استقامت نوشت:
اولین دورهی اعطای جایزه باستانیپاریزی در سالن دانشکده پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی کرمان روز پنجشنبه گذشته درست یکروز قبل از سالروز تولد روانشاد دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی، با ابتکار و میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی کرمان برگزار شد. این مراسم با حضور حجتالاسلام مجید انصاری، معاون حقوقی رئیسجمهور؛ علیرضا رزمحسینی، استاندار کرمان؛ حجتالاسلام والمسلمین سیدمحمود دعایی، مدیرمسوول روزنامه اطلاعات ؛ حمید میرزاده رئیس دانشگاه آزاد اسلامی کشور؛ بابک آلطه، رییس دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان؛ سید طه هاشمی معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه آزاد؛ شهباز حسنپور، نماینده مردم سیرجان و بردسیر؛ سید محمدعلی گلابزاده، رییس مرکز کرمانشناسی و پژوهشگر تاریخ و جمعی از دانشجویان و اساتید دانشگاه برگزار شد؛ و در بخش پایانی مراسم به افرادِ برگزیده، در بخشهای مختلف تاریخ، فرهنگ و ادب عامه و مردمشناسی جایزه باستانی اعطا شد.
سیدمحمدعلی گلابزاده که مجری مراسم هم بود با بیان اینکه کرمان در گذر تاریخ رد پایش شکنج همهی روزگاران است، گفت:«کرمان سرزمینی است که از یک سو با خشم طبیعت در ستیز است و از طرف دیگر با خصم بدکنش و در این میان دامان خود را پروردگاه مردان و زنانی قرار داد که هریک به تنهایی به عنوان مفخر یک جامعه بسنده میکنند».
وی ادامه داد:«ما در قرن سوم هجری شخصیتی چون عیسی ماهانی را داریم. بزرگ مردی که برای اولین بار مساله معادلات سه مجهولی را در جهان مطرح کرد. در قرون بعد کرمان جلوهگاه مشاهیر بزرگ و ارزندهای چون ابوحامد افضل کرمانی شاعر، نویسنده، سیاستمدار، تاریخنگار و طبیب بزرگ بود. مردی که هنوز این اصطلاح که یک جو پیشگیری بهتر از یک خروار درمان است از کلام ارزشمند او در کتاب صلاحالصحاح مایه گرفته است».
وی افزود:«بزرگمردان دیگری چون خواجو را داریم که فرمود: دارد سخن حافظ طرز سخن خواجو. عماد فقیه کرمانی، بزرگمردی که باب جدیدی در فقاهت گشود. ابیالفخر کرمانی، عارف و شاعر بزرگ دیگرمان و تا به امروز چهرههای دیگری که نامشان زیب و زیور این دیار است».
وی جای نکوداشت چهرههای معاصر را خالی دانست و تلاش دانشگاه آزاد اسلامی را ستود.
جایزه باستانی مدیون نگاه شورای راهبردی است
در این مراسم دکتر بابک آلطه، رییس دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان، که در واقع میزبان اصلی مراسم بود، اجرای فعالیتهای فرهنگی را در دوران خدمت خود مدیون نگاه فرهنگیِ مسوولین دانشگاه و شورای راهبردی دانست و اذعان کرد:«یکی از اعضای شورای راهبردی آقای دعایی است. من به این دلیل نام ایشان را بردم که هم دانشگاه و هم این جایزه دین زیادی به ایشان دارد. زمانی که میخواستیم باستانیپاریزی را ملاقات کنیم و به کار خود مشروعیت بدهیم ایشان بودند که زمینه را فراهم کردند و به ما کمک کردند تا قدم به قدم این کار پیش برود».
