گفتارنو/ محبوبه فیروزآبادی:
عضو هیات نمایندگان اتاق بازگانی، صنایع و معادن و کشاورزی کرمان و رییس دفتر اتاق در جیرفت است. کوششهای این زن فعال اقتصادی بیشتر در حوزه فرش و گلیم است. فخری اللهتوکلی در این چند سال به شایستگی زنان کرمانی را در پارلمان بخش خصوصی نمایندگی کرده است. الله توکلی طرح همیاران آب را بیشتر شعار میداندو میگوید: « معمولاً چنین طرحهای بیشتر شعار هست مثلاً دولت کلی هزینه آبیاری تحتفشار پرداخت میکند و سیستم آبیاری غرقابی را به قطرهای تبدیل میکند و میزان برداشت آب از چاه کم نمیشود ولی با توجه به آبیاری قطرهای راندمان مصرف آب بالا میرود و سطح زیر کشت بیشتر میشود. درنتیجه تولید بیشتر باعث کاهش قیمت و ورشکستگی کشاورزان میشود.» گفتوگوی ما با این فعال اقتصادی را میخوانید.
خانم الله توکلی! مدتی است که در برخی محافل با توجه به بحران آب و مسائل دیگر، لزوم کمرنگ شدن کشاورزی از اقتصاد استان و پررنگ شدن صنعت و معدن تبلیغ و توصیه میشود. آیا این نسخه در جنوب استان هم قابلیت توصیه کردن دارد؟
بحران آب در تمام مناطق استان جدی است اما در جنوب کرمان علیرغم مشکلات هنوز هم دیر نشده و هرچه زودتر مسئولان بایستی به سمت هدفمند کردن تولیدات محصولات کشاورزی بروند و برای نیاز بازار داخلی و صادرات برنامهریزی کنند. با توجه به اتکا اقتصاد بیش از ۹۰ درصد منطقه به کشاورزی جایگزین کردن صنعت و معدن در کوتاهمدت ممکن نیست و نیاز به برنامه بلندمدت دارد. در حال حاضر هدفمندی تولید راحل کوتاهمدت است.
اساساً شما کشاورزی استان در جنوب را چقدر بهرهور و اقتصادی میدانید؟
کشاورزی منطقه به دلیل کاشت بدون در نظر گرفتن نیازهای کشور بدون هدف است و اگر در بعضی سالها قیمت محصولی خوب میشود، بیشتر به شانس و اقبال برمیگردد تا برنامه ریزی تصمیمسازان و تصمیمگیران.
اقتصادیترین محصولی که در جنوب کشت میشود، چیست؟
متأسفانه کشاورزان منطقه به کمیت نسبت به کیفیت بیشتر اهمیت میدهند. به دلیل عدم کیفیت در محصولات مختلف و بستهبندی آنها مثل محصولات گلخانهای، امکان صادرات به بازارهای خارجی و رقابت با سایر کشورها وجود ندارند. پس تا زمانی که کیفیت نباشد نمیتوانیم در تولید علیرغم پتانسیلهای منطقه برتر باشیم. فرهنگ تولیدات کیفی باید در بین کشاورزان نهادینه شود.
خیلیها میگویند کشاورزان جنوب امسال در تأمین معیشت خود هم ماندهاند. چرا چنین مشکلی به وجود آمده است؟
دقیقاً؛ متأسفانه وضعیت کشاورزان اصلاً جالب نیست. عدم هدفمند بودن تولیدات و کاهش قیمت عامل ورشکستگی کشاورزان شده است.
خانم الله توکلی! اجرای طرح همیاران آب در جنوب استان هیچ نمود و فایدهای داشته است؟
معمولاً چنین طرحهای بیشتر شعار هست مثلاً دولت کلی هزینه آبیاری تحتفشار پرداخت میکند و سیستم آبیاری غرقابی را به قطرهای تبدیل میکند و میزان برداشت آب از چاه کم نمیشود ولی با توجه به آبیاری قطرهای راندمان مصرف آب بالا میرود و سطح زیر کشت بیشتر میشود. درنتیجه تولید بیشتر باعث کاهش قیمت و ورشکستگی کشاورزان میشود.
پیشنهاد شما برای اقتصاد جنوب استان چیست؟ چرا صنایع تکمیلی در جنوب چندان موفق نبوده و نتوانستهاند بهدرستی شکل بگیرند؟
با توجه به متکی بودن اقتصاد منطقه به کشاورزی، حذف کشاورزی غیرممکن هست ولی با توجه به محدودیت آبی باید محدود و هدفمند شود و باید به کمترین میزان آب، بیشترین تولید را در واحد سطح داشته باشیم و سایر صنایع مرتبط با تولید بالادستی و پاییندستی بخش کشاورزی مثل بستهبندی حملونقل و غیره هم بهبود یابد. البته در جنوب ظرفیت معادن و سایر بخشها را باید موردتوجه قرارداد گیرد.
تولیدات محصولات گلخانهای با چالشهای زیستمحیطی همراه بوده است و بسیاری نسبت به مصرف بیرویه سم و کود شیمیایی در جنوب هشدار دادهاند. نظر شما در این خصوص چیست؟
متأسفانه نهتنها در جیرفت بلکه در کل کشور هیچ نظارتی بر تولید و نوع سموم و کودهای مصرفی نیست. اینیکی از مشکلات در کشور و جدیتر در جنوب استان است.
صادرات محصولات جنوب چقدر قابلیت اجرایی پیداکرده است؟
درواقع وقتی صادرات به شکل بدی به دلیل ارسال محصولات بیکیفیت و بدون بسته مناسب صورت گیرد، محصولات ما در کشورهای هدف نمیتواند بهخوبی رقابت کنند. درواقع هیچ کشوری چشمانتظار محصولات ما نیست. ما باید با التماس بار به بازارهای هدف ارسال کنیم نتیجه عدم برگشت پول از کشور هدف میشود و هزار مشکل دیگر.
پایانه صادراتی جنوب به کجا رسید؟
چند ماه است که منتظر ترخیص ماشینآلات موردنیاز برای پایانه صادراتی محصولات کشاورزی جنوب استان هستیم. محموله از اوایل فروردینماه امسال وارد بندرعباس شده. تشریفات اداری و فرآیند ترخیص ماشینآلات را انجام دادیم که به سیاستگذاریهای غلط اخیر برخوردیم. در آخرین مرحله کار اعلام کردند که باید دوباره ثبت سفارش کنیم. هرچه رفتیم و آمدیم و توضیح دادیم که این کالا واردشده و در حال حاضر در گمرک بندرعباس در انتظار ترخیص است به گوششان نرفت.
به خانه اول بازگشتیم تا در سامانه ثبتنام کنیم. وقتی به سامانه رجوع کردیم گفتند که این فرم و آن فرم را باید تکمیل کنید. مدارک جدید خواستند. تکمیل کردیم و تحویل دادیم و الآن بیش از دو ماه است چشمانتظاریم. چشمانتظار ترخیص ماشینآلاتی که در هوای گرم و مرطوب بندرعباس-نصب نشده- دارند مستهلک میشوند. از این گذشته، در تمام مدتی که ماشینآلات در بندرعباس زمینگیر شدهاند باید جریمه سنگینی هم به شرکت حملونقل بینالمللی «مرسک» بپردازیم. کار به همینجا ختم نشده و در این گیرودار شرکت مرسک فشار آورده که چون در حال ترک ایران هستیم هرچه زودتر کانتینرهای ما را خالی کنید.