در جلسه‌ی اخیر شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان کرمان که بدون حضور استاندار و با ریاست معاون برنامه‌ریزی رزم‌حسینی برگزار شد، در خصوص محور گردشگری باغ فتح‌آباد و تقاضایی که سرمایه‌گذار در این خصوص دارد، بحث شد.
به گزارش خبرنگار استقامت، در این شورا، محمدعلی موحدی، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمان گفت: «فتح‌آباد از باغات تاریخی شاخص است که خوشبختانه با سرمایه‌گذاری بنیادتوسعه موقوفات و همکاری استانداری، شهرداری و میراث فرهنگی بازسازی و به عنوان یک جاذبه‌ی ارزشمند به آثار تاریخی کرمان اضافه شده است».
وی افزود: «یکی از امتیازاتی که باغ فتح‌آباد دارد، زمین‌های کشاورزی اطراف آن است؛ از دوردست وارد باغ می‌شویم کاملا منظر آن پیداست. تاکید استاندار و معاون عمرانی بر این است که منظر باغ حفظ شده و ساخت و سازی در اطراف آن صورت نگیرد».
موحدی ادامه داد: « اما چون حریم باغ هنوز مصوب نشده، قرار بر این شد که مشاور، زمین‌های اطراف را بررسی و محدوده‌ای که باید کاربری زمین‌های کشاورزی و منظر باغ تثبیت و حفظ شود، مشخص گردد».
معاون میراث فرهنگی استان کرمان بیان کرد: «سرمایه‌گذار، بخش‌هایی خارج از عرصه‌ی باغ را می‌خواهد به کاربری‌هایی اختصاص بدهد تا به اقتصاد باغ کمک کند و دراین زمینه پیشنهاداتی دارد».
وی بدون اعلام نظر صریح میراث فرهنگی درباره‌ی این پیشنهاد سرمایه‌گذار، به توضیح درباره‌ی محور گردشگری باغ پرداخت.
وی با بیان اینکه باغ فتح‌آباد در مجاورت شهر اختیارآباد قرار دارد، اظهار کرد: «این شهر هنوز بافت قدیم آن حفظ شده و خانه‌های تاریخی ارزشمندی دارد که درخواست شورا و شهرداری محلی این است که محور گردشگری در داخل این شهر تعریف شود».
موحدی تصریح کرد: «ما با این پیشنهاد موافقیم؛ و در طرحی که تهیه شده، آن را در نظر گرفته‌ایم».
معاون میراث فرهنگی استان کرمان ادامه داد: « من پیشنهادم این بود که اطراف باغ که الان زمین‌های کشاورزی است مثل باغ شازده که الان دشت بزرگی در اطرافش هست و از دوردست آن را می‌بینید؛ اینجا نیز همین کاربری علاوه بر اینکه حفظ می‌شود، درختکاری هم در آن نشود. یعنی زمین‌های کشاورزی به عنوان مزارع، تثبیت کاربری شود؛ نه اینکه بخواهند دوباره اطراف آن را باغ بکارند».
وی خاطرنشان کرد: « در اطراف باغ فتح‌آباد در گذشته باغاتی بوده که از طریق قنات‌هایی مشروب می‌شده است؛ حالا خود مجموعه هم درخت‌کاری‌هایی بر اساس باغات اطراف داشته‌اند. ما امیدواریم منظر باغ حفظ شود».
در ادامه، دکتر گنجعلیخانی؛ مشاور طرح محور گردشگری باغ فتح‌آباد به ارایه‌ی توضیحاتی پرداخت.
وی گفت: «در تعیین محدوده، ما اول فواصلی را به عنوان اشل برای تعیین حریم مشخص کردیم؛ قسمتی که سرمایه‌گذار به عنوان طرح پیشنهادی و قسمت اقتصادی طرح دانسته، در آکس ورودی باغ است».
