گروه جامعه/سمیرا کرمی افشار
درحالیکه رییس کمیسیون خدمات شورا شهر کرمان شعار کرمان بدون متکدی را مطرح میکند، مدیرکل دفتر اجتماعی و فرهنگی استانداری صراحتاً عنوان میکند ریشهکن کردن تکدی گری صد درصد امکانپذیر نیست.
زهرا موسی پور معتقد است جامعه ما متکدی تولید میکند، سخنی که سوند رومی بهعنوان جامعهشناس نیزتایید و اذعان میکند بخشی از تکدی گری ناشی از سوء کارکرد جامعه است. این درحالی است که رییس کمیسیون خدمات شهری ابراز امیدواری میکند: با همکاری سایر دستگاهها، امکان حل این معضل اجتماعی و ریشهکن کردن آن وجود دارد.
«متأسفانه مردم گمان میکنند جمعآوری، ساماندهی و ریشهکن کردن تکدی گری فقط بر عهده شهرداری است درصورتیکه اصلاً اینطور نیست بلکه شهرداری هم یکی از سازمانهایی است که باید در این خصوص کمک کند.» این را علی خدادادی رییس کمیسیون خدمات شهری شورا شهر دریکی از جلسات اخیر شورا مطرح میکند و در ادامه از عدم همکاری سازمانهای مرتبط گلایه میکند.
مدیرکل دفتر اجتماعی و فرهنگی استانداری در واکنش به صحبتهای اخیر خدادادی میگوید: وقتی یک دستگاه، متولی یک کاری میشود پس هماهنگی سایر دستگاهها و دورهم جمعکردن آنها را نیز باید انجام دهد. اگر دستگاهی به وظیفهاش عمل نکند و بگوید هیچ دستگاهی به کمک ما نمیآید این بهنوعی گریز از مسئله است.
موسی پور در ادامه عنوان میکند: یکزمانی ما میگوییم شهرداری در یک موضوع هیچکاره است اما یکزمانی میگوییم کلید شهر در دستان شهرداری است، وقتی ما یک نگاه اینچنینی به یک مجموعهای داریم بنابراین میگوییم شهر برای شهرداری مثل اتاقهای یکخانه میماند.
موسی پور در گفتگو با خبرنگار ما میگوید: شهر، حاشیه شهر، پارک، فضای سبز و معابر یک شهر همگی مانند اجزا یکخانه هستند. من سال ها در شورای عالی استانها و شهرداری فعال بودهام لذا ما واقعاً جایگاه فوقالعادهای برای شهردار و شورا شهر قائل هستیم، نمیشود گفت چون سایر دستگاهها نمیآیند پس ما رها میکنیم.
«شهرداری در خصوص متکدیان مسئولیت اجتماعی دارد.» موسی پور بابیان این جمله میگوید: آییننامه ساماندهی متکدیان تکلیف را روشن کرده است بر اساس قانون هرکسی باید وظایفش را انجام دهد و متولی ساماندهی متکدیان شهرداری است.
خدادادی اخیراً مطرح کرده است شهرداری وظیفه جمعآوری و تحویل آنها به اردوگاهها را انجام میدهد اما کسی مسئولیت آنها را در اردوگاهها بر عهده نمیگیرد و فردای همان روز آزاد میشوند بنا براین اگر بلایی بر سر آنها بیاید شهرداری هیچ مسئولیتی ندارد.
موسی پور با تکیهبر قانون و آییننامه ساماندهی متکدیان مطرح میکند: در حوزه تکدی گری شهرداری متکدیان را جمعآوری میکند و فضا و ساختمان در اختیار متکدیان میگذارد.
موسی پور، فرمانداری را مسئول اردوگاههای نگهداری از متکدیان میداند و عنوان میکند: طبق جلساتی که با مسئولین داشتیم رییس کمیته خدمات شهری شورا نیز حضور داشتند در آنجا مطرح کردیم موضوع متکدیان بلاتکلیف مانده است لذا فرمانداری را موظف کردیم نمایندهای برای اردوگاهها تعیین کند و شهرداری متکدیان را جمع آموری کند و مکان و سایر تجهیزات را در اختیار بگذارد. از سوی دیگر بهزیستی، کمیته امداد و دستگاه قضایی نیز باید یکسری اقدامات را انجام دهند. او همچنین مسئول متکدیانی که جزء اتباع افغانی و مهاجرین پاکستانی هستند را مدیرکل اتباع ذکر میکند.
