مدیرکل امور بانوان استانداری کرمان قبول ندارد که اعتیاد زنان افزایش یافته است. فاطمهالسادات حسینی، البته میگوید: به دلیل برخی از قیود ناشی از فرهنگ، مسئلهی اعتیاد در بحث زنان، کمتر مورد بررسی قرارگرفته است. با هم این گفتوگو را میخوانیم.
خانم حسینی! گفته میشود که امروزه بسیاری از بزهکاریها و آسیبها همچون اعتیاد، قتل، سرقت، و ... زنانه شدهاست. با این گزاره موافقید؟
خیر. زیرا اعمال بزهکارانه به قشر خاصی از اجتماع و جنس معینی اختصاص ندارد و بنا به شرایط و بحرانهای مختلف اقتصادی، خانوادگی و ... که در زندگی به وجود میآید، افراد ، رفتارهای بزهکارانه از خود بروز میدهند که زنان هم از این قاعده مستثنا نیستند. اما به دلیل برخی از قیود ناشی از فرهنگ، مسئلهی اعتیاد در بحث زنان، کمتر مورد بررسی قرارگرفته است. از طرفی به دلیل نقش و مسئولیت زنان در خانواده، اگر با آسیبهای اجتماعی روبرو شوند، میتواند بنیان خانواده را در معرض آسیبهای جدی قرار دهد. بنابراین اگر از این دیدگاه موضوع آسیبهای زنان موردبررسی قرار گیرد، میتوان گفت که یک زن آسیبدیده و بزهکار، بیشتر از یک مرد بزهکار به جامعه صدمه وارد میکند.
مگر تأثیر اعتیاد مرد یا زن بروی خانواده چه فرقی میکند؟
اعتیاد زنان به مواد مخدر عواقب خطرناکتری پیرامون خانواده و اجتماع نسبت به اعتیاد مردان دارد. زیرا اعتیاد مادر بهعنوان محور و شاکلهی اصلی خانواده، بنیان خانواده را متزلزل کرده و باعث آسیبپذیر شدن خانواده میگردد که معضلات بعدی را به دنبال دارد. در بیشتر خانوادهها وقتی مردها به مصرف مواد مخدر گرایش پیدا میکند، زنان مسئولیت مردها را به دوش میکشند و با تحمل مشکلات فردی، اجتماعی و اقتصادی در جامعه، مانع از هم پاشیدن خانواده میگردند. اما این اتفاقات در مورد اعتیاد زنان صدق نمیکند و موجب فروپاشی خانواده میشود.
با این حساب بیشترین آسیبها در مورد اعتیاد زنان را چه میدانید؟
بیشترین میزان آسیبدیدگی از اعتیاد زنان در وهلهی اول، خانواده فرد معتاد را در برمیگیرد و عواقب آن متوجه جامعه نیز میشود. از برخی پیامدهای این معضل اجتماعی میتوان به تضعیف جایگاه خانواده، عدم آرامش و امنیت روانی اعضای خانواده، ازهمگسیختگی بنیان خانواده و آسیبهای جدیتری که به اجتماع وارد میشود، اشاره کرد.
در حال حاضر چه نوع اعتیادی بیشتر در میان بانوان رایج است؟
اعتیاد در بین زنان به عوامل زیادی وابسته است. ازنظر تقسیمبندی زنان معتاد، معمولا زنان میانسال از مواد مخدر سنتی استفاده میکنند و گرایش به مواد مخدر صنعتی بیشتر در بین زنان جوان دیده میشود. یکی از دلایل افزایش اعتیاد به مواد مخدر صنعتی در بین جوانان، عدم آگاهی آنان از مضرات و آسیبهای این مواد است. اگرچه در سالهای اخیر اعتیادهای مدرن ازجمله اعتیاد به اینترنت، فضای مجازی، لوازمآرایشی و... به انواع اعتیادها افزودهشده است که میتواند بهمراتب، تأثیرات مخربتری بر خانواده داشته باشد.
