گفتارنو/ محبوبه فیروزآبادی:
از سال 1364 تا به امروز همه ساله کشاورزان نمونه کشور انتخاب میشوند. این سنت 31 ساله اما همیشه با حرف و حدیث همراه بوده است. امسال هم از این قاعده مستثنا نبود. از جمع 116 کشاورز نمونه کشور، چهارتن آنها کرمانی است؛ آن هم از جنوب استان. این البته اتفاقی جدیدی نیست. پیش از این هم کرمانی ها موفق شده بودند این جایگاه را به دست آوردند.
9 کرمانی به فینال رفته بودند
رییس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان این موفقیت را باعث افتخار بخش کشاورزی استان میداند و میگوید: کمیته انتخاب کشاورزان نمونه وزارت جهاد کشاورزی از بین 9 کشاورز نمونه جنوب کرمان راه یافته به فینال انتخاب نمونه های کشوری چهار نفر را به عنوان نمونه ملی انتخاب کرد.
سید یعقوب موسوی ميافزاید: هوشنگ امیری در روستای بند سراجی جیرفت با عملکرد 125 تن در هر هکتار به عنوان باغدار نمونه کشوری محصول مرکبات انتخاب شد.
موسوی خاطرنشان میکند: اعمال مدیریت بهینه باغ در سطح 36 هکتار مرکبات، دستیابی به تولید کمی و کیفی محصول تولیدی با رعایت اصول فنی کاشت، بهرهمندی از سیستم آبیاری قطرهای و مصرف بهینه آب، رعایت اصول بهداشتی باغ و انجام هرس ملاکهای انتخاب وی به عنوان کشاورز نمونه بود.
محمدعلی کیخا در روستای برمیان شهرستان منوجان با عملکرد 430 تن در هر هکتار، تولیدکننده نمونه کشوری محصولات گلخانهای سبزی و صیفی دیگر کشاورز نمونهای است که معرفی میشود. موسوی در این خصوص تصریح ميکند: این کشاورز نیز با اعمال مدیریت واحد گلخانه سبزی و صیفی در سطح 20 هکتار، دو سالن بستهبندی، مدیریت مصرف بهینه آب از طریق آبیاری قطرهای، ایجاد استخر ذخیره آب و تصفیه آن، کنترل آفات و بیماری به روش بیولوژیک و ایجاد اشتغال برای 350 نفر توانست رتبه برتر کشوری را از سوی وزارت جهاد کشاورزی کسب کند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان حسین شکوهی از روستای هور شهرستان فاریاب با عملکرد 19 تن و 250 کیلوگرم در هر هکتار را کشاورز نمونه کشوری محصول ذرت دانهای اعلام میکند و میگوید: این کشاورز با انجام عملیات یکپارچهسازی سطح کل اراضی به مساحت 50 هکتار، رعایت مصرف کود با توجه به آزمون خاک، رعایت کامل عملیات عمق کاشت، مدیریت بهینه آب با بهرهمندی از سیستم آبیاری تحت فشار، کنترل تلفیقی علفهای هرز و مزرعه عاری از آفات و بیماریها موفق به کسب جایگاه نمونه کشوری شد.
موسوی، ابراهیم گرجی در روستای جهادآباد شهرستان عنبرآباد با ایجاد شرکت تعاونی تولید محصولات کشاورزی مهر شماره سه «مجتمع کشاورزی سبزدشت» کشاورز موفق سال 95 معرفی میکند و اظهار میدارد : این کشاورز نمونه با انجام عملیات یکپارچهسازی و آمادهسازی بستر خاک برای عملیات کاشت به مساحت 400 هکتار و احداث گلخانه نیمهمدرن و استخر سر پوشیده با تجهیزات کامل کاشت، داشت و برداشت محصولات خیار گلخانهای و انواع فلفل و ایجاد دو سالن بستهبندی محصول در سطح شش هکتار موفق به کسب رتبه برتر شد.
وی میگوید: مدیریت بهینه مزرعه در سطح 396 هکتار سیبزمینی و 100 هکتار پیاز، اجرای سیستم آبیاری تحت فشار در سطح 400 هکتار، استفاده حداکثری از توصیه کارشناسان و مراکز تحقیقاتی و ترویجی، ایجاد اشتغال برای 400 نفر و ایجاد یک سایت کانون یادگیری به عنوان الگو برای سایر کشاورزان منطقه و کشاورزان دیگر استانهای کشور از جمله آیتمهای انتخاب این کشاورز بود.
