گفتارنو/محبوبه فیروزآبادی:
«وضع بازار تعریفی ندارد.»این را فعالان بازار اعم از تولید کننده و صادرکنندگان میگویند، هر چند منظورشان از این جمله یکسان نیست اما آنطور که شواهد نشان میدهد انتظار هیچ یک از بازار برآورده نشده است.
با اجرایی شدن برجام، کشاورزانی که به افزایش قیمت پسته امید بسته بودند گمان میکردند با کاهش هزینههای صادرات، ضمن بهرهمندی صادرکنندگان از سود بیشتر، تولیدکنندگان پسته هم از این افزایش منتفع خواهند شد، اما گویا این گونه نشد.
البته براساس آمار گمرک در چهارماهه نخست سال جاری، حدود 25 هزار تن پسته به کشورهای مختلف از جمله کشورهای امارات متحده عربی، هنگکنگ، عراق، افغانستان، ترکیه، ویتنام، آلمان، اسپانیا و چند کشور دیگر صادر شد که در این میان امارات متحده عربی بهترین خریدار پسته ایرانی بوده است.
با این حال به نظر میرسد انتظارات کشاورزان در آغاز فصل برداشت چندان برآورده نشده است. البته نگرانی هایی در این خصوص وجود داشت. پیش از همه محسن جلالپور نسبت به آینده بازار هشدار داده بود اما تولید کنندگان پسته، اظهارات او را به دلیل اینکه منافع صادرکنندگان در برجسته کردن پیشی گرفتن عرضه از تقاضا است، در چارچوب پایین نگه داشتن قیمت پسته ارزیابی میکردند.
به هر روی 22 خرداد ماه سال جاری، رییس هیات مدیره انجمن پسته ایران با انتشار متنی در فضای مجازی نسبت به وضعیت بازار پسته ایران ابراز نگرانی میکند.
به گزارش گفتار نو، محسن جلالپور در کانال تلگرامیاش مینویسد: ازآن جا كه رقيب اصلي ما آمريكا، امسال به میزان زیادی محصول برداشت خواهد كرد و هنوزبخشي از محصول گذشتهاش را نيز نتوانسته به فروش برساند، به نظرميرسد قصد كاهش قيمت براي محصول سال جدید را دارد.
جلالپور با بیان این که «احتمالا افزايش توليد در آمريكا و در نتیجه کاهش قیمت ها، فروش پسته ایرانی را دربازارهاي بين المللي با مشکل مواجه خواهد کرد» این را هم اضافه میکند: اين همان دغدغهاي بود كه طي سال های گذشته به كرات به آن اشاره كردهام.
جلالپور میافزاید: آنچه پيشبيني ميشود این است که محصول امسال آمريكا درحدود٣٣٠هزارتن خواهد بود و محصول ايران، حدرد ١٧٠هزارتن. ايران وآمريكا براي اولين بار است که به تولید٥٠٠هزارتني در پسته دست پیدا می کنند.
او البته تاکید میکند: برای نباختن در بازاری که رقیبش آمریکا است،باید خوب فکر و به درستی برنامه ریزی کرد.
140هزارتن صادر می شود
در کمتر از دو هفته بعد اسدالله عسگراولادی درباره وضعیت تولید و صادرات پسته میگوید: پیشبینیها بر آن است که حجم پسته تولیدی کشور با توجه به شرایط درختهای پسته در حدود 180 هزار تن باشد. این در حالی است که در اول فصل با توجه به شرایط کشور پیشبینیها بر آن بود میزان محصول پسته سال جاری به 160 هزار تن برسد.
عسگراولادی که در گفتوگو با هفتهنامه تجارتفردا سخن میگفت، میافزاید: میزان پستهای که در سال جاری قرار است به خارج از مرزهای کشور صادر شود حدود 140 هزار تن است و شرایط صادراتی در سال جاری همچون سال گذشته است. در سال گذشته حجمی که برای صادرات پسته در نظر گرفته شده بود کاملاً به خارج از مرزها منتقل شد و این در حالی است که میزان مصرف داخلی پسته ایران در حدود 30 هزار تن است.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران تصریح میکند: در کنار 30 هزار تن مصرف داخلی حدود پنج هزار تن پسته از طریق مسافر از کشور خارج میشود که در نهایت از 170 هزار تا 180 هزار تن محصول تولیدی حدود 135 هزار تا 145 هزار تن به عنوان مازاد مصرف داخلی شناخته میشود.
او پیشبینی میکند: حدود 10 هزار تن پسته بدون نیاز داخلی و صادراتی در کشور وجود داشته باشد که این میزان کاملاً طبیعی و منطقی است.
نقدینگی پسته تامین شود
اواسط مردادماه رییس مجمع نمایندگان کرمان در دیدار با وزیر اقتصاد و دارایی خواستار تامین نقدینگی خرید پسته میشود، چه این که هر ساله عدم تامین نقدینگی به بازار پسته در آغاز فصل ضربه میزند.