حافظه فرهنگی و تاریخی تقویت شود
همچنین در این مراسم، سید طه هاشمی معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه آزاد، در بیان لزوم تقویت حافظهی فرهنگی و تاریخیِ یک ملت، از یادداشتی از دکتر شفیعیکدکنی، به مناسبت بزرگداشت ایرج افشار یاد کرد و گفت:«ایشان در بیان یک موضوع مهم، گله کرده بودند که آیا ملت ما حافظهی فرهنگی ضعیفی دارد یا اینکه ما یک آرشیو ملی که بتواند این حافظه را تقویت کند نداریم؟ اگر الان سوال کنیم مقبره فرخی یزدی کجاست کسی خبر ندارد ولی اگر یک دانشجویی به پاریس برود و بگوید در یک تاریخی ویکتور هوگو در خیابان شانزلیزه در قهوهخانهای، قهوه خورده به راحتی از آرشیو ملی فرانسه صورتحساب آن قهوه را تحویل او میدهند».
هاشمی در ادامه گفت:«ایشان از این جنس خلاهایی که بزرگان به آن اشاره میکنند اظهار تاسف کرده بود. به تاراج فرهنگی که در کشور ما کم نبوده است و به خصوص در مواردی که مرتبط با شخصیتها و مفاخر ما بوده است نیز اشاره کرد. الان هم زادگاه و محل دفن آن بزرگان در پهنه جغرافیای سیاسی ما نیست بلکه در گذشتهای دور جزو پهنهی فرهنگی ایران بوده است، که اینها نوعا مصادره میشود».
مشاهیر ابتدا به جوانان معرفی شوند
هاشمی سپس درباره چگونگی شکلگیری طرح مفاخر و مشاهیر توضیح داد:«از مدتها پیش این بحث بود که ما باید نسبت به شناسایی و معرفی بزرگان این سرزمین که درواقع حلقهی وصل امروز ما به گذشته و گذشته ما به آینده خواهد بود. پس ما باید به سمتی برویم که اندوختههای عظیم فرهنگی خودمان را ابتدا به جوانان خودمان و بعد به دنیا معرفی کنیم. چرا که تعداد معدودی از شخصیتهای ما در طول تاریخ معرفی شدهاند و هنوز در مورد بسیاری از مفاخر ما به درستی مطالعهای صورت نگرفته است. همین احساس خلا باعث شد که موضوع طرح مفاخر و مشاهیر آماده شد».
وی سپس به مطرح شدن این پیشنهاد در شورای راهبردی اشاره کرد:«این شورا مرکب از شخصیتهای بزرگی است که هم حوزهی فرهنگی دانشگاه را میشناسند، هم به نیازهای نسل جوان آگاه هستند و هم به مفاهیم و مبانی فرهنگی و دینی ما مسلط هستند که از جمله آنها آقای دعایی و آقای حجتیکرمانی هستند».
وی در ادامه از شخصیتهای دیگری که به این طرح کمک کرده بودند نیز یاد کرد:«حجتالاسلام حمید انصاری، آقای دکتر مهدی محقق، آقای دکتر محقق داماد، دکتر شیخالاسلامی، دکتر احمد احمدی، دکتر عاشقانی فراهانی، خانم دکتر طباطبایی، خانم دکتر کرمانی، خانم دکتر اعوانی و شخصیتهای بزرگی که بعضا عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده و هستند».
معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه آزاد، با تاکید بر اینکه هیچ ارگانی به جز دانشگاه آزاد قادر به اجرای این طرح نبود، بیان کرد:«این مجموعه، سیاستهای کلان حوزه فرهنگی و اجتماعی دانشگاه را ترسیم میکند که از جمله مصوبات و همینطور معاونین نیز اکثرا عضو این شورا هستند که از جملهی طرحها همین طرح مشاهیر و مفاخر بود. به این معنا که به همهی واحدهای سراسر کشور گفته شد و اتفاقا این کار غیر از دانشگاه آزاد هم هیچ ارگان دیگری نمیتوانست این کار را انجام دهد به دلیل گستردگیای که دانشگاه آزاد در سراسر کشور دارد».