شاخصها بازنگری شد
اگر چه موسوی دلایل این انتخاب شدنها را به صراحت مطرح کرده با این حال حرف و حدیثها تمامی ندارد. مدیركل دفتر برنامه ریزی هماهنگی ترویج جهاد كشاورزی برای پایان دادن به بسیاری از این حرفها گفته است: امسال با بازنگری در اكثر شاخصهای انتخاب كشاورزی برای نخستین بار طبقهبندی كشاورزان بر اساس نوع نظام بهره برداری و میزان امكانات، سطح زیر كشت و مقدوراتی كه دارند در این شاخصها لحاظ شد و به این ترتیب ما كشاورزان را در زیربخشهای زراعت، باغبانی، دام و شیلات در ۳دسته كشاورزان كوچك، متوسط و عمده مالك تقسیم بندی كردیم.
پیمان فلسفی با اشاره به این كه در گذشته بیشتر كشاورزان بزرگ و عمده مالك به عنوان كشاورز نمونه انتخاب می شدند، خاطرنشان میکند: با دسته بندی جدید عرصه برای رقابت كشاورزان كوچك و خرده پا نیز فراهم شده است.
عملکردها غیرواقعی است؟
انتشار خبر انتخاب کشاورزان نمونه کشوری از جنوب کرمان در گفتارنو با برخی واکنشها همراه بود. تا آنجا که یکی از کاربران گفتار نو مینویسد: «در فاریاب سالها است که ذرت میکارند و عملکرد ذرت کاریها به 5 تن رسیده است . حالا چه طور می شود در کاغذ و قلم به 20 تن می رسد. به قول خودتان کی به کیه و کی اومده وزن کشی ؟ لابد اون دو نفر هم وضع مشابه ای دارند. »
دیگر کاربر گفتارنو در ذیل خبر مذکور خواستار پاسخگویی اداره کشاورزی فاریاب می شود و مینویسد:« در شهرستان فاریاب ذرت کاریها اکثرا در روستای هور هستند که به هم وصل و شکل یک پارچه ای دارند و از شرائط کاملا شبیه هم از نظر آب و هوا و فعالیت کشاورزان برخوردارند. زیرکشت رفتن همه ساله این زمینها به ذرت ، باردهی زمین ها را چنان پائین آورده است که خود سازمان کشاورزی در سال قبل تبلیغ می کردند به جایش حبوبات بکاریم که یک تن در هکتار محصول میدهد؟ چه طوری با شرایط مشابه ، یک مزرعه فقط به 20 تن می رسد که 3- 4 برابر عملکرد مزرعه های وصل شده به آن است ؟ اگر چنین است و چنین قدرتی هنوز در زمینهای این روستا است، به چه منطقی با حبوبات یک تنی عوض شود.
دوما اگر این عملکرد واقعی باشد ، اختلاف زیاد عملکرد این مزرعه با مزرعه های مشابه مجاورش است که کارکرد و عمللکرد واقعی کشاورزی را نشان می دهد و با این حساب تفاوت شدید عملکرد مزارع به هم پیوسته این روستا ، وضعیت تاسف باری از عملکرد سازما ن کشاورزی نشان می دهد و جای افتخاری برای سازمان نمی ماند. در رابطه با عملکرد باغ مرکبات با کمال تاسف از مسیر شهر جیرفت تا فاریاب که این همه باغ مرکبات است یا خراب و نابود شده و یا در وضعیت نابودی اند و نیمه رهایند ، چه طوری باغی در محدوده شهر جیرفت که زمین هایش تا 3 متر شن و سنگ است ، عملکردی دارد که تا کنون باغداری به چشم ندیده است ؟ لطفا روشن بفرمائید .»
کاربر دیگری مینویسد:« باغ مرکبات بند سراجی 125 تنی مربوط به برادران تاجر و عمده فروش اصلی شهر است و مرکبات در این محل هم با کوددهی سنگین حیوانی و شیمیائی به سختی به 30 تا 40 تن می رسد. مرکبات بهتر از این باغ شریکی هنوز در باغات هم مرز و پیوسته به این باغ موجود است و قابل بررسی. شکی اگر است به بندسراجی تشریف بفرمائید.»