حسین امیری در این خصوص میگوید: می خواهیم با تامین نقدینگی خرید پسته و خرما از کاهش قیمت این محصولات از طریق واسطهها جلوگیری شود.
وی با بیان اینکه بیش از ٧٠ درصد پسته را خرده مالکان تولید می کنند خاطر نشان میکند: خرده مالکان در زمان برداشت نیاز به پول دارند و پسته را سرازیر بازار می کنند که همین عامل باعث کاهش قیمت می شود.
رییس مجمع نمایندگان استان کرمان با تاکید بر اینکه باید بازار پسته در زمان برداشت مدیریت شود، خاطرنشان میکند: راه جلوگیری از این کاهش قیمت این است که مبلغی چند ماه در اختیار شرکت تعاونی باشد تا با قیمت از پیش اعلام شده پیش خرید کنند.
محصول امسال با بركت است
مجددا بیستم شهریورماه محسن جلالپور درباره رقابتهای مخرب در بازار پسته هشدار میدهد. جلالپور در پست تلگرامی خود مینویسد: هم از نظر كميت و هم از نظر كيفيت، محصول امسال بهتراز يكي دوسال گذشته است.
رییس سابق اتاق ایران با بیان اینکه محصول امسال آمريكا حدود هشتصد هزارپوند يعني چيزي بيش از سيصد و هفتاد هزارتن برآورد مي شود، میافزاید: اين اولين بار است كه حجم پسته توليدي در آمريكا به اين حجم مي رسد. به همين دليل محصول آمريكا در هفتههاي اخير با كاهش قيمت قابل توجهي در بازار جهاني عرضه شده است.
جلالپور ادامه میدهد: تحليل گران براين باورند با توجه به حجم نسبتا سنگين محصول سال جاري در آمريكا و همچنين عرضه قابل توجه پسته تركيه، كار براي فروش محصول ايراني تا اندازهاي سخت شده است.
او با بیان اینکه آن چه در اين شرايط ميتواند به محصول ايران كمك كند، مديريت بازار است، میافزاید: اين مديريت بايد درعرضه وتقاضا همزمان انجام پذيرد. در سمت عرضه، باغداران بايد با عرضه تدريجي محصول خود، به ثبات بازار و كنترل قيمت ها كمك كنند و در سمت تقاضا نيز بايد به متقاضيان اطمينان داد كه محصول امسال ايران از نظر كيفيت، مقدار و قيمت قابل رقابت است. بنابراين بايد از طريق انعقاد قراردادهاي ماهانه به خريداران نيز اطمينان لازم داده شود. طبيعي است كه مهم ترين نقش را در اين شرايط صادركنندگان داشته و دارند.
رییس هیات مدیره انجمن پسته ایران با تاکید بر اینکه نبايد رقابت مخرب پا بگيرد، خاطرنشان میکند: در اين صورت به جاي همراهي و تمركز براي رقابت در بازار جهاني، تمام توان صادركنندگان بايد صرف رقابت دروني شود و دراين صورت مشخص است كه برنده چنين وضع آشفتهاي تجار كدام كشور خواهند بود. محصول امسال محصول با بركتي است كه اگر با تدبير و هوشمندي مديريت شود، ميتواند منشأ خير براي همه دست اندركاران اين كسب وكار باشد.
93 بهترین سال صادرات پسته
از سوی دیگر معاون امور باغبانی وزیر جهاد کشاورزی از آمریکا بهعنوان رقیب جدی تولید پسته جمهوری اسلامی ایران نام میبرد و میافزاید: بر اساس آمارهای موجود، آمریکا امسال 300 هزار تن پسته تولید کرده است.
طهماسبی با اشاره به صادرات 137 هزار تن پسته از کشور در سال 1390 عنوان میکند: در سال گذشته نیز 130 هزار تن پسته به ارزش 1.2 میلیارد دلار از کشور صادر شد.
طهماسبی اضافه میکند: بهترین وضعیت در زمینه صادرات پسته در سالهای اخیر، مربوط به سال 93 است که در این سال 183 هزار تن از این محصول از کشور صادرشده است.
اواسط شهریور ماه دبیر کمیته باغبانی انجمن پسته با بیان اینکه امسال بهدلیل سرمازدگی در بسیاری از مناطق نسبت به سال گذشته محصول کمتری تولید خواهد شد، میگوید: بر اساس اطلاعات جمعآوری شده در رفسنجان و انار سال گذشته ۵۰ هزار تن پسته تولید شد که سرمازدگی امسال حجم تولید باغات این منطقه را به ۴۵ هزار تن رسانده است.
