در چهل و یکمین نشست یونسکو، جهان به اعتبار تاریخ و تمدن ایران ایستاد
دیروز در چهل و یکمین نشست یونسکو جهان به اعتبار تاریخ و تمدن ایران ایستاد تا نخستین شهرش را در فهرست آثار جهانی ماندگار کند، یزد مصداق بارز یک شهر ایرانی است که آثار تاریخی‌اش را در گذر تاریخ حفظ کرده و زیستن در کویر را با خلاقیت مردمانش ماندگار کرده است
دیروز در چهل و یکمین نشست یونسکو جهان به اعتبار تاریخ و تمدن ایران ایستاد تا نخستین شهرش را در فهرست آثار جهانی ماندگار کند، یزد مصداق بارز یک شهر ایرانی است که آثار تاریخی‌اش را در گذر تاریخ حفظ کرده و زیستن در کویر را با خلاقیت مردمانش ماندگار کرده است، شهری که جلال آل احمد آن را اینگونه تصویر می‌کند؛ «یزد گویا نه در حمله اعراب لطمه‌ای دید و نه در ایلغار مغول. این اولین مطلبی است که در مورد یزد باید به خاطر داشت.»
-------------
سید مصطفی فاطمی، دبیر انجمن میراث فرهنگی یزد:
روی ادیان شهر یزد مانور دادیم
سید مصطفی فاطمی، دبیر انجمن میراث فرهنگی یزد در گفتگو با آفتاب یزد با اشاره به مطالب بالا در مورد ثبت شدن شهر یزد در یونسکو می‌گوید: «ثبت شهر یزد از سالها پیش به عنوان یک شهر خشتی و اولین بافت تاریخی به هم پیوسته که قابلیت ثبت جهانی را داشت مطرح بود. دلایل دیگر این ثبت هم وسعت، سابقه تاریخی، ماندگاری فرهنگ و آیین‌‌های شهر یزد بود.»
وی با اشاره به معیارهای یونسکو می‌گوید: «ما معیارهای یونسکو که شامل شاخص‌هایی همچون شاهکار، نبوغ و خلاقیت انسانی، نشان‌دهنده تبادل ارزش‌های بشری در یک منطقه خاص و... را در نظر گرفته و روی بحث تنوع ادیان مانور دادیم.»
دبیر انجمن میراث یزد با بیان اینکه چنین وسعتی در بافت تاریخی بی‌همتاست می‌افزاید: «در هیچ کجای دنیا چنین وسعت بافت تاریخی را نداریم و نمونه برجسته معماری و تکنولوژی که در بشر خلق شده (به خاطر فناوری قنات، بادگیر و...) محسوب می‌شود. ضمن آنکه نمونه برجسته زندگی انسانی با محیط‌زیست است زیرا خانه‌های شهر یزد با خشت و گل درست شده و به راحتی به طبیعت بازمی‌گردد.»
مصطفی فاطمی با اشاره به سنت‌های یزد تاکید می‌کند: «آیین‌ها و سنت‌ها هم یکی از شاخصه‌های مطرح شده برای ثبت کردن شهر تاریخی یزد بود و به همین دلیل هم تصمیم گرفتند یزد به عنوان اولین شهر ایران برای ثبت یونسکو ارسال شود. 9 سال یزد مرتب کاندیدای ثبت جهانی می‌شد ولی یکسری از بناها با یزد رقابت می‌کرد.»
سیدمصطفی فاطمی می‌افزاید: «سازمان میراث فرهنگی هم این ریسک را نمی‌پذیرفت زیرا اولین بار بود که یک شهر ثبت می‌شد، معمولا از زیر بار آن شانه خالی می‌کرد. در مردادماه سال 93 بود که رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این ریسک را پذیرفت و قرار شد تا سال 2017 یزد را برای ثبت جهانی معرفی کنیم. ولی سه سال طول کشید تا بتوانیم پرونده را تکمیل کنیم، پلان‌های مدیریتی را بنویسیم و پایگاه پژوهشی میراث را در بافت تاریخی فعال و همین طور یکسری بازسازی‌ها و تخریب‌هایی که از قبل اتفاق افتاده بود را بهسازی کنیم. این کار انجام شد و نماینده شورای فنی یونسکو به یزد آمد.
