در گفت وگو با فعالان سیاسی و حقوقی بررسی شد
رهبر انقلاب در سخنان خود بارها نسبت به نفوذ بیگانه و پیامدهای آن هشدار داده است. اما این سخنان با تفسیر و برداشت های سطحی و حتی متعارض همراه شده و برای برخی تندروها، تبدیل به دستاویز برای فشار به سیاست های تعاملی دولت یازدهم شده است.
رهبر انقلاب در سخنان خود بارها نسبت به نفوذ بیگانه و پیامدهای آن هشدار داده است. اما این سخنان با تفسیر و برداشت های سطحی و حتی متعارض همراه شده و برای برخی تندروها، تبدیل به دستاویز برای فشار به سیاست های تعاملی دولت یازدهم شده است.
برداشت های سیاسی و بی توجهی به منافع ملی در زمینه ی مساله ی نفوذ بازخوردهای متفاوتی داشت از جمله «حسن روحانی» رییس جمهوری با اشاره به نگرانی افکار عمومی و فعالان سیاسی از تلاش عده یی برای به انحراف کشاندن رویارویی با نفوذ و تبدیل هدفی ملی به ابزاری گروهی، درباره ی این خطر هشدار داد و در جلسه ی هیات دولت تاکید کرد که نباید عده یی با کلمه ی نفوذ بازی کنند.
در چارچوب نگاه هایی دیگرسان به مساله ی نفوذ، «حسن رحیم پورازغدی» عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی چندی پیش در سخنرانی پیش از خطبه های نماز جمعه ی تهران گفت: آمریکا در میان مراجع قم، دانشگاهیان، تکنوکرات ها، اهالی رسانه ، توده یی ها و کمونیست ها، چریک ها و جدایی طلبان نفوذ کرده بود. آن ها از هیچ کسی صرف نظر نکردند و به سراغ آخوند، وزیر، وکیل و ضد آخوند و روشنفکر، لیبرال ها و دولتی ها رفتند. آن ها حتی تا شورای انقلاب نفوذ کرده بودند و از محرمانه ترین اخبار آنها اطلاع داشتند. آن ها در دولت و حوزه و مجلس آدم داشتند. فکر می کنید الان آدم ندارند؟ همین الان در همه ی نهادهای جمهوری اسلامی آدم دارند و از هر کسی به نحوی استفاده می کنند.
در اظهارنظرهایی از همین جنس، شماری رسانه های خاص مسوولان دولتی را عوامل نفوذی خوانده و برخی چهره های تندرو حتی مقام های عالی رتبه نظام را آشکارا فراماسونر قلمداد می کنند.
در این که مساله ی نفوذ باید مورد توجه نهادهای نظارتی و امنیتی باشد، هیچ شک و شبهه یی نیست اما نباید از نفوذ به عنوان ابزاری برای اتهام زنی، کلی گویی، سیاه نمایی، سوء استفاده های سیاسی و وسیله یی برای موج سواری بهره برد. این امر می تواند آسیب ها و آفت هایی همچون بی اعتمادی، شکاف و تعارض میان چهره های سیاسی و تنش در فضای سیاسی کشور را با خود به همراه آورد و با تبدیل اتهام زنی به امری دوسویه وحدت ملی را به خطر اندازد.
ایرنا در این زمینه با سه تن از صاحبنظران مسایل حقوقی و سیاسی به گفت وگو پرداخت و نظر آنان را درباره ی مساله ی نفوذ و برداشت ها از آن جویا شد.
کمبود قانون یا ضعف در اجرای قانون؟
«نعمت احمدی» حقوقدان و مدرس دانشگاه در گفت وگو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا در زمینه ی دیدگاه حقوقی خود نسبت به ادعای رخنه ی نفوذگران در همه نهادهای نظام گفت: رهبر انقلاب به دلیل کلان نگری که دارند دیدگاهی بالا را در نظر می گیرند و از این منظر موضوعی را مطرح می کنند اما شخص را که تعیین نمی کنند. پس نباید گفته های رهبر انقلاب را مصادره به مطلوب کرده و خودمان را محق بدانیم و از طرف دیگر نیز اشخاص خاصی را مصداق نفوذ بدانیم.
