مشاور عالی مرکز بین‌المللی قنات اعلام کرد
مشاور عالی مرکز بین‌المللی قنات با بیان اینکه آموزش استفاده از پمپ، ایرانیان میزان برداشت آب از سفره‌ها را افزایش دادند، گفت: آمارها نشان می‌دهد با افزایش تعداد چاه‌های عمیق و نیمه عمیق از تعداد قنات‌های کشور کاسته شده است.
مشاور عالی مرکز بین‌المللی قنات با بیان اینکه آموزش استفاده از پمپ، ایرانیان میزان برداشت آب از سفره‌ها را افزایش دادند، گفت: آمارها نشان می‌دهد با افزایش تعداد چاه‌های عمیق و نیمه عمیق از تعداد قنات‌های کشور کاسته شده است.
به گزارش فارس، علی اصغر سمسار یزدی در دوازدهمین نشست از سلسله نشست‌های آب، فرهنگ و جامعه با عنوان «قنات برای آینده» که در کاروانسرای سریزد برگزار شد، گفت: اگر در روند مدیریت، بهره‌برداری، نگهداری و محافظت از قنات مطابق 70 سال گذشته رفتار کنیم، دیری نمی‌پاید که قنات به دست فراموشی سپرده می‌شود.
وی افزود: اگرچه قنات در زندگی مردم یزد نقش محوری داشته و هر جرعه یا سهم آن در کابین زنان قرار می‌گرفته‌است، اما در دنیای امروز، بسیاری از مردم یزد این شاهرگ‌های حیاتی را فراموش کرده‌اند.
مشاور عالی مرکز بین‌المللی قنات با اشاره به اینکه مجموعه عوامل مختلف با شدت و ضعف متفاوت در حذف کارکردهای قنات ورود پیدا می‌کنند، گفت: کاهش حجم مخازن و افت سطح سفره آبهای زیرزمینی سبب شده که قنات کارکردهای خود را از دست بدهد در حالی‌که این سازه آبی به دلیل سازگاری با محیط زیست، قرن‌ها پایداری خود را حفظ کرده بود.
*استفاده از پمپ میزان برداشت آب از سفره‌ها را افزایش داد
وی با اشاره به اینکه قنات همواره متناسب با آب تغذیه شده از منابع زیرزمینی برداشت می‌کند افزود: در قنات به دلیل ساختارهای افقی، امکان برداشت، بیشتر از توان سفره وجود ندارد اما با رود فرهنگ غرب و آموزش استفاده از پمپ، ایرانیان میزان برداشت آب از سفره‌ها را افزایش داده و به ظاهر زمین‌های لم یزرع بیشتری را آباد کردند.
*دعاوی دهه 30 مربوط به شکایت صاحبان قنات از چاه‌های نوظهور بود
سمساریزدی ادامه داد: خبرگان قنات به این موضوع واقف بودند که چاه‌های عمیق اثر منفی روی آبدهی قنات‌ها دارد بنابراین بسیاری از دعاوی دهه 30 مربوط به شکایت صاحبان قنات از چاه‌های نوظهور بود اما همواره این دعاوی به ضرر صاحبان قنات و به نفع چاه‌های عمیق پایان می‌یافت.
وی تاکید کرد: اگر روند احداث چاه‌های عمیق ادامه یابد، قنات‌ها از مدار بهره‌برداری خارج می‌شوند زیرا تغییر آب و هوایی مزید بر علت شده و خشک شدن قنات‌ها را تشدید می‌کند.
مشاور عالی مرکز بین‌المللی قنات به تجربیات کشورهایی که گوی سبقت را از ایران در حفر چاه‌های عمیق ربوده‌اند اشاره کرد و گفت: وضعیت قنات در ایران 1420 مشابه وضعیت کنونی کشورهایی نظیر اسپانیا، مراکش یا الجزایر خواهد بود زیرا این کشورها سطح وسیعی از اراضی خود را با قنوات آبیاری می‌کردند.
وی با اشاره به اینکه قنات در گذشته مولد ثروت بود، عنوان کرد: تجار یزدی یک سوم پول خود را صرف ایجاد قنات می‌کردند زیرا زارعین به محض جاری شدن آب قنات، برای کسب سهمی از آن با یکدیگر رقابت می‌کردند.
سمساریزدی ادامه داد: قنات نقش اقتصادی خود در دنیای امروز را از دست داده و صرف پول نه تنها برای احداث قنات بلکه برای مرمت آن هم غیر اقتصادی شده‌است.
وی اضافه کرد: بنابراین در دنیای امروز مقنی تربیت نمی‌شود و حریم قنات حفظ نخواهد شد.
مشاور عالی مرکز بین‌المللی قنات بیان کرد: در گذشته تهدید قنات به مفهوم تهدید جامعه و مرگ آن با فنای سکونتگاه انسان مرتبط بود به همین دلیل بیشترین همکاری برای حفظ آن انجام می‌شد اما در حال حاضر جامعه با پمپ به آب زیرزمینی وصل شده و در برابر فنا و بقای قنات، بی‌تفاوت شده‌است.
وی تاکید کرد: باید با دفع مواردی که قنات را به فراموشی می‌سپارد، قنات را برای آینده حفظ کرد.
این نشست به همت سه نهاد اندیشکده تدبیر آب، انجمن جامعه شناسی ایران و انجمن مطالعات فرهنگی با همکاری مرکز تحقیقات استراتژیک برگزار شد.
