در گفت‌وگوی رییس انجمن خرمای ایران با صدای تاک مطرح شد:
خرماپزان را پشت سر گذاشته‌ایم و رفته‌رفته به‌روزهای پایانی فصل برداشت نزدیک می‌شویم. با رئیس انجمن خرمای ایران برای اطلاع از آخرین وضعیت تولید و بازار خرما به گفت‌وگو نشستم. محسن رشید فرخی که عهده‌دار مسئولیت ریاست انجمن خرمای استان کرمان نیز هست، در باب مسائل کلان صنعت خرما هم گفت‌وگو شد که می‌خوانید.
گروه اقتصاد:
خرماپزان را پشت سر گذاشته‌ایم و رفته‌رفته به‌روزهای پایانی فصل برداشت نزدیک می‌شویم. با رئیس انجمن خرمای ایران برای اطلاع از آخرین وضعیت تولید و بازار خرما به گفت‌وگو نشستم. محسن رشید فرخی که عهده‌دار مسئولیت ریاست انجمن خرمای استان کرمان نیز هست، در باب مسائل کلان صنعت خرما هم گفت‌وگو شد که می‌خوانید.
آقای رشید فرخی! بعد از اتمام فصل خرماپزان وضعیت تولید خرما را چگونه می‌بینید؟
خدا را شکر امسال سال خیلی خوبی است با توجه به شواهد و جمع‌آوری خرما امسال هم مانند سال گذشته خوب است.
انجمن خرما میزان تولید را چقدر پیش‌بینی کرده است؟
حدوداً 300 هزار تن تولید خواهیم داشت.
اخباری مبنی بر خسارت جدی گرمازدگی منتشرشده بود. این واقعیت داشت؟
تغییرات اقلیمی را نمی‌توان نادیده گرفت و این موضوع در بعضی از مناطق خسارتی وارد کرده است ولی این مسئله خیلی حاد نیست.
چه مناطقی این خسارات را متحمل شدند؟
در برخی مناطق جنوبی مانند شهرستان بم، ریگان و قلعه گنج که 20 تا 25 درصد خسارت به آن‌ها واردشده است این ارقام دقیق نیست و به این معنا نیست که در همه مناطق این مقدار بوده است. بلکه در مناطقی که گرما شدید بود اتفاق افتاده است.
وضعیت بازار چگونه است؟
بازار میدان عرضه و تقاضا است. ما به اعضای انجمن تذکر داده‌ایم اما بازهم شاهد حضور بخش‌های دولتی و نیمه‌دولتی بوده‌ایم و این وضعیت را وخیم‌ترمی‌کند. ماسال گذشته سال بسیار خوبی داشتیم و حدود 5 تا 10 درصد که طبیعی هم هست در انبارها خرما باقی ماند.
سال خوبی بود چون نه خرید تضمینی بود و نه قیمت‌گذاری؛ جدا از اینکه برخی افراد محلی و فرمانداران قیمتی اعلام کردند اما دولت به‌طورجدی در این بخش دخالت نکرد درنتیجه بسیار سال خوبی بود. عرضه و تقاضا است که قیمت و تعادل بازار را تعیین می‌کنند.
قیمت رطب مضافتی درجه‌یک در بازار چند است؟
ما قیمت چین اول را محاسبه نمی‌کنیم، چین دوم و سوم است که برای صادرات و مصرف داخلی مورداستفاده قرار می‌گیرد. قیمت اصلی را بعد از گذشت سه یا چهار هفته محاسبه می‌کنیم.
یعنی برای اعلام قیمت زود است؟
بله مادر کارتن‌های 8 کیلویی هستند که تازه در بازار عرضه شدند کیلویی 5 هزار تومان قیمت دارند.
آقای رشید فرخی! واریته جدیدی که به شهداد آورده‌اند، جواب داده است؟
ابتدا بحثی را مطرح کنم که بنده با وزیر جهاد کشاورزی و معاونین ایشان تفاهم‌نامه را امضا کرده‌ام که از هرگونه تصمیم عجولانه در بحث جایگزینی واریته‌ها جدا خودداری کنند چون احتیاج به تحقیقات دارد و هر درخت خرمایی نمی‌تواند واریته جایگزین شود و شرایط اقلیمی باید روی این واریته‌ها آزمایش شود و بعدازآن واریته مورداستفاده قرار بگیرد.
