محبوبه فیروزآبادی
بوروکراسی حال دیگر رسما برای خودش یک فحش محسوب میشود در ادارت ایران. کاری به این ندارم که وبر چقدر بابت این کملطفی ما ایرانیها به این نظریهاش، در گور روی ویبره رفته است. اما یادمان نرود که در دنیا از بوروکراسی به عنوان یک نظام فوقالعاده موفق در جهت سازمان دهی مؤسسات اداری و خدماتی یاد میشود.
ربطی به اصل حرفم ندارد اما حیف می آید که ننویسم ویژگیهای موردنظر وبر در یک سازمان بوروکراتیک الف.مشخص بودن وظایف ادارات و معین بودن چارچوب کار اعضا. ب. وجود سلسله مراتب روشن برای ادارات سازمان. و ج. حائز شرایط بودن افراد به کارگمارده شده از لحاظ حرفهای بوده است. به گمانم دانستن همین سه ویژگی سازمان بوروکراتیک بسنده می کند تا حساب کار دستمان بیاید و بدانیم از کجا خوردهایم که حالا بوروکراسی برایمان یک پا ناسزا محسوب میشود و مدیران ارشد استان حتی در قامت یک اپوزیسیون حاضر میشوند و سازمان اداریشان را به باد انتقاد میگیرند و از بوروکراسی با صفتهای چون نحس یاد میکنند.
ما بد اجرا کردیم و داریم حاصلش را هم درو میکنیم. « خرما نتوان خورد از این خار که کشتیم، دیبا نتوان بافت از این پشم که رشتیم»
نمیشود دست روی دست گذاشت و منتظر ماند تا شاید دستی از غیب برون آید و کاری بکند. ناگزیر باید برای بهبود این سازمان بورکراتیک به قدر وسع بکوشیم. شاید در همین چارچوب است که «میز خدمت» در ادارت ایران در دولت تدبیرو امید کلید خورد.
حالا اگر گذرتان به ادارت دولتی بیافتد. در راهرو اصلی آن اداره، با یک میز و صندلی خالی مواجه خواهید شد که اسمش را گذاشته اند، میز خدمت ! نه کسی پشت آن میز نشسته است و نه در فرایند مشتری مداری و ارایه خدمات به ارباب رجوع اتفاق خاصی افتاده است. خلاصه آنکه کاسه همان کاسه است و آش همان آش.
این در حالی اتفاق افتاده است که سازمان اداری استخدامی کشور هفتم آذرماه 96 دستوالعمل میز خدمت را ابلاغ کرده و از کلیه دستگاههای اجرایی خواسته به منظور کاهش مراجعه حضوری ارباب رجوع، نسبت به استقرار میزخدمت در قالب میزخدمت الکترونیکی حداکثر طی مدت یک سال و میزخدمت حضوری حداکثر طی مدت 6 ماه از زمان ابلاغ این دستورالعمل اقدام نمایند. این یک سال به سر آمده و الان باید علاوه بر میز خدمت حضوری، میز خدمت الکترونیکی هم دایر باشد که نیست!
میخواهم بگویم حقوق شهروندی در نظام اداری در حد ارایه کاریکاتوری از میز خدمت در ادارت استان، باقی مانده است و بیش از آنکه در راستای «حقوق شهروندي در نظام اداري» باشد توهین به شعور شهروندان تلقی می شود و شهروندان همچنان پرونده زیر بغل از این اتاق به آن اتاق پاسکاری میشوند و کسی برای وقت آن ها ارزشی قائل نیست.
این در حالی است که پای صحبت مدیران این دستگاههای اجرایی هم که بنشینید اغلب از تورم نیروی انسانی گلایه دارند یا میگویند با انبوهی از نیروهای استخدام شده غیر متخصص مواجه هستند که دردی از دل سازمانشان برنمیدارند. در چنین شرایطی آیا وقت آن نرسیده که میز خدمت را آنگونه که شایسته مردم است، احیا و عرضه شود وهمین کارمندان مازاد پشت میز خدمت بنشینندو به راستی خدمت کنند.