وی اظهار کرد:«پس اعلام کردیم که هر واحد، مفاخر و مشاهیر حوزه خودشان را معرفی کنند. حدود دو هزار و ۵۰۰ نفر از مشاهیر و مفاخر در طول تاریخ از آغاز اختراع خط و زندگی این شخصیتها تا به امروز امکان انتقال پیدا کرد».
هاشمی ادامه داد:«مساله مهم این بود که در آن شورا مصوب شد که شخصیتهای مذکور و آثار آنها موضوع پایاننامهی تحصیلات تکمیلی باشد. این اتفاق به نظر من، بزرگترین خدمت به فرهنگ ملی این کشور هست که یکی از این کارها مراسم مربوط به دکتر باستانیپاریزی بود».
هاشمی سپس در مورد جزئیات پایاننامهها توضیح داد:« برای آغاز طرح بزرگی که موضوع پایاننامههای مفاخرمان هستند هفت موضوع انتخاب شده است که هفت نفر از دانشجویان ما مقرر است که در بخش اول بر روی هفت شخصیت کار کنند. البته مفاخری که از کرمان آمده است، ۷۰ نفر هستند که قطعا بیش از این نیز هست که به مرور این شخصیتها در چهار سطح محلی، منطقهای، ملی و بینالمللی دستهبندی میشود و هریک به تناسب به ابعاد شخصیتی آنها پرداخته خواهد شد».
وی در پایان به موضوع پایاننامهها و نام دانشجویان پرداخت و گفت:«مجدالاسلام را خانم فاطمه ابراهیمی؛ احمدخان وزیری خانم زهرا مهرابیان؛ افضل کرمانی، صدیقه ایرانمنش؛ مشتاق علیشاه، مرتضی جرجندی؛ ناظمالاطبا، سارا دبستانی؛ اوحدالدین کرمانی، زهرا کدخدازاده؛ ابوحامد کرمانی، آقاملایی انجام خواهند داد».
قدرشناسی از بزرگان در حال رواج است
استاندار کرمان در این آیین، با اظهار خرسندی از رواجِ تدریجیِ قدرشناسی از بزرگان، به ملاقاتی که در گذشته با مرحوم باستانیپاریزی داشته اشاره کرد و گفت:«ایشان علاقهی وافری به آبادانی کرمان داشت و شنیده بود که یک استاندار بومی به استان آمده است. از ظلمهایی که در طول تاریخ نسبت به مردم کرمان روا داشتند و نگذاشتند که این شهر به جایگاه خودش در کشور برسد گفت، و ما را توصیه به آبادانیِ کرمان کرد».
علیرضا رزمحسینی سپس اقدام رییس دانشگاه آزاد اسلامی را در مورد پرداخت پایاننامهها به مشاهیر را کار ابتکاری و مهم دانست و اینکه کرمان آغازگر این فعالیت است را اقدامی ارزشمند خواند.
دانشگاه آزاد کرمان الگوی کشور میشود
در ادامهی مراسم، حجتالاسلام و المسلمین دکتر مجید انصاری، معاون حقوقی ریاست جمهوری، با بیان اینکه شخصیتهای بزرگ علمی و فرهنگی، شناسنامه، اسناد بهادار و ارزش فرهنگی و انسانیِ جوامع هستند، بر حفظ حرمت و تکریم این شخصیتها تاکید و اذعان کرد:«ما ایرانیها از قدیم شناسنامههای خود را گرامی میداشتیم و آن را در صندوقچهای امن نگهداری میکردیم تا حتی پشت جلد آن خط خطی نشود، اما دریغا که امروز کم و بیش کسانی هستند که شب و روز به خط خطی کردنِ شناسنامههای این ملت مشغول هستند و چه اندوهبار است که با استفاده از ابزارهایی، به مخدوش کردن هویت، تاریخ و انقلاب این ملت میپردازند».