وی یادآور میشود: میزان تولید در پسته در سیرجان نیز از ۲۰ هزار تن در سال گذشته به حدود ۱۲ هزار تن در سال جاری خواهد رسید. خراسان رضوی نسبت به سال قبل حدود سه هزار تن کاهش محصول خواهد داشت و افت تولید محصول در یزد محسوس خواهد بود. به نحوی که از تولید ۲۳ هزار تنی باغات پسته این استان در سال قبل به رقم برداشت هفتهزار تن در سال جاری بهدلیل سرمازدگی رسیدهایم.
حسنیسعدی تأکید میکند: بهدلیل توسعه پسته در مناطق جدید، حجم تولید در سال آور یا ناآور تغییر قابل ملاحظهای ندارد. وی درباره قیمت پسته در بازار جهانی اظهار میدارد: با توجه به اینکه چندسالی است آمریکا تعیینکننده قیمت پسته در بازارهای جهانی است و این کشور سه تا چهار دلار بهای محصول خود را کاهش داده، پیشبینیها از افت قیمت پسته در بازارهای جهانی حکایت دارد.
حسنیسعدی در پایان اضافه میکند: البته میزان افت قیمت قابل پیشبینی نیست، زیرا عرضه و تقاضای بازار، تعیینکننده نهایی قیمت خواهد بود.
منتظر واندرفول آمریکا بمانیم
از سوی دیگر دبیرکل انجمن پسته ایران در گفتوگو با گفتار نو میگوید: انجمن پسته ایران با نظر سنجی که در بین شخصیت های موثر پسته در مناطق پسته خیز داشته است، برآورد کرده است که در کل کشور حداقل 170 هزار تن تولید خواهیم داشت.
سیدابراهیم علوی با باین اینکه تا یک ماه آینده پس از برداشت محصول این عدد بازنگری میشود، میافزاید: در طول سالهای گذشته پیش بینی محصول با رقم برداشت شده، یکسان بود.
علوی در خصوص نگرانی هایی که در خصوص بازار مطرح میشود، با بیان اینکه آمریکا، استرالیا، یونان، ترکیه رقیبهای اصلی ما در بحث پسته هستند، به گفتار نو میگوید: با صحبتهایی هم که ما با مدیر بازاریابی و فروش شرکت پسته واندرفول یا همان پارامونت سابق داشتیم، ایشان برآورد تولید پسته آمریکا را حدود 400 هزار تن اعلام میکرد.
علوی میافزاید: اگر آمریکا 350 هزار تن داشته باشد، 170 هزار تن هم ما داشته باشیم، به اضافهی محصول ترکیه، یونان، استرالیا و اسپانیا عرضه به بازار جهانی داریم. در مجموع به نظر میآید ما مازاد عرضه در بازار داشته باشیم و این میتواند روی قیمتها تاثیر بگذارد البته باید منتظر ماند تا اواخر هفته آينده که شرکت واندرفول قیمت پسته آمریکا را مشخص می کند و بعد می شود تحلیل بهتری داشت.
او با بیان اینکه آمریکا معمولا تا 28 سپتامبر قیمتهای بازار را اعلام میکند، تاکید میکند: قیمتگذاری آمریکا روی قیمت جهانی پسته تاثیر دارد.
علوی در خصوص بازار داخل در شرایط فعلی میگوید: در بازار داخلی معمولا در فصل برداشت کسانی که نیاز شدید مالی دارند و اغلب کشاورزان خرده مالک هستند، ممکن است ناگزیر به عرضه شوند.
او میافزاید: وزارت جهاد کشاورزی، نظام بانکی کشور و سازمان توسعه تجارت باید به موقع در فروردین یا اردیبهشت یا حداکثر در خرداد نقدینگی مورد نیاز بازار و بخش خصوصی فعال در صنعت پسته را تامین کنند.
علوی یادآور میشود: چون این پروسه همیشه دیر و در حین برداشت محصول و یا حتی بعد از فصل برداشت انجام میشود، باغداران خرد ما نیاز مالی شدید دارند و اجبارا پستهشان را به بازار عرضه میکنند.
دبیرکل انجمن پسته ایران با بیان این که 200 میلیارد تومان برای پسته در سال جاری در نظر گرفته شده اما تا این لحظه پرداختی صورت نگرفته است، تصریح میکند: سیستم بانکی به موقع تامین کننده نقدینگی مورد نیاز پسته نیست.
او تاکید میکند: در اول فصل برداشت ممکن است قیمت ها هم پایین باشد اما براساس اطلاعات موجود به نظر میآید برای این که امسال افت شدید قیمت پسته را نداشته باشیم، باید جانب احتیاط را هم تولید کنندگان و هم صادرکنندگان رعایت کنند و زود پسته را به بازار با قیمت های پایین عرضه نکنند.
علوی این را هم اضافه میکند: زیاد نباید از مازاد پسته در بازار ترس داشت باید صبر کرد و بعد از قیمت گذاری آمریکا تصمیم گیری کرد.
او این را هم اضافه میکند: نباید در قیمتگذاری تعجیل کرد.