مدیر کمپهای ترک اعتیاد استان از مصاحبه پرهیز میکنند. با این حال سماجت و پیگیری خبرنگارصدای تاک اسما دهقانی مدیریت محترم کمپ «آوای رهایی» در شهرستان زرند را متقاعد به گفتوگو در خصوص اعتیاد زنان کرد.
خانم دهقانی! روند پذیرش تا ترخیص مراجعین کمپ را لطفاً توضیح دهید.
وقتی معتادی به مرکز ما مراجعه کند، ابتدا پزشک مرکز باید او را معاینه کند. اگر تشخیص دکتر این باشد که فرد موردنظر، صلاحیت پذیرش شدن دارد و میتواند تحت درمان قرار بگیرد، برای صدور تأییدیهی اول، نامهی آن فرد را امضا میکند و به ما تحویل میدهد.
ما در گام اول از او تست میگیریم تا بدانیم چه مادهای مصرف میکند. سپس تست ایدز از او میگیریم و پس از آن، روانشناس مرکز با او صحبت میکند و با تائید روانشناس و مسئول مرکز، پذیرش نهایی این فرد انجام میگیرد. بسته به اینکه طول درمان فرد معتاد یکماهه یا بیستویک روزه باشد، بهصورت پنج روز یکبار یا هفت روزیکبار تست میگیریم تا وضعیت سلامت او را زیر نظر داشته باشیم.
تمامی معتادان بهصورت یک روز در میان در جلسات مشاورهی گروهی شرکت میکنند و همچنین جلسات مشاورهی فردی برای معتادان انجام میپذیرد که در برگ پذیرش آنها قید میشود. اگر در جلسات روانشناسی متوجه شویم که بیماری دچار بحرانهای روانی است و شرایط روحی لازم برای شروع درمان را ندارد، او را پذیرش نمیکنیم، بلکه به روانشناسان خارج از مرکز ارجاع میدهیم تا پس از حل مشکلات روحی و به دست آوردن سلامت ذهنی، برای شروع مجدد درمان به مرکز مراجعه کند. چراکه نمیخواهیم فردی را بپذیریم که با رفتارهای خطرناک خود، به دیگر معتادان کمپ آسیب وارد کند.
در طول روند درمان، برای خانوادهی فرد ترخیص شده، توسط مددیار مرکز بهصورت دو ماه یکبار جلسات مشاوره تنظیم میشود تا توجیه شوند چگونه با این فرد معتاد کنند. درنهایت امر، هرکدام از معتادانی که بخواهند از کمپ ترخیص شوند، طی یک جلسه با حضور پزشک معالج، دکتر روانشناس و اعضای گروه مددیار مشخص میشود که آیا امکان ترخیص فرد مورد نظر وجود دارد یا نه. در صورت ترخیص این شخص تا شش ماه، بهصورت بیستوسه روز یکبار، مددیار مرکز پیگیری میکند تا از وضع او آگاهی پیدا کند تا مگر دوباره به سمت اعتیاد کشیده نشده باشد.
با توجه به فرمایشات شما، گذراندن مراحل و فراهم بودن شرایط مختلفی برای ورود افراد به کمپ جهت درمان اعتیادشان الزامی است. علت آن چیست؟
ما امکان ساماندهی افراد خارجی که به کمپ ما مراجعه کنند را نداریم. تمامی افرادی که در کمپ ما حضور دارند، همدرد هستند و یکدیگر را درک میکنند. تمامی این افراد توسط بهزیستی به ما معرفیشدهاند و ما هم پس از پاک شدنشان، آنها را به بهزیستی تحویل میدهیم. بهطورکلی، همهی بیماران باید ضامنی داشته باشند که این ضامن، یا بهزیستی است و یا فرد خیری است که بهعنوان یک انسان مورد اعتماد شناختهشده است. بدون ضامن به هیچوجه نمیتوانیم کسی را قبول کنیم، چون اگر هر اتفاقی در کمپ بیفتد، ما باید جواب پس بدهیم.
حداقل و حداکثر اعتیاد زنان با توجه به طول درمان آنها چه مواردی بوده است؟
اعتیاد به مواردی همچون شیشه و هروئین، زودتر از بقیهی موارد درمان شده است، اما وضع برای متادون از بقیهی موارد بدتر بوده است. اما نظر فکری، شیشه تا نه ماه اثرات مخرب دارد و فرد معتاد را به استعمال وسوسه میکند.