البته یکسری ایراداتی گرفت و ما به آنها پاسخ دادیم. این مراحل پروسه را طولانی کرد ولی در نهایت شورای فنی یونسکو از شاخصه‌های اصلی سه ایراد گرفتند و پرونده وارد یونسکو شد. در صحن علنی یونسکو یکی از طولانی‌ترین پرونده‌ها ایران شد چون دو روز طول کشید. روز شنبه 17 تیرماه بیشتر به تعریف یزد گذشت و یکشنبه (دیروز) بیشتر سوالات مطرح شد و ایراداتی که شورای فنی یونسکو گرفته بود توسط بعضی از کشورهای حاضر رد شد. البته باید اذعان کرد که تیم ایرانی خیلی خوب عمل کرد و در کنار آن هم کشورهایی مثل آذربایجان، کویت و... همکاری خوبی با ایران داشتند. آذربایجان دو بار در مورد شهر یزد صحبت و دفاع کرد تا این پرونده حتما به ثبت جهانی برسد. خوشبختانه با اتفاق آرا، یزد به ثبت رسید و تقریبا یک کار نشدنی را رقم زدیم.»
وی با اشاره به اینکه ثبت یزد اولین تجربه ایران برای ثبت یک اثر بزرگ است، می‌گوید: «یک شهر جهانی را ثبت کردیم. ما تا به حال بزرگترین پرونده‌ای که داشتیم باغات و قنات‌های ایرانی بوده که حداکثر 9 یا 10 اثر در یک پرونده به ثبت رسیده است ولی با ثبت شهر یزد بیش از 1000 اثر به ثبت رسید. در این رخداد مبارک بیش از 1000 خانه تاریخی به ثبت رسید. برای همین این تعداد و تنوع را در یک پرونده به ثبت جهانی رساندن کار سختی است.»
دبیر انجمن فرهنگی یزد با بیان اینکه بعد از ثبت جهانی شهر یزد، کار برای ما و مدیریت شهری در یزد بسیار دشوار خواهد شد، تاکید می‌کند: «چرا که ما اعتبار و برند جهانی را کسب کردیم و این مهم برای ایران و یزد بسیار مهم است بنابراین باید هر طور شده آن را حفظ کنیم. در کنار آن نظارت بر ساخت و سازهای شهری در جوار خانه‌های تاریخی بسیار سخت است. زیرا تعداد خانه‌های تاریخی بالاست.»
فاطمی با اشاره به سیل گردشگران که به شهر یزد روان خواهد شد، می‌افزاید: «بسیاری از گردشگران در دنیا علاقه‌مند هستند، مکان‌هایی که در یونسکو به ثبت رسیده را ببینند. قطعا شهر یزد در این مسیر قرار می‌گیرد. یزد در کنار اصفهان و شیراز همواره مورد توجه گردشگران بوده اما طبق تجربه دنیا بعد از ثبت جهانی ما شاهد حضور گردشگران زیادی به سوی یزد خواهیم بود. »
وی با اشاره به مشکلات زیرساختی در یزد، می‌گوید: «علیرغم اینکه بسیار تلاش شد خانه‌های تاریخی تبدیل به اقامتگاه‌های سنتی شود و هتل‌های جدید ساخته شود اما رشد گردشگر هم در این سه سال روند رو به افزایشی داشته و مسلما بعد از ثبت جهانی این روند افزایش بیشتری هم خواهد داشت. پیش‌بینی‌های لازم انجام شده ولی کافی نیست. فکر می‌کنم ما باید دو برابر آنچه که در شهر یزد اقامتگاه داریم، اقامتگاه ایجاد کنیم. در سال 93 در شهر یزد سه هزار تخت اقامتی داشتیم ولی در حال حاضر این تعداد به بیش از 5200 تخت رسیده است. فکر می‌کنم باید این تعداد را به 10 هزار تخت برسانیم. این کار دشواری است اما با توجه به ثبت جهانی یزد، مسلما شاهد حضور سرمایه‌گذاران هم خواهیم بود.»
فاطمی با بیان اینکه باید برای روزهای عادی که گردشگر داخلی و خارجی کمتر است هم برنامه‌ریزی کنیم، تاکید می‌کند: «باید جشنواره، مراسم و آیین‌ها را برگزار کنیم. یونسکو هم روی این نکته تاکید داشت. باید رویدادهای فرهنگی، آیین‌ها و مراسم مذهبی که در شهر یزد برگزار می‌شود را مشخص کنیم زیرا می‌تواند در ایام خلوت، گردشگر خارجی و داخلی را به سمت یزد بکشاند.»
