وحیده ربانی از محققان ایرانی که این روزها در فرانسه مشغول به کار است، از یافتن نسل جدید داروی ضدپلاکت خبر داد که مشکلات داروی آسپرین در آن برطرف شده است.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، ربانی از محققان ایرانی است که بعد از تحصیلات در ایران و گذراندن دوره‌های آموزشی در فرانسه همچنان سرگرم تحقیق است. او که فعالیت حرفه ای خود را از سال ۱۳۸۶ آغاز کرده، بعد از فارغ‌التحصیلی از رشته جنین شناسی و زیست شناسی تکوینی دانشگاه شهید بهشتی کار خودر ا به عنوان محقق در گروه تحقیقات کبد در پژوهشکده سلولهای بنیادی جهاد دانشگاهی رویان شروع کرد.
یکی از نخستین دستاوردهای او به همراه گروه تحقیقات در ایران طی دوره سه ساله همکاری با پژوهشکده رویان به دست آمد او به همراه همکارانش در رویان موفق به یافتن روش های نوینی در درمان بیماری های صعب‌العلاج کبد با استفاده از سلولهای بنیادی و ارائه این یافته ها در مجلات و کنفرانسهای بین المللی داخلی و خارجی شد.
ربانی در گفت‌و‌گو با «خبرآنلاین» در مورد ادامه مسیر کاری خود و سفر به فرانسه برای تحصیل گفت: «در سال ۱۳۸۸ برای ادامه تحصیل به فرانسه نقل مکان کردم. از سال ۱۳۸۹-۱۳۹۰ برای مدتی با سازمان انتقال خون فرانسه Sang du Français Établissement یا EFS و مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه (Scientifique Recherche la de National Centre) یا به اختصار (CNRS ) همکاری داشتم که این دومی بزرگترین مرکز تحقیقات علمی در اروپا و یکی از مراکز پیشرو دنیا در زمینه پزشکی نوین است.علاوه براین در ضمن همکاری با این مراکز، در رشته پاتوفیزیولوژی بیماری های قلبی- عروقی ادامه تحصیل دادم و در سال ۱۳۹۱ با درجه کارشناسی ارشد این رشته از دانشگاه تولوز فارغ التحصیل شدم.»
او با اشاره به یکی از دستاورهای مهم عملی‌اش در این مدت، گفت: « دستاورد مهم این سالها، علاوه بر درک و آشنایی با محیط آکادمیک در اروپا و فرانسه یافتن روش های تازه ای برای جداسازی٬ کشت و تمایز سلولهای بنیادی بالغ مانند سلولهای بنیادین مزانشیمی از بافت چربی و بازیافت بافت های حاصل از لیپوساکشن جهت استحصال سلول برای درمان بیماران مبتلا به بیماری های صعب العالج بود.»
مسیری که ربانی در ادامه راه تحصیل و تحقیق پیمود به این شرح بود: «بعد از فارغ‌التحصیلی، مدت یکسال صرف مطالعه ، کسب آمادگی و تهیه پروپوزال برای دریافت بورس تحصیلی- تحقیقی از وزارت علوم فرانسه کردم و در سال ۱۳۹۲ موفق به کسب این بورس از دو دانشگاه به طور همزمان شدم که در نهایت با توجه به شرایط موجود و موضوع پروپوزال پذیرفته شده، دانشکده پزشکی و داروسازی دانشگاه بورگاندی- فرانش کمته در شرق فرانسه را جهت گذراندن دوره دکترای فارماکولوژی با گرایش بیماری های قلبی و عروقی را انتخاب کردم. از شهریور ماه سال ۱۳۹۲ همکاری ام را با گروه تحقیقاتی نشانگرهای تشخیصی - تنظیمی بیماریهای قلبی عروقی دانشکده پزشکی و داروسازی این دانشگاه آغاز کردم.»
تمرکز روی پلاکت‌ها
او سراغ تحقیقات روی پلاکت‌ها رفت. ربانی در این زمینه گفت: «تحقیقات من در این دوره بر ساختار غشای سلولی پلاکتهای خون و بررسی مولکولهای ناشناخته و کمتر شناخته شده این سلول ها متمرکز بوده است. به عبارت دیگر ، با بررسی دقیق آرایش مولکول های چربی (مانند کلسترول و ...) و پروتئین های غشای این سلول ها با استفاده از روش های پر بازده مانند لیپدومیکس و پروتئومیکس موفق به کسب شناخت واقع بینانه تری از ساختار پلاکتهای خون شدیم.»
این محقق ایرانی در مورد اهمیت پلاکت‌ها و کارکرد آنها در بدن گفتک «پلاکتهای خون کوچکترین و کم شناخته شده ترین سلول ها در دستگاه گردش خون هستند و نقش اصلی آنها انعقاد خون و جلوگیری از خونریزی در بدن است. در هنگام خونریزی، پلاکت ها فعال شده و در محل خونریزی تجمع کرده و تشکیل یک لخته موقت می دهند. هرگاه این پدیده داخل رگ ها رخ دهد باعث مسدود شدن جریان خون و ایسکمی در بافت مربوطه می شود. اگر این اتفاق در رگ های قلب روی دهد حاصل آن انفارکتوس عضله قلب خواهد بود که در دنیای امروز یکی از علل اصلی مرگ و میر است.»
یک کشف پراهمیت
یکی از مهمترین دستاوردهای او را بعد از سالها تحقیق می‌توان کشف دارویی دانست که بدون عوارض آسپرین تاثیر آن را بر این دارو را بر بدن می‌گذارد. ربانی این دستاورد را چنین تشریح کرد: «نسل کنونی داروهای ضد پلاکت که جهت پیشگیری از بیماری های انعقادی مورد استفاده قرار میگیرند علاوه بر اثرات ناخواسته ای که روی انعقاد خون دارند در همه افراد به یک اندازه مؤثر نیستند.