برخی حتی محصولاتشان را پیش فروش میکنند
رییس دفتر جیرفت اتاق بازرگانی کرمان در واکنش به شبهههای مطرح شده به گفتار نو ضمن رد بسیاری از شایعات مطرح شده، میگوید: سازمان جهاد کشاورزی دارد روی بحث کاشت و داشت وبرداشت نظارت می کند و امکان تخلف وجود ندارد.
فخریالله توکلی میافزاید: ما کشاورزانی داریم که در منطقه هیچ فروشی ندارند و خودشان قرارداد هایشان را میبندند و تولیداتشان ر ا مستقیما صادر میکنند.
اللهتوکلی میافزاید: برخی حتی محصولاتشان را پیش فروش میکنند.
او ضمن انتقاد از روحیه برخی افراد در زیر سوال بردن موفقیت سایرین میگوید: برخی میخواهند هم بیل بزنند و هم صادرات کنند؛ این شدنی نیست!
بارنامهها ارزیابی شد
از سوی دیگر محمدعلی کیخا یکی از کشاورزان نمونه کشوری در پاسخ به ابهامات مطرح شده در گفت وگو با گفتار نو در خصوص سازو کار انتخاب کشاورز نمونه میگوید: اولأ میزان تولیدی که در کشور میکنیم یا برای صادرات است، برایشان اهمیت دارد؛ هم کمی هم کیفی.
کیخا با بیان این که کارآفرینی که داریم مهم است میافزاید: ما20هکتارگلخانه داریم، 80هکتار باغات مرکبات داریم،سردخانه داریم سالن های سورت داریم،این مجموعه ای است که برای یک انتخاب خوب که بخواهیم محصول به بازار بدهیم. این مجموعه دست به دست هم بدهند آدم میتواند حرفی برای گفتن داشته باشد.
کیخا ادامه ميدهد: ما نسبت به قراردادهایی که با خارج داریم و محصولاتی که می دهیم حساس هستیم. مثلا محصول گلخانهی ما80%برای صادرات میرود و این اهمیت دارد، که در بازار جهانی بتواند چنین جایگاهی داشته باشد.
او به صراحت میگوید: میزان باری که تولید کردیم طبق بارنامهای که از طریق حملونقل میرود خواسته بودند. گفته بودند که بارهایی که شما از گلخانه میدهید برای صادرات باید به ما بدهید که خب رقم ما برایشان قابل توجه بود.
او در پاسخ به این سوال که شما درچه محصولی رکورد تولید داشتید، میگوید: امسال در خیارسبز رکورد داشتیم؛ حدود400تن درهکتار و 45 کیلو در مترمربع .
او در خصوص تولید محصول سالم هم میافزاید: کشاورزانی که داری دانش پایین هستند و با سموم اشنایی ندارند،برای دفع آفات مختلف، مثلا آفتی که با یک سمی با دوز کم و ضعیف میتواند از بین برود از سموم قوی استفاده می کنندکه 20روزسم پاشی نکنند، این بقایایش میماند.
کیخا خاطرنشان میکند: کشاورزانی که دارای دانش تولید هستند، باسواد هستند و تجربهی کاری دارند که این کار را نمیکنند برای اینکه صرف نمیکند.
او میافزاید: ما سموم را طوری مصرف میکنیم که اگر محصولی نیاز به سم پاشی دارد بعد از برداشت بلافاصله سم پاشی میکنیم که تا زمان برداشت آن اثر بد را از دست بدهد و دوم این که ما سمومی برای خیارمصرف میکنیم که حالت سطحی دارد: یعنی نفوذ درشیره ی غذایی وسیستمیک نیست، روی برگ و روی بدنهی محصول آفات را از بین میبرد.
این کشاورز نمونه کشوری یادآور میشود: در خود روسیه که ما محصول فرستادیم یکی دو دفعه ادارهی استاندارد نمونه برداری کردند. آزمایش کردند که الحمدلله میوههای سالم و پیپیام در حد مجاز بوده است. یعنی طبق مجوزهای اروپایی در سطح مجازبوده و مشکلی هم نداشته است.