وی افزود: « در کنار محور مدنظر سرمایه‌گذار، مسیر گردشگری مرتبط با طرح تفصیلی اختیارآباد را تعریف کرده‌ایم و پیشنهاد می‌دهیم این مسیر یکی از سمت منطقه بافت قدیم و ارزشمندِ قابل احیای اختیارآباد در نظر گرفته شود و مسیر دوم هم از خیابان اصلی شهر و از کنار امامزاده و قلعه نفر که می‌تواند ورود و خروج باغ را هم داشته باشد».
وی ادامه داد: «آنچه که ما به عنوان محور گردشگری پیشنهاد می‌دهیم، می‌تواند امکانات خیلی بیشتری برای سرمایه‌گذار تامین کند، اما در این قسمت ناچاریم محدودیت‌هایی را در نظر بگیریم».
مشاور طرح محور گردشگری باغ فتح‌آباد به تشریح فواصل مدنظر پرداخت و تصریح کرد: «عرصه‌ی اصلی، مسیری است که قلعه نفر را به باغ فتح‌آباد متصل می‌کند؛ در این عرصه، هر نوع ساخت‌وساز که موجب تخریب یا آسیب به بنا شود ممنوع است؛ هر فعالیت پژوهشی و باستان‌شناسی باید با استعلام سازمان میراث فرهنگی صورت بگیرد. حفر چاه‌ها غیر از آنچه که موجود و تاریخی هستند، ممنوع است؛ چاه‌هایی که وجود دارد، هم باید حفظ و احیا شود».
وی افزود: «هرگونه تغییر و دخل و تصرف که در معماری باغ اتفاق افتاده اگر منطبق نیست باید بازگردانده شود؛ که البته سرمایه‌گذار محترم تقریبا موارد را رعایت کرده است».
گنجعلیخانی اضافه کرد: «انجام هرگونه خدمات زیربنایی باید به تصویب میراث برسد و فضاهای سبز هم منطبق با آنچه که در باغ‌سازی ایرانی لحاظ می‌شده، در نظر گرفته شود».
وی در خصوص ضوابط میراث فرهنگی برای حریم باغ هم توضیحاتی داد و اذعان کرد: «هرگونه ساخت و ساز و باغ‌سازی و تغییر کاربری در حریم باغ ممنوع است، تغییر کاربری زمین‌ها و مزارع در حریم باغ ممنوع است، نصب هرگونه دکل یا موانع دید که باعث قطع ارتباط بصری بین باغ و اطراف آن بشود هم ممنوع است».
مشاور طرح محور گردشگری باغ فتح‌آباد اضافه کرد: «هر طرح و نقشه‌ای که سرمایه‌گذار دارد باید به تایید میراث فرهنگی برسد و انجام هر اقدامی که باعث از بین بردن شانس ثبت جهانی شدن باغ فتح‌آباد شود نیز ممنوع است».
باید درآمدزایی شود
در همین حال، محمدجواد کامیاب، معاون عمرانی استاندار کرمان با تاکید بر اینکه به گفته‌ی مردم محلی، اگر سراغ مرمت باغ فتح‌آباد نرفته بودیم، می‌خواستند آن را بار کنند و دور بریزند، گفت: «حالا که این بنا بازسازی شده، باید برای حفظ باغ، درآمدزایی داشته باشد؛ چندین جلسه داشته‌ایم و حرف ما این بوده که مجموعه‌ای از ساخت‌وسازها را بیرون از باغ الحاق کنیم که منبع درآمد داشته باشد، گردشگر که نباید فقط دستش را به دیوار باغ بزند و برگردد! باید ماندگاری هم در محل داشته باشد».
وی افزود: «در حاشیه‌ی جلویی که خارج از باغ هم هست، در نظر است کاربری‌هایی را تعریف کنیم؛ سرمایه‌گذار یک محدوده‌ی ۸۰۰ متری در نظر گرفته که فضای سنتی در آن ایجاد شود؛ یک متر و ۲۰ سانتی‌متر هم در زمین عمق می‌گیرد تا حریم ارتفاعی باغ حفظ شود».
