آیت‌ا... اکبر هاشمی‌رفسنجانی را با هر معیاری که بسنجیم شخصیتی بزرگ بود، یک سیاستمدار بزرگ، یک روحانی بزرگ، یک خطیب و گوینده بزرگ و یک فعال اجتماعی بزرگ، چه در زمانی که در قدرت بود و چه در زمانی که از قدرت پیاده شد. در واقع سواره و پیاده، بلند قامت بود.
در یادداشت روزنامه آرمان که به قلم احمد شیرزاد فعال سیاسی اصلاح‌طلب منتشر شد، می خوانیم: حتی زمانی که از اسب قدرت پایین آمد نیز از بسیاری از رقبای سیاسی خود بلند قامت‌تر بود. این بلند قامتی چنان بود که همواره در انبوه غبار فتنه‌ها و آشوب‌های اجتماعی و سیاسی چهره ایشان دیده می‌شد.آیت‌ا... هاشمی به عنوان یک نظریه‌پرداز سیاسی و یک صاحب نظر سیاسی شجاعت ویژه‌ای داشت.
ایشان با مقتضیات روز و با منافع جامعه و مردم زندگی می‌کرد و خود را داعیه‌دار دفاع از مردم می‌دانست. به عنوان نمونه بعد از8 سال جنگ و مدیریت مقتدرانه آن وقتی منافع ملی ایران ایجاب کرد از جنگ فاصله بگیرد، با شجاعت تمام پشت سر این ایده ایستاد و سعی کرد که مدیریت صحنه را به سمت منافع مردم ایران ببرد.
زمانی که بعد از دو دوره ریاست‌جمهوری باید جای خود را به جانشین بعدی می‌داد، با نهایت هوشمندی سیاسی و اقتدار از آزادی انتخابات در سال 76 دفاع کرد و محکم بر سر این موضع خود ایستاد. شاید بسیاری از کسانی که پیش از آن به آیت‌ا... هاشمی نظر داشتند از این موضع‌گیری آن مرحوم ناراحت شدند.
به هرحال می‌توان گفت‌آیت‌ا... هاشمی در آن مقطع تاثیرگذاری ویژه‌ای داشت و به نوعی می‌توان گفت جریان اصلاحات در سال 76 مدیون این موضع‌گیری آیت‌ا... هاشمی بود. ایشان در تلاطم تقابل جناح‌های سیاسی کشور کاملا بنا به مصلحت واقعی مردم جایگاه خود را تعیین می‌کردند و به هرحال موضع خود را نه بر مبنای تعصب‌های خشک غیرقابل تغییر بلکه بر اساس آن چیزی که به نظرشان می‌رسید متناسب با منافع مردم است، تنظیم می‌کردند. نزدیکی آیت‌ا... هاشمی به جریان اصلاحات در سال‌های اخیر قابل کتمان نیست و این موضع شاید بسیاری را نارحت کرده بود.
عاملی که این مرد بزرگ را آماج سیبل بلا ساخته بود اما در هر صورت مشاهده کردیم که در آخرین ماه‌های سال 91 با وجود کهولت سن زمانی که احساس کرد وجودش می‌تواند تاثیرگذار باشد پا به صحنه انتخابات ریاست‌جمهوری گذاشت که متاسفانه رد صلاحیت شد. اما این قامت افراشتگی ایشان تاثیرگذار شد و در صحنه انتخابات، یک بسیج فکری در میان مردم ایجاد کرد تا دولت روحانی بر اثر همین موضع تشکیل شود. در سال‌های اخیر هم شاهد رک گویی و صراحت کم نظیر آیت‌ا... هاشمی بودیم.
این رک گویی چراغ روشنی است که در واقع معیارهای اصیل انقلاب اسلامی را پیش چشم مردم قرار داد و نشان می‌داد که آیت‌ا... هاشمی در دفاع از ارزش‌هایی که به آن اعتقاد دارد از هیچ خطری واهمه ندارد. گاهی تصور شد که به دلیل علاقه زیاد ایشان به فرزندان خود، از این موضوع به عنوان نقطه ضعف سیاسی استفاده شود. به همین دلیل بارها سعی کردند با فشار آوردن روی فرزندان موضع ایشان را تغییر دهند. با اینکه برای دو تن از فرزندان آیت‌ا... هاشمی مشکلات سیاسی و حقوقی ایجاد شد، اما در موضع‌گیری ایشان اثر گذار نبود و افراشتگی و قامت هاشمی را خم نساخت.
به نظر می‌رسد فقدان آیت‌ا...هاشمی تاثیر شگرفی در صحنه سیاسی کشور خواهد گذاشت و موج بسیار بلندی ایجاد خواهد کرد. طبیعتا به جریان اصلاحات و اعتدال ضربه بزرگی وارد شده است. خلأ حضورآیت ا...هاشمی در صحنه سیاسی به راحتی پرنخواهد شد، اما موج اجتماعی حمایت از جریان اعتدال و راستین انقلاب اسلامی در روزهای آینده دیده خواهد شد.