با استخراج و مطالعه بیش از چهار هزار پروتئین از غشای سلولی پلاکت ها و بررسی روابط این پروتئین ها با یکدیگر و تعیین نقش هریک از آنها در تشکیل لخته موفق به یافتن سه هدف بالقوه برای تولید نسل تازه ای از داروهای ضد پلاکت شدیم که خلاف داروهای فعلی، مانند آسپرین ، استفاده طولانی مدت از آنها منجر به خونریزی های بی دلیل و خطرناک نخواهد شد و احتماال بر طیف وسیعتری از بیماران تاثیر خواهند داشت.»
او در مورد استقبالی که از این تحقیقات و کشف صورت گرفت، گفت: «این یافته ها مورد توجه خاص انجمن پزشکی قلب اروپا قرار گرفت و علاوه بر دریافت یک بورس آموزشی- تحقیقاتی از این انجمن، در ماه گذشته و به عنوان سخنرانی ویژه به بخش »پیشرفت در پژوهش« این کنگره در رم دعوت شدم.
این کنگره یکی از دو رویداد مهم پزشکی قلب دنیاست که در آن هرساله بیش از سی هزار نفر از متخصصان، محققان و دست اندرکاران بیماری های قلبی و عروقی و چهرهای سیاسی - مانند امسال که کنگره با حضور پاپ فرانسیس برگزار شد - دور هم جمع می شوند و ضمن بروز رسانی دانش و روش های درمانی در مورد روند و جهت تحقیقات قلب و روشهای درمانی بیماری های قلبی در سال آینده تصمیم میگیرند. در بخش دیگری از این یافته ها نیز برای ارائه در کنگره سالانه انجمن قلب آمریکا که در اواخر پاییز در نیواورلئان برگزار خواهد شد دعوت شده . علاوه بر این این یافته ها در نشریات تخصصی قلب نیز چاپ شده یا به زودی چاپ خواهد رسید. »
حضور فعال به عنوان یک زن ایرانی در جامعه فرانسه
او در مورد فعالیت به عنوان یک زن ایرانی محقق در جامعه فرانسوی نیز چنین توضیح داد: «علاوه بر فعالیت در دانشگاه با انجمن »آیینه زنان« به عنوان عضو فعال و نایب ریئس انجمن شروع به همکاری کردم. هدف این انجمن خارج کردن زنان مهاجر از تنهایی و انزوا به دلیل ندانستن زبان فرانسوی و اختلاف فرهنگی است. علاوه بر این انجمن آیینه زنان با هدف ارزش دادن به تنوع فرهنگی اقدام به برگزاری جلسات شعر و قصه خوانی به زبان مادری در مدارس و فرهنگسراها می کند که من هم به عنوان یک مادر ایرانی سعی کردم در حد توانم بخشی از شعرها و داستان های فارسی را به همشهریانم در اینجا بشناسانم. »
رسیدن به موفقیت بعد از بارها شکست
ربانی در مورد شرایط کار در کشوری غیر ازسرزمین مادری برای یک محقق ایرانی گفت: «مانند هر کشور دیگری، صرف خارجی بودن دردسرهای خاص خودش را در فرانسه دارد. این دردسرها ریشه در تفاوت های فرهنگی و تا حدی عدم آشنایی با سیستم بروکراسی کشور بیگانه است. به همین علت، وارد شدن به یک جامعه و فرهنگ دیگر و باز کردن و یافتن جای خود بخصوص در شرایط کنونی دنیا، کار بسیارسختی است. خیلی دور از ذهن نیست که یک خارجی برای دست یابی به موقعیتهای مشابه با تبعه های همان کشور باید حداقل دوبرابر زحمت بکشد و یا چندین برابر قابلیت و توانایی داشته باشد تا بتواند ان موقعیت را از آن خود کند. البته لازم به ذکر است که در فرانسه استخدام افراد بر مبنای یک سیستم دقیق و با نظر چند فرد از ارگانهای مختلف انجام می شود. به همین علت هم هست که معمولا انتخاب و انتصاب افراد بر مبنای شایسته سالاری است.»
او ادامه داد: «به همین دلیل هم هست که اگر متقاضی بتواند شایستگی خود را برای یک پست به خوبی ارائه کند، علیرغم خارجی بودن و وجود رقبای فرانسوی احتمال خیلی زیادی دارد که پست را از آن خود کند. مثال من برای ورود به دوره دکترا که در کشور فرانسه در کنکور سراسری دولتی شرکت کردم و با وجود رقبای فرانسوی موفق شدم. همسرم هم تجربه مشابهی داشت و توانست دو بار از مرکز ملی تحقیقات علمی و یک سازمان دیگر بورس تحقیقاتی به دست بیاورد.
به هر حال، مثل همیشه هر موفقیتی بعد از شکست های متعدد و تلاش های بسیار حاصل می شود و بنا بر تجربه شخصی من ، برای موفق بودن در یک کشور خارجی داشتن هدف و برنامه‌ریزی دقیق برای هر گام مهمترین پیش نیازها هستند. دومین پیش نیاز سعی در یادگیری زبان و وارد شدن در جامعه و ارتباط با مردم آن کشور است.
متأسفانه بسیاری از ایرانی ها و صد البته سایر ملیت‌ها در این مسأله کم کاری می کنند و در گروه های بسته و منزوی هموطنان خود باقی می مانند و فرانسوی ها را به عدم پذیرش خویش محکوم می کنند که عادلانه نیست. من در طی سال های اقامتم در فرانسه ایرانی هایی را دیدم که حتی با ندانستن زبان فرانسوی به موفقیت های چشمگیری دست یافتند.»