چه عواملی گرایش زنان به اعتیاد را بیشتر کرده است؟
عوامل مؤثر زیادی وجود دارد. ازجمله: 1-تضعیف جایگاه، کرامت و عزتنفس انسانی 2-کمرنگ شدن مسائل اعتقادی و دینی در جامعه 3-عدم اعتمادبهنفس در رویارویی با مشکلات اقتصادی و فرهنگی 4-عدم آگاهی از مهارتهای زندگی 5-تأثیرات منفی فضای مجازی 6-تغییر سبک زندگی اجتماعی 7-از بین رفتن قبح برخی رفتارهای ناپسند مانند استفاده از سیگار و قلیان در انظار عمومی 8-استفادهی ناآگاهانه از مواد صنعتی در بین زنان برای زیبایی یا لاغری 9-زندگی در محیط آلوده
شما بهعنوان مدیرکل امور بانوان استان، چه فعالیتهایی در جهت کاهش این آسیب انجام دادهاید؟
ببینید، مسائل اجتماعی ازجمله اعتیاد، راهحل اجتماعی میطلبد و اولین راهحل، مشارکت مردم برای نجات یک فرد و درنهایت نجات جامعه است. دفتر بانوان و خانواده استانداری کرمان با دو رویکرد پیشگیری و درمان در خصوص کاهش و کنترل آسیبهای اجتماعی اقدام به این فعالیتها نموده است: 1-برگزاری کارگروههای تخصصی و اتاقهای فکر در خصوص چگونگی کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی زنان 2-برگزاری دورههای آگاهسازی برای دانشآموزان، دانشجویان و ... با همکاری دانشگاه علوم پزشکی، فرماندهی انتظامی و نهادهای ذیربط 3-حمایت از سازمانهای مردمنهاد که در حوزهی آسیبهای اجتماعی و تحکیم بنیان خانواده فعالیت میکنند.4-حمایت جهت راهاندازی مراکز DIC
5-حمایت جهت بهکارگیری افراد بهبودیافته از دام اعتیاد در مراکز تولیدی 6-راهاندازی بازارچههای دائمی و موقت برای اشتغال زنان 7-هماهنگی در خصوص نصب پنلهای خورشیدی توسط سرمایهگذار برای خانوادههای بیسرپرست و بدسرپرست 8-سیاستگذاری و برنامهریزی مدون، منسجم و زمانبندیشده برای حل آسیبهای اجتماعی اقشار مختلف زنان، همچون زنان سرپرست خانوار، زنان زندانی و خانوادههای زندانیان، زنان مطلقه، زنان معتاد، زنان دارای HIV مثبت و ... 9-حمایت از خانوادههایی که زنان سرپرستی آنها را برعهده دارند 10-انعقاد تفاهمنامه با صندوق کارآفرینی امید جهت راهاندازی کسبوکار برای بانوان بدسرپرست که از سال 95 در دستور کار قرارگرفته است. 11-برنامهریزی در خصوص افزایش آگاهیهای عمومی زنان و توانمندسازی زوجین در رویارویی با مشکلات و مسائل فردی، اجتماعی و خانوادگی 12-استفاده از ظرفیت خیرین و مؤسسات خیریه جهت حمایت از زنان و خانوادههای آسیبدیده
بهجز نهاد تحت مدیریت شما، چه نهادها و دستگاههایی برای جلوگیری از این آسیب میتوانند مؤثر باشند؟
دستگاههای متولی در حوزهی آسیبهای اجتماعی به دو دسته تقسیم میشوند. گروهی در جهت اقدامات پیشگیرانه عمل میکنند که منظور نهادهای فرهنگی است. مانند آموزشوپرورش، دانشگاهها، وزارت ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات، شهرداری و ... . دستهی دیگر در خصوص درمان و مبارزه با معضل اعتیاد عمل میکنند. همچون بهزیستی، نیروی انتظامی، شورای مبارزه با مواد مخدر و... . در این زمینه نباید نقش سازمانهای مردمنهاد فعال را نادیده گرفت که میتواند کمک شایانی در این زمینه باشد.