‌ها در کاشان و عمارت مسعودیه تهران از سوی صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی به شرکتی دیگر واگذار می‌شود.
این‌بار شرکت سرمایه‌گذاری ساختمانی «عظام» طرح خود را برای تبدیل کاروانسرای بزرگ استان کرمان به یک مرکز اقامتی آغاز می‌کند.
مدیر وقت صندوق احیا در مراسم واگذاری این سه بنا به عظام می‌گوید: «در قراردادی که با این شرکت منعقد می‌شود، حداکثر دوران مرمت بناها سه سال و دوره‌ی بازگشت سرمایه و استهلاک آنها هفت سال پس از پایان مرمت تعیین شده است». از آن تاریخ، شش سال می‌گذرد و کاروانسرای وکیل همچنان بلاتکلیف و بی‌جان رها شده است.
۲۱ تیرماه جاری، خبرگزاری‌ها اعلام کردند که قرارداد عمارت مسعودیه فسخ شده است. مدیرعامل و رییس هیات مدیره صندوق احیا در این‌باره گفت: این قرارداد که در دولت دهم منعقد شده، از ابتدا مخدوش بوده است.
با توجه به این‌که کاروانسرای وکیل کرمان نیز در قالب همین قرارداد به عظام واگذار شده، این پرسش مطرح است که تکلیف آن چه می‌شود؟
حمید روحی، معاون میراث فرهنگی استان کرمان در پاسخ به این سوال استقامت می‌گوید: «صندوق احیا دادخواستی را تنظیم کرده و در حال پیگیری هستند تا حکم خلع ید را از بهره‌بردار کاروانسرای وکیل بگیرد».
وی می‌افزاید: «امیدوار هستیم که تا چند ماه آینده این بنا در اختیار میراث فرهنگی قرار بگیرد تا مجدد از طریق صندوق احیا آن را به بخش خصوصی واگذار کنیم».
روحی با بیان این‌که تعیین تکلیف کاروانسرای وکیل یکی از دغدغه‌های جدی ما بوده است، اظهار می‌کند: «از زمان حضور سرمایه‌گذار ترک در این پروژه، مشکلات قانونی ایجاد شده و چون واگذاری آن از طریق صندوق احیا انجام شده بود، کرمان نمی‌توانست پیگیری قضایی انجام بدهد؛ اما الان خوشبختانه با پیگیری‌های خوبی که شده، طی چندماه آینده حکم خلع ید آخرین پیمانکار داده می‌شود».
معاون میراث فرهنگی استان کرمان بیان می‌کند: «در حال حاضر اگر کسی بخواهد از کاروانسرا بازدید کند، این امکان وجود دارد و کلید کاروانسرا دست خود ماست». وی ادامه می‌دهد: «در جریان عملیات مرمتی که استارت خورده بود، یک‌سری تجهیزات از سوی پیمانکار در کاروانسرا باقی مانده که ما آن را بر اساس تامین دلیل که از دادگاه گرفتیم، آن را به محل دیگری منتقل کرده‌ایم».
روحی در پاسخ به استقامت در خصوص نتیجه‌ی واگذاری عمارت شترگلو ماهان به سرمایه‌گذار بخش خصوصی اظهار می‌کند: «مشکل واگذاری این عمارت هم حل شده و طی همین هفته مزایده‌ی آن برگزار می‌شود».
وی می‌گوید: «کمک کردیم تا سرمایه‌گذاری از کرمان هم در این مزایده شرکت بکند». معاون میراث فرهنگی وعده می‌دهد اخبار نهایی مربوط به واگذاری عمارت شترگلو و دیگر بناهای تاریخی از جمله زائرسرای ماهان و خانه‌ی خرّم و تعداد هشت خانه تاریخی که به سازمان همیاری شهرداری داده شده را به زودی به رسانه‌ها اعلام کند.
مرمت و احیای کاروانسرای وکیل به عنوان اثری ملی که متعلق به همه‌ی مردم ایران است، یک مطالبه‌ی جدی است
