مدیر گروه سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی کرمان میگوید: شیشه، ماریجوانا، حشیش و سایر مواد صنعتی ماشه چکان بیماریهای مختلف روانپزشکی هستند.
علی بهرام نژاد در خصوص تأثیر مصرف مواد صنعتی در بروز بیماریهای اعصاب و روان میگوید: مواد صنعتی مواد اعتیادآور هستند و مواد اعتیادآور منجر به شعلهور شدن بیماری در افرادی میشود که زمینه بیماری روانی دارند. وقتی یک فرد زمینه بیماری روانی دارد و حشیش مصرف میکند بیماریاش آشکار و شعلهور میشود.
او در ادامه میافزاید: ممکن است فردی زمینه بیماری روانی مانند افسردگی داشته باشد اما به جای اینکه به یک روانپزشک مراجعه کند مصرف خودسرانه این مواد را انجام میدهد و بیماریاش آشکار میشود.
او میگوید: غالباً کسانی که مواد صنعتی مصرف میکند پیشزمینه یک بیماری دیگری رادارند. این بیماری میتواند اختلال افسردگی، اضطراب، اعتمادبهنفس پایین یا مهارتهای زندگی ضعیف باشد و وقتی مواد مصرف میکنند بیماریشان تشدید میشود مثلاً کسی که شیشه مصرف میکند علائم جنون در آن ایجاد میشود.
این روانشناس بالینی می گوید گاهی علائم مصرف شیشه شبیه به علائم اختلالات روانپزشکی هست به همین دلیل در بسیاری ازموارد این بیماران باید حتماً بستری و تحت درمان قرار گیرند.
بهرام نژاد عمده دلایل مصرف مواد اعتیادآور را دلایلی همچون بیماری، مهارتهای ضعیف، کنجکاوی، ارتباط اجتماعی ضعیف و وجود یک فرد مصرف کننده مواد در خانواده برمیشمرد.
این روانشناس بالینی معتقد است: وقتی فرد مواد اعتیادآور مصرف میکند کارکردهای روانی اجتماعی و کارکردهای عالی مغزی مثل تفکر، ادراک، گفتار و خلق او به هم میریزد و وقتی کارکردهای مغز به هم بریزد بیماری ایجاد میشود.
بهرام نژاد در پاسخ به سؤال خبرنگار ما مبنی بر اینکه آیا مصرف مواد صنعتی باعث زیبایی اندام و لاغری میشود؟ میگوید: هیچوقت پزشکی این را تجویز نکرده است.
او در پاسخ به این سوال که چرا در داروخانهها، باشگاههای بدنسازی و آرایشگاهها شاهد تجویز و عرضه برخی مواد صنعتی هستیم، میگوید: هر دارویی که جزء لیست داروهای قانونی نباشد در داروخانهها موجود نیست.
او همچنین میافزاید: دارویی که جزء لیست داروهای مجوز دار نباشد در هیچ داروخانهای وجود ندارد اگر وجود داشته باشد عین تریاک است و غیرقانونی است.
بهرام نژاد خاطرنشان میکند: اینکه میگویید چرا در آرایشگاهها و باشگاهها وجود دارد و جلوی آن گرفته نمیشود یک بحث دیگر است، چرا جلوی تریاک گرفته نمیشود؟ چرا جلوی شیشه گرفته نمیشود؟ برای اینکه وقتی مصرفکننده وجود دارد قاچاق میشود؛ یعنی شما قاچاق هروئین و تریاک را دارید چون یک عده مصرف میکنند.
مدیر گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی خاطرنشان میکند: یک راه کنترل اعتیاد صرف کنترل داروهایی همچون متادون و ترامادول و ... نیست بلکه کاهش تقاضا است. این توجیهکننده نیست که داروخانهها نباید بفروشند؛ و حتماً باید سازمانهای ناظر این نظارت را داشته باشند کما اینکه اگر یک داروی غیرقانونی در داروخانهها فروش برود حتماً برخورد میشود.
او در خصوص اینکه ممکن است در برخی از داروخانهها هم اهمالکاری صورت گیرد میگوید: اگر من بگویم صورت نمیگیرد اشتباه گفتم حتماً اهمالکاری در یکجایی صورت میگیرد.
بهرام نژاد در پاسخ به این سؤال چرا وقتی مصرف داروهایی همچون متادون بدون نسخه غیرمجاز است اما آنها را در میدان ارگ به راحتی پیدا میکنیم میگوید: خیلی وقتها افراد سود جو یا بیمارانی که دارو میگیرند و استفاده نمیکنند و میفروشند و قاچاقچیان دارو پخشکننده این مواد هستند؛ اما ناگفته نماند بسیاری از این داروها تقلبی هستند.
بهرام نژاد در پاسخ به سؤال خبرنگار ما مبنی بر اینکه نگرشی وجود دارد که مواد سنتی اعتیادآور میتواند بعضی از بیماریها را درمان کند، میگوید: به هیچوجه از نظر علمی اثبات نشده است که مواد اعتیادآور مثل تریاک دیابت یا فشارخون را کم میکند. ممکن است علائم را کم کند ولی بیماری را درمان نمیکند. چراکه اگر قرار بود این اتفاق بیفتد حتماً علم پزشکی در دنیا اجازه مصرف کنترل شده این مواد را به بیماران فشارخون و دیابتی میداد.