وی در ادامهی سخنان خود ملت ایران را قدرشناس دانست و با اظهار خرسندی از اقدام دانشگاه آزاد اسلامی در مورد پرداختن پایاننامهها به مشاهیر و مفاخر ایران، بیان کرد:« من این خبر را به دولت منتقل خواهم کرد و از دانشگاههای دولتی نیز درخواست میکنم تا از این کار و ابتکار ارزشمند پیروی کنند».
معاون حقوقی ریاست جمهوری ادامه داد:«همین دانشگاه آزاد اسلامی که امروز درختی پربار در ایران و در برخی از کشورهای جهان است، برخاسته از جوانهای در ذهن یکی از شخصیتهای بزرگ کرمانی، آیتالله هاشمی رفسنجانی است».
وی در ادامه با اظهار بیزاری از تملق، تواضع را در برابر اندیشهی بزرگ یک مرد، بر خود جایز ندانست و افزود:«در آن بحبوحهی شرایط دشوار انقلاب، که همهی مشغلههای ذهنی دفع دشمنان متجاوز در عرصههای جنگ و دفع توطئهی تجزیهطلبان در گوشه و کنار کشور بود، بار حل عمدهی این مسائل روزمره، به عهدهی آقای هاشمی بود».
انصاری گفت:«در یک چنین شرایطی، این مرد بزرگ اندیشهای مثل ایجاد دانشگاه آزاد را مطرح کرد و امروز میبینیم که این درخت تناور چه ثمراتی دارد».
منشور حقوق شهروندی درسی شود
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه برای بهبود زندگی شهری، تخریب روابط و جلوگیری از توسعهی بحرانها راهی جز توسعهی حقوق شهروندی نیست، اظهار کرد:«یادگیریِ مبانی و قواعد حقوق شهروندی کمک بزرگی به توسعهی انسانی و سیاسی و ارتقاء سطح کشور خواهد کرد».
در این راستا،انصاری از ریاست دانشگاه آزاد اسلامی، خواستارِ درسی شدن موضوع منشور حقوق شهروندی شد.
باستانی مجیزگوی هیچ شخصیتی نبود
حجتالاسلام و المسلمین سیدمحمود دعایی، مدیرمسوول روزنامه اطلاعات ، در ابتدای سخنان خود، با بیان اینکه مرحوم باستانیپاریزی خود را مجیز هیچ شخصیتی نمیدانست، به ذکر خاطرهای از او پرداخت؛«مرحوم باستانیپاریزی خودش در مقدمهی «۸۰ سال با اطلاعات» خاطرهای را نقل کرده که حدود ۶۰ صفحه مطلب داشت و با فشردگی در ۲۵، ۲۶ صفحه در روزنامهی اطلاعات به چاپ رسید. او اشاره میکند که شهبانوی وقت در غیاب ایشان و بدون اطلاع او، وی را به عنوان هیات امنای بنیاد آرشام قرار داده بود». وی افزود:«باستانیپاریزی زمانی که مطلع میشود، اعتراض میکند و از روزنامهی اطلاعات درخواست میکند تا این اشتباه را اعلام کند. اما مسوولین اطلاعات از این امر رعب داشتند. پس او رفت و از بخش آگهیهای روزنامه اقدام کرد و غیرقانونی بودنِ عضویتِ خود را در بنیاد آرشام اعلام کرد».
دعایی در ادامه اذعان کرد که مرحوم باستانیپاریزی در دورهی اصلاحات نیز از گرفتن افتخار فرهنگی خود نیز سرباز زد و پسر خود را برای گرفتن جایزهاش فرستاد.
از ورود یک استاندار بومی خوشحال بود
وی در ادامه بهترین خاطرهای که از پایان عمر باستانیپاریزی داشت را مربوط به زمانی دانست که به همراه رزمحسینی به دیدار مرحوم باستانیپاریزی رفته بودند. دعایی گفت:« باستانیپاریزی به خودش میبالید که عزیزترین منطقهای که به آن عشق میورزید، مسوولی از دیار کریمان دارد. مسوولی که سابقهی رزم و حضور در جبهه، و فعالیتهای موفق اقتصادی و فرهنگی دارد و الان با فداکاری و از خودگذشتگی کمر همت بسته است که این منطقه را آباد کند».
