روزنامه اعتماد نوشت: «٥ دانش‌آموز ابتدایی در کلاس درس بودند. ساعت ٨:٣٠ صبح بخاری نفتی کلاس منفجر شد. فقط به فکرم رسید که بخاری را از کلاس بیرون بیندازم و بعد بچه‌ها را خارج کنم. بچه‌ها ترسیده بودند و فریاد می‌زدند. »
اینها را علیرضا ساقی می‌گوید. معلم مدرسه شهید كاتب روستای حماملوی مشگین شهر (استان اردبیل) كه واكنش سریعش با كمی بخت همراه شد تا دانش‌آموزان كوچكش به سرنوشت دختران مدرسه شین‌آباد دچار نشوند.
روز یكشنبه ٢٢ آذر حادثه به آتش كشیده شدن بخاری نفتی در این مدرسه روستایی ختم به‌خیر شد اما موضوع تكراری و غم‌انگیز تهدید بخاری‌های نفتی در كلاسهای درس روستایی را دوباره زنده كرد. ساقی از ابتدای مهر كارش را در مدرسه روستای حماملو شروع كرده است، پیش از آن هم تجربه تدریس در مدارس دیگر روستاها را داشته و می‌گوید كه روستاها هرچند گازكشی دارند اما مدارس روستاهای كوچك همچنان از داشتن بخاری‌های مناسب محروم مانده‌اند.
او هم مثل خیلی از ما خبر حوادث مربوط به آتش‌سوزی در كلاسهای درس را شنیده و خوانده است و البته فكر نمی‌كرده است كه خودش روزی سوژه یكی از این خبرها شود: «بله من هم ماجرای مدرسه شین‌آباد را می‌دانستم اما هیچ‌وقت فكر نمی‌كردم كه این اتفاق روزی در كلاس خودم رخ دهد. خوشبختانه غیر از كمی سوختگی روی دست‌ها و پیشانی صدمه جدی به من وارد نشد. معمولا سعی می‌كنند بخاری‌های سالم در مناطق محروم توزیع كنند اما هنوز معلوم نیست كه بخاری كلاس ما چرا منفجر شد. » معلم‌های زیادی هستند كه از ماجراهای مربوط به بخاری‌های نفتی اطلاع دارند و شاید آنها هم تصور نمی‌كنند كه روزی سر از خبرهای حوادث درآورند اما تعداد زیاد كلاسهای فاقد سیستم گرمایشی مناسب این احتمال را افزایش می‌دهد كه هر یك از آنها چنین حادثه تلخی را در طول دوران تدریس خود در مناطق محروم تجربه كنند.
یكی از وظایف رسانه‌ای رییس سازمان نوسازی مدارس كشور این بوده است كه هر سال آماری از تعداد بخاری‌های نفتی و غیرایمن مدارس كشور اعلام كند و هزینه‌ای كه برای ایمن‌سازی سیستم‌های گرمایشی كلاسهای درس صرف شده است. دغدغه بخاری‌های غیرایمن سال‌هاست كه ادامه دارد و آموزش و پرورش همواره اعلام كرده است كه قرار است مدارس با بخاری خداحافظی كنند اما تا به ثمر نشستن این وعده هنوز راه زیادی باقی است.
مرتضی رییسی به «اعتماد» می‌گوید: «از ٥٣٠ هزار كلاس درسی كه در كشور هستند، ٧٥ هزار كلاس همچنان با بخاری‌های نفتی و غیرایمن گرم می‌شوند. » او البته یادآور می‌شود كه روند كاهش این آمار از ابتدای كار دولت یازدهم با جدیت پیگیری شده است: «در سال ٩٢ كلاس‌هایی كه با بخاری‌های نفتی و غیرایمن گرم می‌شدند ٢١١ هزار بود یعنی تقریبا ٤٠ درصد از كلاسهای درس ما فاقد سیستم مناسب گرمایش بودند اما حالا ١٥ درصد از كلاس‌ها هنوز این مشكل را دارند. » به گفته او اكثر كلاس‌هایی كه همچنان از گرمایش ایمن محروم مانده‌اند در استان خراسان رضوی قرار دارند و بعد از آن استان‌های شمال‌غربی شامل آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل قرار دارند.