-------------------
محمدرضا دانشور، کارشناس گردشگری:
باید از اسم یونسکو استفاده کنیم
یک کارشناس گردشگری، در گفتگو با آفتاب یزد می‌گوید: «شهر یزد جزو لاینفک تورهای فرهنگی ایران است. جایگاه شهر یزد در گردشگری، ورودی همواره بالا بوده ولی نکته جالب این است که شهر شناخته شده برای گردشگرانی است که مشتاق دیدار از ایران هستند. در اولویت‌های ثبت شده آثار باستانی در ایران، شهر یزد به نوبه خودش از جایگاه بالایی برخوردار است.»
محمدرضا دانشور با اشاره به این که از اسم یونسکو باید به خوبی استفاده کنیم، می‌افزاید: «باید از این فرصتی که به وجود آمده استفاده کنیم تا یزد را در جایگاه واقعی خودش به جهان بشناسانیم و از پتانسیل‌های آن استفاده کنیم. البته نباید فقط شهر یزد را مدنظر قرار دهیم بلکه باید اطراف آن را هم به جهانیان بشناسانیم. اگر شهر یزد را از سه دیدگاه میراث فرهنگی، میراث معنوی و میراث طبیعی نگاه کنیم، هر سه تا در یک قالب می‌گنجد.» وی با بیان این که امیدوارم از پتانسیل‌های این شهر استفاده شود، تاکید می‌کند: «استفاده از پتانسیل‌های یزد می‌تواند گردشگر بیشتری جذب کند. این در حالی است که شهر یزد به خودی خود آنقدر جذاب هست که گردشگران زیادی را به طرف خود جلب کند.»
وی با اشاره به این که در وهله اول، شهر و در قدم بعد، فرهنگ شهر یزد است که توجه گردشگران را جلب می‌کند و بعید به نظر می‌رسد که توریست بخواهد به شهر یزد جدا از فرهنگ ایران نگاه کند، می‌گوید: «بنابراین ثبت جهانی و نام یونسکو فرهنگ یزد را جدای از فرهنگ ایرانی نمی‌داند، مگر اینکه روی نکات خاصی تاکید بیشتری بکنیم. مثلا بحث قنات‌ها شاید در نگاه اول به عنوان یک فرهنگ نمود نکند اما در گذشته‌های دور خیلی از کشورها از ایران و یزد تقلیدکردند تا سیستم آب رسانی از طریق قنات را داشته باشند. بنابراین قنات‌ها هم می‌تواند به نوعی فرهنگ این خطه محسوب شود.»
----------------------
منوچهر جهانیان، رئیس مرکز گردشگری علمی و فرهنگی دانشجویان ایران:
یزد متعلق به جامعه بشریت است
رئیس مرکز گردشگری علمی و فرهنگی دانشجویان ایران به آفتاب یزد می‌گوید: «هر اثری که به عنوان میراث جهانی ثبت می‌شود در حقیقت متعلق به تمام جامعه بشریت است و حفظ، احیا، مرمت، بازسازی و... آن اثر در تعاملات بین فرهنگی ملل مختلف تاثیرگذار است و آن اثر دیگر متعلق به یک سرزمین نیست، بلکه متعلق به تمام مردمان جهان است و می‌تواند در گسترش تعاملات فرهنگی، روابط اجتماعی و حتی توسعه همکاری‌های سیاسی و اقتصادی در بین کشورهای مختلف تاثیرگذار باشد.» منوچهر جهانیان می افزاید: «شهر یزد به لحاظ قدمت، سبقه فرهنگی و تاریخی‌ای که دارد و بحث معماری می‌تواند یک نماینده خوب برای معرفی فرهنگ اصیل ایرانی باشد و با توجه به مختصات جغرافیایی که دارد قطعا در بحث جلب گردشگر هم تاثیر به سزایی خواهد داشت.
