یکی از انواع تداخلات دارویی، اثر داروها بر مواد غذایی است که به تداخل دارو با غذا موسوم است.
جام جم، یکی از انواع تداخلات دارویی، اثر داروها بر مواد غذایی است که به تداخل دارو با غذا موسوم است. این نوع تداخل، باعث کاهش یا مهار جذب بخشی از ترکیبات موجود در غذاها میشود. بنابراین زمان مصرف برخی داروها برای جلوگیری از کمبودهای تغذیهای باید ملاحظاتی را در نظر داشت.
یکی از پرمصرفترین داروها در میان زنان، داروهای ضدبارداری است. مصرف همزمان این داروها با مواد غذایی حاوی ویتامینهای گروه B (جگر، سبزیجات با برگ سبز تیره مثل اسفناج و گلکلم) باعث کاهش جذب این ویتامینها میشود. به طور مثال، خانمهای مصرف کننده این داروها اغلب کمبود ویتامین B6 و اسید فولیک دارند.
یکی دیگر از داروهایی که میتواند موجب کمبود بعضی ریزمغذیها شود داروی ضدتشنج فنی توئین است که مصرف همزمان آن با غذاهای حاوی ویتامینD باعث افزایش سرعت تخریب این ویتامین میشود.
آسپرین نیز یکی از پرمصرفترین داروهای بدون نسخه است که در میان عموم به عنوان داروی روان (رقیقکننده) خون شناخته میشود. مصرف این دارو میتواند باعث کمبود ویتامین C شود. بنابراین بهتر است این دارو همراه با آبمیوه مصرف شود.
از دیگر تداخلات دارو با غذا میتوان به کاهش پتاسیم خون متعاقب مصرف بعضی داروهای مدر اشاره کرد که برای کنترل فشار خون استفاده میشود. برای جلوگیری از این مشکل بهتر است از مواد غذایی مثل گوجه، پرتقال، آلو خشک، سیبزمینی و کشمش استفاده کرد. البته اسپرو نولاکتون و تریامترن ـ اچ از این قاعده مستثنا هستند و با حفظ پتاسیم خون، فشار را کاهش میدهند.
اسید معده، یکی از عوامل اصلی و تعیینکننده در جذب داروهاست. برخی داروها با تغییر اسیدیته دستگاه گوارش، جذب مواد غذایی را تغییر میدهند. داروهای آنتیاسید مانند رانیتیدین، فاموتیدین یا مهارکنندههای پمپ پروتون مانند امپرازول یا پنتوپرازول با کاهش ترشح اسید معده، باعث اختلال در جذب آهن میشوند و مصرف طولانیمدت آنها میتواند کمخونی به همراه داشته باشد.
آنتیاسیدها همچنین میتوانند باعث کاهش جذب فسفر موجود در غذا شده، منجر به هیپوفسفات میشوند که علائمی مثل ضعف و خستگی, بیاشتهایی و کمردرد را بروز میدهد. بیمارانی که آنتیاسید مصرف میکنند، باید مقادیر زیادی ترکیبات حاوی فسفر مصرف کنند. گوشت قرمز فسفر زیادی دارد.
همچنین داروهایی مانند کلستیرامین و کلوفیبرات که برای کاهش کلسترول خون استفاده میشوند، روی فعالیت اسیدهای صفراوی اثر میگذارند و به دنبال آن جذب چربیها و ویتامینهای محلول در چربی مختل میشود.
از طرفی دارویی نظیر ارلیستات که برای کاهش وزن مصرف چشمگیری دارد، با مهار آنزیم لیپاز گوارشی، مانع جذب چربیها و در نتیجه، باعث کاهش جذب ویتامینهای محلول در چربی نظیر ویتامین A، D، E و K میشود که مصرف مکمل حاوی این ویتامینها را ضروری میسازد.
در نهایت، داروهایی نظیر ملینها و مسهلها زمان توقف غذا در دستگاه گوارش را کاهش میدهند و درنتیجه غذا فرصت کافی برای جذب نخواهد داشت. این اثر بیش از همه منجر به کاهش جذب الکترولیتهایی نظیر کلسیم و پتاسیم میشود.
نباید فراموش کرد، برای اثربخشی هر چه بیشتر داروها و کاهش عوارض ناشی از مصرف آنها باید ضمن مطالعه بروشور داروهایی که در حال مصرف آن هستید، اطلاعات تکمیلی را از داروساز مورد اعتماد خود بپرسید.