رییسی می‌گوید كه با وجود اینكه هزاران كلاس درس هنوز آنگونه كه باید به وسایل مناسب گرمایشی مجهز نشده‌اند اما این موضوع نباید دلیلی برای وقوع حوادث باشد: «قبل از شروع سرما به تمامی مدارس اعلام كرده‌ایم كه به هیچ‌وجه نباید از وسایل گرمایشی معیوب و غیراستاندارد استفاده كنند و هر مدرسه‌ای كه به وسیله گرمایشی نیاز دارد اعلام كند، برای تامین این وسایل ما اعتبار لازم را در نظر گرفته‌ایم تا در صورت نیاز به متقاضیان وسایل گرمایشی سالم تحویل دهیم. نكته دیگر این است كه دستورالعمل ایمنی به تمامی مدارس كشور ابلاغ شده است. تمامی توضیحات داده شده تا حوادث مربوط به بخاری‌ها به حداقل برسد، از جمله دستورالعمل برای عملكرد در صورت بروز حادثه، مانند اینكه در صورت بروز آتش‌سوزی، پیش از اقدام به خارج كردن وسیله گرمایشی، دانش‌آموزان از كلاس درس خارج شوند. متاسفانه علاوه بر وسایل گرمایشی معیوب، یكی از اصلی‌ترین دلایل بروز حوادث مربوط به آتش‌سوزی در كلاسهای درس خطای انسانی بوده است. توصیه ما این است كه مدیران یا سرایداران این دسته از كلاسهای درس هر روز پیش از ورود دانش‌آموزان از سلامت كاركرد وسایل گرمایشی اطمینان پیدا كنند، كپسول اطفای حریق در كلاسهای درس باشد و نحوه استفاده صحیح از آن آموزش داده شود. »
رییسی پس از تاكید بر مسوولیت مدیران مدارس و نیاز به كاهش خطاهای انسانی این را هم اضافه می‌كند كه: «هیچ كدام از اینها البته رافع مسوولیت ما نیست، باور كنید با شروع فصل سرما یكی از دغدغه‌های بزرگ ما وضعیت وسایل گرمایشی مدارس است. اما ١٣ میلیون دانش‌آموز، ٩٧ هزار مدرسه و محدودیت منابع آموزش و پرورش یكی از دلایلی است كه هنوز نتوانسته‌ایم تمامی كلاسهای درس را ایمن كنیم. ما پیگیر همه حوادث هستیم، خوشحالم كه در مدرسه روستای حماملو حادثه وخیمی رخ نداد و همه سالم هستند.»
امنیت ٧٠٠ میلیارد تومان بودجه می‌خواهد
در دولت یازدهم ٧٠٠ میلیارد تومان صرف استانداردسازی سیستم گرمایشی مدارس شده است تا مدارس به رادیاتور مجهز شوند و البته همچنان هزاران كلاس درس در صف امنیت مانده‌اند. تامین این امنیت و كم شدن شر بخاری‌های نفتی از سر كلاسهای باقیمانده به همین میزان بودجه كه از ابتدای دولت صرف شده است، نیاز دارد. این حرفی است كه رییسی به «اعتماد» می‌گوید: «تجهیز و ایمن‌سازی وضعیت تامین گرمای ١٥ درصد باقیمانده از كلاسهای درس به ٧٠٠ میلیارد تومان اعتبار دیگر نیاز دارد. اینكه باز هم به این میزان از اعتبار نیاز داریم به این خاطر است كه قیمت‌ها افزایش پیدا كرده است و دسترسی به كلاسهای درس موردنظر دشوار است. توان زیرپوشش قرار دادن این كلاس‌ها وجود دارد اما به خاطر كمبود اعتبارات نمی‌توان در كوتاه‌مدت به آن رسید.» رییسی می‌گوید كه مجلس شورای اسلامی امسال ٤٨٠ میلیارد تومان بودجه از محل عوارض گاز برای بحث نوسازی مدارس در نظر گرفته است كه از این میزان ٤٠٠ میلیارد تومان تنها برای اصلاح سیستم گرمایشی مدارس صرف خواهد شد، البته این بودجه باید به مرور زمان در اختیار این سازمان قرار بگیرد: «بودجه اعلام شده متعلق به سال ٩٥ است اما متناسب با درآمد دولت و به مرور در اختیار ما قرار می‌گیرد.»
تا رسیدن به مرور این بودجه و انجام به مرور اصلاحات در سیستم گرمایشی مدارس، خطر در فصل‌های سرد سال همچنان بر سر مدارس روستایی چرخ می‌زند. ٧٥ هزار كلاس درس هنوز ایمن به وسایل مطمئن نشده‌اند، اگر میانگین هر كلاس درس را ٥ نفر در نظر بگیریم یعنی ٣٧٥ هزار دانش‌آموزی كه سر كلاس نشسته‌اند، سهمی از این خطر خفته در بخاری‌ها دارند. معلم روستای حماملو می‌گوید: «بچه‌ها ترسیده بودند و فریاد می‌زدند، به آنها گفتم نترسید. نترسید. الان آتش را خاموش می‌كنم. »