وی افزود:«من امیدوارم که در همت بلندِ استاندار، این مرد، نه تنها این جایزه ماندگار باستانیپاریزی تداوم پیدا کند بلکه شخصیتهای دیگری هم که از دیار ما هستند و به گردن ما حق دارند نیز تجلیل شوند».
دعایی ادامه داد:«همانطور که گفته شد، آقای حجتیکرمانی نیز خیلی دلشان میخواست در این مجلس حضور پیدا کنند. شاید اگر برای ایشان بلیط فرستاده بودید او هم میآمد. اما به دلیل خستگی و فرسودگی، طبیعتا مجال شرکت راحت در این مجلس را نداشت».
کنگره خواجو سال آینده برگزار میشود
در این مراسم حمید میرزاده، رییس دانشگاه آزاد اسلامی در مورد تشکیل شورای انقلاب فرهنگی توضیح داد:«در سال ۱۳۹۲، اعضای شورای انقلاب فرهنگی به حضور مقام معظم رهبری رسیدند و ایشان از تهاجم فرهنگی که گریبانگیر بچههای این مرز و بومی که مرد عنکبوتی را بهتر از مفاخر و بزرگان خود میشناسند ابراز نگرانی کردند».
وی ادامه داد:«در همانجا تصمیم بر آن شد که طرحی را براندازیم که تا آنجایی که حوزه کاری ما ایجاب میکند، در دانشگاه آزاد اسلامی برای معرفی مشاهیر اسلامی و ایرانی در هر حوزهای اقدام کنیم و در نهایت این تبدیل شد به یک مصوبهای در هیات رییسهی دانشگاه آزاد اسلامی که برای اولین بار در تاریخ علمی ایران به صورت پایاننامهی تحصیلات تکمیلی سازماندهی شد».
میرزاده در ادامه از اینکه پدرش همدوره با مرحوم باستانی پاریزی بود گفت:«من این افتخار را داشتم که پدر بنده همدورهی مدرسهای مرحوم باستانیپاریزی بودند و با ایشان مراوده و به ایشان علاقهی زیادی داشتیم. و آخرین دستخط آن بزرگوار دربارهی ارتباط او با پدر بنده وجود دارد که آن را به آقای گلابزاده تحویل میدهم که به عنوان یکی از اسناد حوزه کرمانشناسی ثبت شود».
رییس دانشگاه آزاد اسلامی، در بخش دیگری از سخنان خود، از برگزاریِ کنگرهی خواجو در سال آینده خبر داد:«در مراسمی که در مورد جشنواره اقوام بود، در راستای اجرای طرحهای ماندگار، پیشنهاد دادم که مراسم خواجوی کرمانی برگزار شود. اکنون در حال تدارک برنامهای هستیم که به پیشنهاد شورای فرهنگی کشور در حال پیگیری است و به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز رسید و امیدواریم در تقویم نیز درج شود».
وی افزود:«قرار است که سال آینده ۱۷ دیماه مراسم بزرگداشت خواجوی کرمانی را به طور همزمان در شیراز و کرمان داشته باشیم. از هم اکنون خواجو شناسان در حال تهیهی نسخههای زیادی در مورد خواجو هستند و کتابهای زیادی در این ارتباط با این شاعر و عارف نامیِ ایران معرفی کردیم».
دانشگاه باید فرهنگسازی کند
میرزاده در ادامهی سخنان خود، با بیان اینکه دانشگاه علاوه بر یک فضای علمی، وظیفهی فرهنگسازی را نیز بر عهده دارد و بحث پایاننامهها نیز در راستای همین حرکت است، گفت:«ما مفاخر بزرگی داریم که کاخ بلند و رفیع دانش ایران هستند که ما باید آنان را به جامعه بشناسانیم که در مقابل این تهاجم فرهنگی در مقابل کسانی که میخواند هویت ما را بگیرند، مقاومت کنیم».