وی افزود: همانگونه که رییس جمهوری گفتند ما حق نداریم مسایل را به جناح بندی ها و منافع خودمان گره بزنیم. از نظر حقوقی اگر فرد یا افرادی با تکیه بر گفته های رهبری، به ناروا دیگری را مصداق نفوذ معرفی کنند و این کار باعث شود که جایگاه شخص آسیب ببیند قابل پیگرد و تعقیب است. به باور من نباید دادگستری اجازه دهد که عده یی خودشان را محور حق تلقی کرده و از نگرانی های به جای رهبری سوء استفاده کنند و عقده های سیاسی و جناحی خودشان را بر افرادی که به نوعی از نظر فکری با آن ها متفاوت هستند خالی کنند.
احمدی در زمینه ی اتهام زنی های بی اساس از طریق تریبون ها یادآور شد: در این زمینه 2 مساله مطرح می شود؛ نخست اینکه فردی که محکوم و محاکمه نشده را طرف اتهام قرار دهیم و دوم جرمی که اثبات نشده را به فردی منتسب کنیم. جرم در قانون تعریف دارد در واقع جرم عملی است که قانونگذار آن را منع کرده و مرتکب شونده ی آن مجرم به حساب می آید. همچنین محکوم کسی است که در مرجع قضایی جرمش اثبات و احراز شود. بنابراین کسی که جایگاه قضایی ندارد حق اعلام جرم علیه کسی را که مجرمیتش قطعی نشده ندارد.
این مدرس حقوق درباره ی مساله ی کفایت یا نیاز به قانون های تازه در این زمینه تصریح کرد: ما در هر موضوعی قانون داریم. پس از نظر وجود قانون هیچ کمبود و محدودیتی نداریم بلکه حتی با انباشت قوانین مواجه هستیم. در واقع ما خلاء قانونی نداریم. ما خلاء اجرا داریم یعنی ما در اجرا مساله داریم و مجریان ما هم از باب تفسیر قوانین و هم اجرا کوتاهی هایی دارند. متاسفانه ما در اجرا و انطباق قوانین در مواردی جنبه ی شخصی و جناحی پیدا می کنیم.
وی در پایان گفت: رهنمودها و فرمان های رهبری فراجناحی است پس اجازه ندهیم افراد ایشان را مصادره به مطلوب و از سخنان ایشان برداشت جناحی کنند.
فضای بی اعتمادی بزرگترین آسیب تفسیرهای یکسویه
«حشمت الله فلاحت پیشه» استاد دانشگاه و نماینده ی پیشین مجلس در زمینه ی برداشت ها و تفسیرهای متفاوتی که از سخنان رهبر انقلاب در زمینه ی نفوذ شکل گرفته، گفت: سخنان مقام معظم رهبری در واقع هشدار بود نه به عنوان یک واقعیتی که الان موجود است. متاسفانه برخی افراد بخش دوم یعنی واقعیت موجود را در نظر گرفته اند و به عنوان یک ادعا مطرح می کنند. بنده تحلیل و برداشتم نگرش نخست است به این معنی که سخنان ایشان هشدارگونه بود.
وی افزود: البته برخی تجربه های واقعی از آمریکایی ها وجود دارد که به دنبال نفوذ در دستگاه های سیاسی، اقتصادی و حوزه های امنیتی هستند و باید نسبت به مساله ی نفوذ هوشیار بود. به نظرم نفوذ در دستگاه های مختلف یک امر استثنا است و قاعده نیست. بنابراین برای مقابله با استثناها همواره باید حالت آماده باش داشته باشیم. همچنین نباید به گونه یی موضع گیری کنیم که این مساله به عنوان یک قاعده دیده شود.