موسی پور در ادامه خاطرنشان میکند: تا زمانی که آن ظرف اصلی وجود نداشته باشد باقی دستگاهها هم پایکار نمیآیند.
«در این شهر همه تا جاییکه میتوانند میخواهند از پایکار بگریزند.» این را موسی پور در گفتگو با خبرنگار صدای تاک عنوان میکند و میافزاید: ساماندهی متکدیان با تمام سختیهایش یک فرمانده قوی میخواهد لذا در جلسهای که داشتیم تکلیف کردیم فرمانداری مدیریت کند و شهرداری و سایر دستگاهها با او همکاری کنند. موسی پور در ادامه میگوید: نمیشود گفت ما آمدیم جمع کردیم، خداحافظ!
به باور مدیرکل دفتر اجتماعی و فرهنگی استانداری ساماندهی متکدیان یک مسئولیت جمعی است و باید همگی دلسوزانه پایکار بایستند. او این بار بهزیستی را موردانتقاد قرار میدهد و میافزاید: کما اینکه بهزیستی میآید و میگوید: اینها تحت پوشش من نیستند و میرود آیا با این رویه نتیجه میگیریم؟
موسی پور در پاسخ به این سؤال خبرنگار ما مبنی بر اینکه شما هماهنگی و همکاری دستگاههای متولی امر در حوزه ساماندهی متکدیان را چگونه ارزیابی میکنید؟ میگوید: فرماندار رییس شورای تأمین شهرستان است و هر اتفاقی در شهر از کانال شهرداری مدیریت و نظارت میشود، بنابراین وقتی محور، شهرداری و فرمانداری باشد، این دو ارگان پایکار باشند سایر دستگاهها نیز میآیند؛ اما اگر شهرداری و فرمانداری وظایف را بر عهده دیگری بگذارند این نتیجهبخش نخواهد بود.
موسی پور خاطرنشان میکند: آیا شما باور میکنید فرماندار پایکار بیاید اما رییس مرکز بهداشت شهرستان پایکار نیاید؟ یا مثلاً شهردار و فرماندار باشند اما رییس بهزیستی نباشد؟
او بابیان اینکه ما پیگیر هستیم عزمی برای انجام کار ساماندهی متکدیان ایجاد کنیم، میگوید: در ماه گذشته دو ستاد استانی ساماندهی متکدیان برگزار کردیم. درواقع هر شهرستانی یک ستاد ساماندهی شهرستانی برگزار میکند که در رأس آن فرمانداری به همکاری سایر دستگاهها کار را انجام میدهند.
موسی پور با اشاره به فصل زمستان و سردی هوا میگوید: ممکن است برخی از این متکدیان بیخانمان باشند درنتیجه طرح ساماندهی به شکل اضطراری از اول آذرماه در شهر کرمان انجام میشود و در همین راستا سیرجان نیز یک جمعیت متکدی دارد و فرمانداری موظف است کار ساماندهی را انجام دهد.
موسی پور با تأکید بر اینکه نام آییننامه ساماندهی متکدیان نه جمعآوری متکدیان، یادآور میشود: ساماندهی متکدیان با همکاری مشترک چندین دستگاه اجرایی انجام میشود و ما پیگیر هستیم تمام دستگاههایی که بر طبق آییننامه مسئول هستند پایکار بیایند و بر آن اساس کار ساماندهی را پیش ببریم.
«شرایط جامعهی ما متکدی تولید میکند.» این پاسخ موسی پور به سؤال خبرنگار ما در خصوص علل ناکامی سالها شعار ساماندهی متکدیان شهر است.
موسی پور میافزاید: گاهی متکدیان توسط شهرداری جمعآوری میشوند، توسط بخش پزشکی مورد درمان قرار میگیرند و یا اینکه تحت پوشش بهزیستی یا کمیته امداد قرار میگیرند اما آیا این تحت پوشش بودن برایشان کافی است؟ خیر. لذا دوباره زمانی که آب از آسیاب افتاد بیرون میآیند. اینجاست که میگوییم اگر قوه قضایی هم پایکار باشد مداخله کند و اخطار بدهند آنها دیگر جرئت نمیکنند بیرون بیایند.