او خاطرنشان میکند: همانطور که وقتی متادون که جز مخدرها هم است اثباتشده است در درمان اعتیاد میتواند کمک کند کلینیکهای متادون را راهاندازی کردند.
بهرام نژاد میگوید: یک پزشک ممکن است مصرف مواد اعتیاد اور مثل تریاک را تجویز کند این را خود شخص پزشک تجویز کرده است ولی علم پزشکی تجویز نکرده است.
او با اشاره به اینکه ازآنجاییکه برای یک فرد معتاد همیشه یک توجیه وجود دارد. به خانوادهها توصیه میکند: وقتی بیمارانشان میگویند پزشک تجویز کرده است این درخواست را داشته باشید که پزشک در نسخه این را بنویسد و مهر بزند بگوید که تجویز روزانه این گرم این ماده جهت دیابت تجویز میشود.
بهرام نژاد در پاسخ به این سؤال که اعتیاد جوانان کرمانی بیشتر به کدامیک از مخدرها است یا اینکه چند درصد از آنان به مواد صنعتی اعتیاددارند؟ میگوید: این درصد الآن وجود ندارد ولی یک تغییری در جامعه ایجادشده است و آن هم این است که در جامعه مصرف مواد در جوانان از سنتی به صنعتی تغییر پیداکرده است.
او همچنین میافزاید: متأسفانه جوانان نسبت به مواد صنعتی و ماریجوانا حشیش نگرش مثبتی دارند در صورتی که از نظر علمی عوارض ماریجوانا حشیش از هروئین بیشتر است. از سویی دیگر نگرش منفی نسبت به هروئین وجود دارد ولی نسبت به حشیش وجود ندارد. درحالیکه عوارض ماریجوانا از عوارض هروئین بیشتر است ولی نگرش به ماریجوانا مثبت است.
او در خصوص دلیل این نگرش به مواد صنعتی، میگوید: مواد صنعتی معمولاً وابستگی جسمی ایجاد نمیکنند و بیشتر وابستگی روانشناختی ایجاد میکنند. و این یک نگرش غلط است مادهای که وابستگی جسمی ایجاد نمیکند پس اعتیادآور نیست برعکس مادهای که وابستگی روانشناختی ایجاد میکند اعتیادآورتر است.
بهرام نژاد راحتتر بودن مصرف مواد صنعتی نسبت به مواد سنتی است و میزان نعشگی بیشتر و همچنین هزینههای کمتر این مواد را از دیگر دلایلی میداند که جوانان به سمت این مواد صنعتی گرایش بیشتری دارند.
بهرام نژاد ضمن اشاره به اینکه ساختار مواد صنعتی بهگونهای است که متناسب با ساختار و خلقیات جوانان است، تأکید میکند: ما باید ساختارهایی را ایجاد کنیم که متناسب با ساختار جوانان است و تفریحات موردنیاز آنها را فراهم کنیم. که باید مسئولین متولی است بگویند در این حوزه چه کارکردهاند؟
بهرام نژاد یادآور میشود: عملکرد ما در حوزه پیشگیری و درمان است. بخشی از فعالیتهای ما آگاهسازی است. که متأسفانه آگاهسازی همیشه موفق نیست. و بخش دیگر درمان اعتیاد است.
او معتقد است دلیل اینکه مصرف مواد صنعتی به جوانان منتهی شده است یا به راحتی در همهجا یافت میشود این است که نظارت وجود ندارد.
به باور بهرام نژاد فعالیتهای جایگزین مانند فعالیتهای فرهنگی و تفریحی و ایجاد شغل و رفع فقر، تبعیض نیز بخشهای دیگر در حوزه پیشگیری هستند بنابراین تمام دستگاهها بایستی پاسخگو باشند.
مدیر گروه سلامت و روان دانشگاه علوم پزشکی این بار از در انتقاد وارد میشود و میگوید: باید از شهرداری در حوزه تفریح سؤال شود، از اداره ارشاد در حوزه فرهنگسازی بپرسیم، از اداره کار در حوزه اشتغالزایی و از بهداشت و درمان در حوزه درمان بپرسیم.
او در پاسخ به این سؤال خبرنگار ما مبنی بر اینکه مواد صنعتی جدید مانند (گل، تمساح، کروکودیل) تا چه حد خطرناک هستند میگوید: همه مواد در اعتیاد خطرناک هستند اعتیاد، اعتیاد است و میزان خطرآفرینی مواد اعتیاد زا به یک اندازه است، یعنی اگر بگویید از بین گل و قلیان، کدامیک خطرناکتر است میگویم قلیان بهاندازه گل خطرناک است یا قلیان بهاندازه شیشه خطرناک است و سیگار هم بهاندازه شیشه خطرناک است.