کشورهای مختلف که این منطقه را به عنوان بازار هدف در نظر دارند، با ثبت جهانی رغبت بیشتری برای دیدار از ایران و یزد پیدا می‌کنند. فرهنگ، بافت تاریخی و سبک معماری شهر یزد که بر جامعه و روابط خانواده هم اثر داشته، علاقه‌مندان خاص و بسیاری در جهان دارد. افزایش ورود گردشگر و معرفی‌ای که در عرصه بین‌الملل صورت می‌پذیرد، زیرساخت‌هایی را برای شهر یزد می‌طلبد. زیرساخت‌هایی در بخش‌ها و حوزه‌های اقامت و اسکان، توسعه آژانس‌ها و دفاتر خدمات مسافرتی، شرکت‌های هواپیمایی و... که باید توانایی پذیرش این حجم از گردشگران را داشته و پاسخگوی نیازها و انتظارات آنها باشند.»
وی با عرض تبریک تاکید می‌کند: «مردمان این دیار، مردمی سختکوش، پایدار و پایمرد هستند. این ثبت جهانی قطعا می‌تواند بر زندگی تک‌تک مردمان منطقه و جامعه محلی تاثیر بگذارد و رونق اقتصادی و اجتماعی آن به واسطه پذیرش گردشگر و ثبت‌جهانی صورت می‌پذیرد.»
---------------------
محمدحسین ایمانی خوشخو ، رئیس انجمن علمی گردشگری ایران:
یزد در ورق‌های بین‌المللی می‌درخشد
رئیس انجمن علمی گردشگری ایران به آفتاب یزد می‌گوید: «ثبت شهر یزد در یونسکو اتفاق خوش یمن و بزرگی برای کشور ماست و باید در تاریخ پرافتخار فرهنگ کشور این روز را به ثبت برسانیم و متعاقب آن کار کنیم. کشوری با این پشتوانه تاریخی حیف است که ناشناخته بماند یا در اسناد بین‌المللی مورد بی‌مهری و کم توجهی قرار گیرد. به دلایل مختلف ما در 20-10 سال گذشته کمتر شاهد چنین اتفاقات خوب و خوش‌یمن بودیم ولی امروز وقتی شاهد این اتفاق بزرگ هستیم در واقع نشانگر این است که کشور ما از لحاظ تاریخی و فرهنگی گامی بزرگ، مثبت و رو به جلو برداشته است. از لحاظ گردشگری هم ارتباط تنگاتنگی بین میراث فرهنگی و گردشگری وجود دارد. از طرفی میراث فرهنگی و شهر یزد یکی از جاذبه‌های مهم و بین‌المللی است که در حوزه گردشگری مورد توجه جهانیان قرار گرفته و از ویژگی‌های خاص معماری و فضاهای خاص فرهنگی که در این شهر وجود دارد، به عنوان یک منبع گردشگری جهان یاد می‌شود. از سوی دیگر، گردشگری می‌تواند عامل حفظ، بقا و نگهداری شهر یزد شود.»
محمدحسین ایمانی خوشخو می‌افزاید: «هر گردشگری که به یزد وارد شود می‌تواند سفیر فرهنگی یزد و بخشی از تاریخ کشور ما باشد. به طور کلی اگر در جایی این رابطه دو طرفه را بین میراث فرهنگی، ابنیه‌ها، شهرهای تاریخی و گردشگری نبینیم از یک طرف میراث مهجور می‌ماند و از طرف دیگر، گردشگران که عامل شناخته شدن آن هستند، از آن اثر بی‌بهره می‌شوند.»
به گفته وی، «باید نگاه تخصصی به شهر یزد داشته باشیم و دل‌مان را فقط به این خوش نکنیم که شهر ثبت شده است. باید کاری کنیم که این جایگاه بین‌المللی یزد حفظ شود. یزد امروز با یزد دیروز تفاوت بسیار زیادی دارد.
از تاریخ ثبت (جهانی شهر یزد) به بعد ورق‌های رسمی تاریخ بین‌المللی که ورق می‌خورد نام یزد در آن می‌درخشد و این شهر باید الگویی باشد برای ثبت‌های بعدی ما مثل شهرها و بناهای دیگری و حتی رویدادهای فرهنگی که قابل ثبت در جوامع بین‌المللی است.»
ایمانی خوشخو با اشاره به این که باید در حفظ شهر یزد بکوشیم، می‌افزاید: «امروز حتی یک آجر روی آجری گذاشتن با برداشتن یک آجر از یک دیوار در شهر یزد یک خطای جبران‌ناپذیر است. بنابراین مسئولان این شهر باید مراقب باشند و از هیچ ساخت و سازی نگذرند و اجازه توسعه و جایگزینی در بافت‌های تاریخی را ندهند.»
منبع: آفتاب یزد