«این شخصی که زندگیاش صرفاً از همین راه تأمین میشود باید چهکار کند؟» موسی پور با طرح این سؤال میگوید: حرف درست هم همین است. او باید چهکار کند؟
موسی پور میافزاید: آنچه مدنظر ماست این است که خیرین و کسانی که سر چهارراه به متکدیان کمک میکنند این کار را انجام ندهند. شهر چه زمانی از متکدی خالی میشود؟ زمانی که سر چهارراه پولی داده نشود اما به سازمانهای مردمنهاد کمک کنند و از این طریق به آدمهای نیازمند کمک کنند.
«سر چهارراه سر دوراهی نمانیم.» این شعاری است که ما مطرح کردیم و در سطح شهر هم دیده میشود به اعتقاد موسی پور ساماندهی متکدیان نیز یک اقدام مشترک یا به عبارتی یک برجام میخواهد و باید فرهنگسازی شود.
موسی پور مددکاری این متکدیان را مهم تلقی میکند و عنوان میکند: باید از مشکلات و شرایط زندگی آنها آگاهی یابیم چراکه متکدیان به دلیل فقر فرهنگی به سمت فقر اقتصادی کشیده شدهاند. با جمعکردن و تحویل یک مکانی دادن و شام دادن مشکل اینها حل نمیشود لذا ساماندهی میخواهند.
به اعتقاد مدیرکل دفتر اجتماعی و فرهنگی استانداری، اگر یک معلول که سر چهارراه گدایی میکند را تحت پوشش بهزیستی ببریم، بهزیستی یک عدد ورقمی را به آنها میدهد و ممکن است این فرد با این مبلغ از سوی بهزیستی تأمین نشود.
موسی پور با اشاره به تبریز که میگویند شهر بدون گداست میگوید: شهر بدون گدا بودن کار سادهای نیست چراکه یک ساختار کاملاً سفتوسخت پشت آن قرار دارد. او میگوید تا جاییکه من اطلاع دارم در تبریز اگر گدایی را ببینند او را دستگیر و پولهایش را میگیرند و رهایش میکنند و با یکبار و دو بار جمعکردن این مشکل حلنشده است.
او میگوید: در مقابل ما به فردی که گدایی میکند میگوییم بیابرو فلان جا کارکن و آخر وقت این خانواده 50 هزار تومان به تو پول میدهند اما فرد گدا در پاسخ میگوید من روزی 500 هزار تومان گدایی میکنم! اینجاست که یک برخورد قاطعتری نیاز است.
موسی پور با دو بخش کردن بحث متکدیان میگوید: یک بخش ساماندهی متکدیان مردم و کمکهای مردمی است و بخش دیگر آن دستگاههای دولتی.
او در ادامه خاطرنشان میکند: تا مردم بیزحمت به متکدیان پول میدهند چرا باید او کار کند؟ تا زمانی که کمکهای مردمی منبع درامد سهل و آسانی برایشان باشد آنها تن به کارهایی که ما برایشان فراهم میکنیم نمیدهند. لذا یک عزم عمومی نیاز است.
موسی پور دفاتر تسهیل گری را یکی دیگر از اقداماتی میخواند که در خصوص متکدیان اجرا میشود و در ادامه میافزاید: بسیاری از افرادی که در حاشیه شهر هستند شناسایی شدند و به دستگاه حمایتی معرفی شدند. روانشناس و جامعه شناسان ما به خانههای این افراد مشکلدار رفتهاند و با آنها ارتباط برقرار کردهاند شرایط آنها را بررسی کردهاند و در این خصوص اقدامات خوبی نیز انجامشده است.
او در پایان به نقش ائمه جمعه در خطبههای نماز جمعه اشاره میکند و میگوید: ائمه جمعه نیز بایستی آگاهی سازی کنند درست است کمک به سائلین خوب است اما نه اینکه شهر را به شهر گداها تبدیل کنیم.