وی سپس با بیان اینکه خوب است که دانشگاه آزاد اسلامی پرچمدار مهربانان هم باشد، از حجتالاسلام دعایی و بابک آلطه خواست تا مراسم بزرگداشت یکی از مفاخر کرمان را تدارک ببینند. وی در همین راستا گفت:«ما بزرگانی مثل عطا احمدی را داریم که باید به خاطر پاکدامنیهایشان و زحماتی که کشیدند تجلیل شوند. چرا که آقای احمدی یک فرد بود ولی مثل یک نهاد در سطح استان و کشور ما موثر بود».
وی همچنین استاندار کرمان را فردی پرتلاش و علاقهمند به حوزههای فرهنگی دانست و از او درخواست کرد تا در ارتباط با خواجو همکاری داشته باشد.
اقدامات میرزاده و شورای راهبردی ارزشمند است
همچنین در این مراسم شهباز حسنپور، نماینده مردم بردسیر و سیرجان در سخنان کوتاهی با اشاره به زاد گاه باستانی پاریزی که از توابع سیرجان بوده است از او به عنوان یک چهرهی مهم فرهنگی و تاثیرگزار یاد کرد. حسنپور در ادامه با بیان اینکه هرکجا که کرمانیها مسوولیت و مقامی داشتهاند، جزو بهترین دورانها بوده است، اقداماتِ میرزاده و شورای راهبردی را در طرح ماندگار فرهنگی ارزشمند خواند.
در بخش پایانی مراسم دکتر قنبری ضمن قرائت بیانیهی هیات داوران، اسامی برندگان جایزه باستانیپاریزی به شرح زیر اعلام کرد، و برندگان جوایز خود را در این آیین ویژه از دست مقامات و مسوولان حاضر در این نشست دریافت کردند.
هیات داوران اولین دورهی جایزه باستانیپاریزی، در بخش تاریخ اثری را به عنوان برگزیده انتخاب نکرد؛ اما سه اثر را شایستهی تقدیر دانست:
اثر اول: تحلیل مولفههای تاریخنگاریهای ملی در ایران، تالیف ابوالفضل حسنآبادی
اثر دوم: تاریخ کرمان از مشروطه تا پهلوی، تالیف افشین صالحی
اثر سوم: باقرخان سعدالسلطنه حاکم قزوین در عصر ناصری، تالیف مهدی نورمحمدی
هیات داوران اولین دورهی جایزه باستانیپاریزی در بخش فرهنگ و ادب عامه، اثری را به عنوان برگزیده معرفی نکرد اما سه اثر را شایستهی تقدیر دانست:
اثر اول: اشعار شفاهی حوزهلیل، تالیف و گردآوری منصور علیمرادی
اثر دوم: ز شیر بنگشت تا جون آدمیزاد، پژوهش عباس قنبری عدیوی
اثر سوم: پژوهشی از محمدعلی طالحی بافقی
هیات داوران اولین دورهی جایزه باستانیپاریزی در بخش مردمشناسی، اثری را به عنوان برگزیده انتخاب نکرد، اما سه اثر را شایستهی تقدیر دانست:
اثر اول: منطق نگرانی اسرائیل، ایرانهراسی، ترجمه از انگلیسی به فارسی، اثر دکتر فریدون مجلسی
اثر دوم: زن کرمانی روشنای زندگانی تالیف سید محمدعلی گلابزاده
اثر سوم در بخش تاریخ: زرندیه، طنزنامهی موفقالسلطنه تصحیح و تعلیقات مهرداد نصرتی
سرتیمهای پالایش آثار: دکتر داریوش کاظمی و شمسالدین نجمی.
رییس هیات داوران بخش مردمشناسی: دکتر علی بلوکباشی
رییس هیات داوران بخش ادب و فرهنگ عامه: محمد جعفری قنواتی
رییس هیات داوران بخش تاریخ: دکتر روزبه زرینکوب