اگر دمای خواستگاه این واریته را که در جنوب کالیفرنیا و رژیم صهیونیستی است با شهداد مقایسه کنید، بسیار متفاوت است. ممکن است در آینده بتوان آن را جایگزین کرد اما شرایط اقلیمی آن با اینجا متفاوت است. باید بیشتر روی آن تحقیق شود و هرگونه اقدام عجولانه باعث اتلاف سرمایه‌های ملی است.
طرح همیاران آب چه مسئله‌ای را برای خرماکاران بم چه مشکلی ایجاد کرده است که بدان اعتراض داشتند؟
باید روی برخی مسائل طرح همیاران آب بیشتر مطالعه شود؛ اما هرگونه تغییر در مقدار مصرف آب بر نخیلات تأثیرگذار است.
یعنی خاموشی‌های اجباری تأثیر گذاشته است؟
بله ما خاموشی‌های اجباری هم داشته‌ایم. ما پیشنهادهای خاصی در بحث آب ارائه کرده‌ایم که دنبال می‌شوند. در مسائلی مانند بازار آب، بهره‌وری و آب مجازی روی آن‌ها کار می‌شود؛ اما در موضوع همیاران آب، باید دقت بیشتری را خرج کنیم تا راهمان به بی‌راهه کشیده نشود.
در طرح همیاران آب توصیه‌های برای تغییر کشت صورت گرفته است. نظر شما در مورد این توصیه‌ها چیست؟
من تمامی آن‌ها را مطلوب می‌دانم به‌خصوص در بحث کشت‌های جایگزین و تغییر الگوی کشت. تغییر الگوی کشت در استان کرمان حتماً باید مدنظر قرار بگیرد اینکه 25 درصد محصولات باغی کشور متعلق به کرمان است نه‌تنها هنر است بلکه نشان‌دهنده عدم مدیریت و عدم آینده‌نگری ما است. در استان بحران‌زده کرمان ازلحاظ آب کشاورزان باید قیمت واقعی آب و نحوه استفاده از آن را بدانند. توصیه کشت باید اجرا شود حتی به‌صورت اجباری.
اخیراً تحقیقاتی از سوی اندیشکده تدبیر آب زیر نظر آقای آگاه انجام‌شده بود و چکیده آن بیان کرده بود که ارزآوری هندوانه با در نظر گرفتن بهره‌وری آب از پسته بیشتر است. نظر شما در این مورد چیست؟
تحقیقات آقای آگاه مورد تائید من است اما چون این مسئله را از خودشان نشنیدم و علت آن را نمی‌دانم اظهارنظری در مورد آن نمی‌کنم. اما ما نباید آزمون‌وخطاهایی که در پسته هستیم را روی خرما هم انجام بدهیم و باید ببینیم که آن مقدار آبی که صادر کرده‌ایم با پولی که به دست اورده‌ایم قابل‌مقایسه است یا خیر؟ چون به دست آوردن دوباره آب و تجدید آن بسیار مشکل است. ما حدود 70 میلیارد دلار آب مصرف کرده‌ایم ولی 30 میلیارد تومان از پسته ارزآوری داشته‌ایم.
کارشناسان در خصوص آینده دشت بم ابراز نگرانی کردند. انجمن خرما برای این مسئله چه تمهیداتی اندیشیده است؟
ما از اطلاعات و تذکراتی که کارشناسان به ما می‌دهند نهایت استفاده را می‌کنیم، الگوی پیش روی ما پسته است. در طرح‌های آبیاری تحت‌فشاری که برای پسته اعمال شد مقدار اضافی آب صرف توسعه سطح زیر کشت شد. ما در خرما به‌هیچ‌عنوان درصدد افزایش سطح زیر کشت نیستیم و افزایش را در بخش‌های بهره‌وری جستجو می‌کنیم. با توجه به شرایط ایران دشت بم در آینده‌ای نه‌چندان دور دچار مشکل خواهد شد و این نیازمند مدیریت اکنون است که از آبیاری‌های جدید و زیرسطحی استفاده کنیم.
منبع: صدای تاک