گفتهشده که روش درمانی کمپها، غیر از تجویز و ارائهِی هر نوع دارویی است. این روشها کدماند؟
ما از دو شیوهی آبدرمانی و گفتاردرمانی پاکی معتادان را به آنها بازمیگردانیم. جلسات گفتاردرمانی یک نوبت، هرروز صبح ساعت نه انجام میپذیرد تا بیماران ازنظر فکری، ارادهی ترک کردن و بازنگشتن به سمت مواد مخدر، ملزم کردن خود در پایبندی به برنامه و رعایت صداقت را در خود تقویت کنند. نوبت دیگر، بعدازظهرها جلسات اعتقادی برای نزدیکتر شده به خدا، استغفار کردن و تقویت ایمان بیماران صورت میپذیرد. در روش آبدرمانی، قبل از هرچیز بیمار را توجیه میکنیم که هیچ نوع دارو یا مسکنی در اختیارش قرار نخواهد گرفت. برای بیمار هیچ اجباری نیست که آبدرمانی را تجربه کند، اما به هر حال قرار گرفتن در زیر دوش آب سرد، که در دفعات اول خدمتگزاران به او کمک میکنند، آرام میشود. بعد از مدتی، خودشان در این روش راه میافتند و اتفاق میافتد که گاهی یک فرد بیش از ده بار دوش بگیرد و این خود موجب کاهش درد او میشود. این روش در کنار روش گفتاردرمانی در نهایت موجب سلامتی بیمار میشود. در پیگیریهایی که از تأثیرهمزمانی این دو روش انجام دادیم، مشخصشده که از هر ده نفر، شش یا هفت نفر پاک ماندهاند.درنهایت، تا به امروز ما تاکنون 400 مریض را در این مرکز ترک دادیم.
با توجه به مشاهدات شما، علت پاک نماندن افراد ترخیص شده چیست؟
کسانی که بازهم پس از خروج از مرکز دچار اعتیاد میشوند، نزدیکان معتاد همچون پدر، مادر یا همسر معتاد دارند و یا بیخانمان هستند. بعضاً هم افرادی بودند که از خانه رانده شدند، از خانه فراری بودند و خانوادهدار نبودند. گاهی در این افراد، خواست قلبی خودشان هم پاک ماندن است، اما محیطی که در آن قرار داشتند، آنها را مجدداً به سمت اعتیاد سوق داده است.
شنیدهایم که بهزیستی، برای افرادی که پاک ماندند و درآمد و شغل مناسبی ندارند، دورههای آموزشهای فنی و حرفهای برگزار میکند. شرایط گذراندن این دورهها و اشتغال این افراد چیست؟
افرادی که پاکشدهاند، تا ششماههی اول پس از ترخیص باید هرماه یکبار به مرکز ما مراجعه کنند تا تست بدهند و دکتر روانشناس آنها را مراجعه کند و پس از آن، هر سه ماه یکبار این اتفاق مجدداً تکرار شود. پس از یک سال و هشت ماه یا حدوداً دو سال، درصورتیکه پاک مانده باشند، میتوانند با حضور در دورههای آرایشگری، خیاطی، قالیبافی و یا سایر زمینهها، مدرک موردنیاز برای شروع کسبوکار خود را دریافت میکنند و ضمناً وام اشتغال هم میتوانند تهیه کنند.
آیا بهزیستی برای جلوگیری از بازگشت افراد به وضع نامناسب زندگی و کاهش احتمال روی آوردن مجدد این افراد به مواد مخدر، پیگیر وضعیت این افراد هست که زندگیشان را سروسامان دهند؟
بله. ما تمامی این مراحل را به افراد ترخیص شده توضیح میدهیم و تأکید میکنیم که از حمایت بهزیستی برخوردارند. چه بحث وام و چه در مورد مسائل شغلی.
برای افرادی که در طول گذر مراحل درمان، توانایی پرداخت هزینههایشان را ندارند، بهزیستی چه تمهیداتی چیده است؟
برای تأمین هزینههای این افراد، از مراکزی همچون کمیتهی امداد امام خمینی (ره)، بهزیستی و بهصورت موردی از فرمانداری هزینههایی پرداختشده است. کسانی که وضعیت نامناسبی دارند، از بابت اینکه افراد خانوادهی آنها همگی معتاد باشند یا جایی برای زندگی نزد کسی ندارند، آنها را به «خانهی امید کرمان» معرفی میکنیم تا پس از تمام شدن طول درمانشان در کمپ، به آنجا مراجعه کنند. با موافقت خانهی امید و صدور مجوز بهزیستی و نامهی تأییدی کمپ، اقامت این افراد انجام میپذیرد وگرنه هنوز جای مشخصی برای اسکان معتادان در طول درمان وجود ندارد. اما چند موردی که جناب فرماندار معرفی کردند، حتی پس از گذشتن طول درمان، مشغول به کار شدند و توسط ایشان حمایت شدند. همچنین فرماندار برای تهیهی محلی جهت اسکان کسانی که قصد جدی برای ترک دارند اما جایی برای اقامت ندارند، با بهزیستی و چند نهاد خیریه در حال رایزنی است.