تحلیلگر مسایل سیاسی در زمینه ی ارتباط برداشت های نادرست از فرایند نفوذ و ارتباط آن با تضعیف دولت و کمرنگ جلوه دادن توافق هسته یی اظهار کرد: باید ببینیم هر شخصی با چه انگیزه یی موضوعی را مطرح می کند. تا زمانی که ما آگاهی نسبت به پیشینه، گفتمان حاکم بر رفتار و موضع گیری افراد نداشته باشیم، پی نمی بریم که سخنان آن ها با چه هدفی بیان می شود.
وی تصریح کرد: افراد با توجه به اهداف مختلف به 2 دسته تقسیم می شوند؛ برخی افراد دلسوز و نگران نفوذ در کشور هستند و این امری طبیعی است پس باید دغدغه های آن ها مد نظر قرار گیرد اما برخی افراد از این مساله برداشت جناحی می کنند. من معتقدم برداشت جناحی از بیانات مقام معظم رهبری امری اشتباه است ضمن این که به هر حال در مسایل خاصی همچون مباحث نفوذ نباید برداشت جناحی کرد. برداشت جناحی از بیانات مقام معظم رهبری منجر به برچسب های جناحی و ارتدادی می شود و شبیه مواردی که پیشتر دیده ایم باعث می شود موضوعی که به صورت حکیمانه و در جهت پیشگیری و با قصد وحدت و صیانت کشور مطرح شده تبدیل به امر اختلافی شود.
فلاحت پیشه با نگاهی آسیب شناسانه به مساله ی مقابله با نفوذ گفت: مهمترین آسیب برداشت ها و تفسیرهای یکسویه ایجاد نوعی فضای بی اعتمادی در زمینه های مختلف در کشور است. اگر مساله ی نفوذ در آینده به موضوع اصلی انتخابات مجلس و خبرگان تبدیل شود، باید گفت دشمنان در نفوذ در ایران خوب عمل کرده اند. بنابر این نباید مساله ی نفوذ تبدیل به بحث جناحی، حزبی و برچسب زدن های متقابل شود.
بهره برداری جناحی از نفوذ و فروکاستن مفاهیم اصلی
«فیاض زاهد» تحلیلگر مسایل سیاسی در زمینه ی برداشت ها و تفسیرهای متفاوتی که از سخنان رهبر انقلاب در زمینه ی نفوذ شکل گرفته، گفت: به نظرم یکی از بزرگترین ظلم های ما به امام (ره) و مقام معظم رهبری این است که بیش از آن که درباره ی رهنمودها به صورت راهبردی و جدی صحبت کنیم آن ها را در حد بیلبورد، تراکت و نمایش ظاهری مطرح می کنیم و موضوع را از حقیقتی که مطرح می کند تهی می سازیم. استفاده ی سیاسی، جناحی و خطی فروکاستن از ارزشی است که رهبری بیان می کند. پس نازل کردن مفاهیم به سطحی خرد بی شک فروکاستن از اصل خطر نفوذ است.
این تحلیلگر مسایل سیاسی در پاسخ به این پرسش که آیا می توان ارتباطی بین بهره برداری جناحی از نفوذ و تضعیف دولت برقرار کرد گفت: به نظر من تمام این فضاسازی هایی که رقیبان دولت انجام می دهند برای نتایج پس از برجام است. فضاسازی ها بیش از آن که جنبه ی ارزشی و گفتمانی داشته باشد یک نوع مانور سیاسی است.
زاهد راهکار مقابله با کلی گویی، سوء استفاده های سیاسی و اتهام زنی ها در زمینه ی مساله ی نفوذ را شفاف سازی دانست و تصریح کرد: مهمترین مساله شفاف کردن عرصه ی سیاست و غیر امنیتی کردن فضای گفتمان های سیاسی است. اگر جریان های سیاسی این اجازه را داشته باشند که با آزادی، نقش و نوع رویکرد یکدیگر را مورد تحلیل و بررسی قرار دهند بسیاری نمی توانند پشت نقاب ارزش ها و با استفاده از رانت هایی ویژه به هرشکلی که می خواهند با رقیبان سیاسی خودشان برخورد کنند.