معاون عمرانی رزم‌حسینی اظهار کرد: «به نظر می‌آید تا اینجا هرچه قدر می شده ضوابط میراث را رعایت کردیم منبعد هم میراث باید در شورای عالی تهران از طرح دفاع کند تا نهایی بشود؛ با این وضعیت است که هم ماندگاری باغ را داریم، هم اینکه درآمدزا خواهد شد».
وی با اشاره به اینکه خوشبختانه طرح جامع شهر اختیارآباد هنوز برای تصویب به شورای توسعه نیامده است، اظهار کرد: «می‌توانیم محدوده و کاربری‌هایی بگذاریم تا با طرح جامع هماهنگ باشد».
باغ نباید فقط یک رستوران بشود
غلامرضا سرایداری، مدیرعامل بنیاد موقوفات استان کرمان هم در این جلسه با بیان اینکه دغدغه ما وضعیت املاک اطراف باغ است، گفت: «ما یک محور تعریف کرده‌ایم و معتقدیم باغ نباید فقط یک رستوران بشود؛ بلکه باید ضمن حفظ اصالت باغ، فضایی در آن ایجاد شود». وی افزود: «ما می‌خواهیم در فاصله‌‌ی ۳۵۰ متری باغ، ۳۲ خانه‌باغ و ۶۰ غرفه‌ی نمایشگاهی ایجاد کنیم که طراحی و معماری آن سنتی خواهد بود».
وی ادامه داد: «ساخت این مجموعه‌ها علاوه بر اینکه در آینده درآمدزایی دارد، اثری را از جمهوری اسلامی برای ۱۵۰ سال آینده ایجاد می‌کند».
سرایداری با بیان اینکه بحث تملک زمین‌ها باید حل بشود، گفت: «چهار هزار هکتار از اراضی اطراف باغ فتح‌آباد، جزو موقوفات ظهیرالدوله است که برخی آمدند آن را تصرف کرده و در عرصه‌ی باغ، درختکاری کرده‌اند، برخی از آنها هم ادعای مالکیت دارند بدون اینکه سندی داشته باشند!».
وی اظهار کرد: «تقاضای ما از این شورا این است که اگر قرار است این املاک و ساخت‌وسازهای درون آن به بنیاد واگذار شود، این اتفاق بیفتد تا بتوانیم سرمایه‌گذاری داشته باشیم».
وی تصریح کرد: «اگر هم قرار باشد فردا این اراضی تغییر کاربری پیدا کرده و دست افراد خاصی بیفتد، ما صلاح ندانسته و هیچ پیشنهادی هم در این خصوص نداریم».
وی با بیان اینکه اگر غیر از این باشد، ما هم اصراری نداریم تا برای خودمان حرف و حدیثی درست کنیم، گفت:«ما می‌گوییم این بنا کاملا در اختیار بنیاد موقوفات قرار بگیرد تا بر اساس ضوابط میراث فرهنگی ساخته و طرح محور گردشگری روی آن گذاشته شود؛ طرحی که حتی در مراجع قضایی هم قابل دفاع باشد».
مدیرعامل موسسه بنیاد توسعه و عمران موقوفات کرمان در پاسخ به گفته‌ی یکی از اعضا که تعیین تکلیف و خرید اراضی را مطرح کرد، با دلخوری عنوان کرد: «ما کلی پول خرج کردیم چون از روز اول طرح گردشگری برای این باغ مطرح بود؛ حالا که کار به اینجا رسیده و ما کلی برای مرمت باغ هزینه کرده‌ایم، دولت برای تامین زیرساخت‌ها هزینه کرده ما بیایم کار را متوقف بکنیم!؟
سرایداری بعد از طرح این صحبت‌ها، جلسه را ترک کرد.
