شهروند نوشت: کودکان کار و خیابان هویتدار میشوند؛ همان کودکانی که نامشان، تاریخ تولدشان و زادگاه و اسم پدر و مادرشان جایی ثبت نشده و حالا انسانهای بینامونشانی هستند که در طرح استانداری قرار گرفتهاند و قرار است برایشان هویتی ثبت شود یا شناسنامهدار شوند یا کارتی برایشان صادر شود که نامونشانشان مشخص شود.
کودکان بیهویت موضوع یکی از جلسههای امور زنان و خانواده استانداری تهران بود که در همایش سازمانهای مردمنهاد استان تهران مطرح شد: «در این جلسه قرار بر این شد تا برای کودکان بیهویت شناسنامه یا مدارکی صادر شود. بر همین اساس باید برای شناسایی این کودکان از ظرفیت سازمانهای مردمنهاد استفاده شود.» براساس اعلام ثریا شارقی، مدیر کل امور زنان و خانواده استانداری تهران در استان تهران ٥ تا ٦هزار کودک بیهویت زندگی میکنند که باید در این طرح قرار گیرند: «در استان تهران در حال بازتولید کودکان بیهویت هستیم، بر همین اساس در ارتباط با کودکان بیهویت و بازتولید آنها دو تصمیم گرفته شد.»
تصمیمات استانداری تهران چه بود؟
یکی واگذاری مرکز بهاران منطقه ٩ به مجتمع فوریتهای اجتماعی فرمانداری تهران برای شناسایی کودکان بیهویت که اغلب کودکان کار و خیابان هستند. دوم هویتیابی این کودکان؛ یعنی یا برایشان شناسنامه صادر شود یا یک مدرک هویت حداقلی به آنها داده شود. مدیرکل امور زنان و خانواده استانداری تهران و دبیر کنوانسیون حقوق کودک وجود این کودکان را مسألهای اجتماعی دانست: «اگر به این کودکان بیتوجهی شود، در آینده تبدیل به یک موضوع امنیتی غیرقابل کنترل میشوند.» موضوع مورد بحث شارقی بازتولید کودکان بیهویت است؛ کودکانی که یا پدر مشخصی ندارند یا پدر ایرانی نیست: «قرار بر این شد تا مادرانی که برای زایمان به بیمارستانها مراجعه میکنند، در صورتی که هویت پدر نامشخص باشد، همراه با مددکار بیمارستان به دادسرای ناحیه ٢٥ ارجاع داده شوند و آنجا با توجه به اظهارات مادر و مددکار تشکیل پرونده داده میشود، درنهایت هم یا شناسنامه برای کودک صادر شود یا هویت حداقلی برای او در نظر گرفته شود.» حالا بر اساس این طرح قرار است با روسای بیمارستانها برای ارجاع مادران به دادسرا هماهنگی انجام شود: «اگر مسئولان سازمانهای مردمنهاد پیشنهاداتی دارند به صورت مکتوب به ما اعلام کنند.» شارقی صحبتهایش را در نشست دوشنبه شب در استانداری تهران اینگونه پایان داد و در گفتوگو با «شهروند» توضیح بیشتری داد:
به کودکان بیهویت اشاره کردید، منظورتان دقیقا چیست؟
منظور افرادی هستند که هیچ هویتی ندارند، مثل کودکان کار و خیابان، مثل متکدیان و.... ما کودکانی را میبینیم که خودشان را خارجی جا میزنند، برخی از آنها متکدیان حرفهای هستند و درنهایت هویتشان برای ما مشخص نمیشود. ما میخواهیم برای این کودکان بیهویت کارت هویت و شناسنامه صادر کنیم تا بتوانند از یکسری از تسهیلات استفاده کنند و شناخته شده باشند.
آنهایی که کارت هویت میگیرند، افراد غیرایرانی هستند یا قرار است بعدا برایشان شناسنامه صادر شود؟
آنها افرادی هستند که دادگاه نتوانسته به این نتیجه برسد که آنها ایرانی هستند تا برایشان شناسنامه صادر کند. هر فردی که شرایط گرفتن شناسنامه را داشته باشد، به تشخیص دادگاه، شناسنامه میگیرد، درنهایت دادگاه باید به این نتیجه برسد که به او شناسنامه بدهد یا کارت هویت.
این طرح شامل غیرایرانیها هم میشود؟
بله؛ ما به آنها کارت هویت میدهیم تا برای ما مشخص شود اینها چه کسانی هستند. در ارتباط با کودکان خارجی ما چند موضوع را داریم. یکی کودکانی با مادران ایرانی و پدران خارجی هستند. قانون برای آنها پیشبینی لازم را انجام داده و آنها بعد از ١٨سالگی میتوانند تابعیت ایرانی بگیرند؛ اما گروهی هستند که مادر دارند اما هویت پدر نامشخص است، دادگاه برای این افراد کارت هویت صادر میکند.
تعداد این افراد را دارید؟
ما در طرح قبلی که برای ساماندهی کودکان بود، هزار نفر را جمعآوری کردیم که ١٥٠ نفر از آنها کودکان خارجی بودند.
در میان این افراد چه تعداد بیهویت بودند؟
تعداد دقیقشان را ندارم؛ اما خیلی کم بودند.
شناسنامهدار یا هویتدارکردن این کودکان چه گرهای را باز میکند؟
زمانی که کودکان شناسنامه داشته باشند، میشود برایشان برنامهریزی کرد؛ حتی از نظر امنیتی خطایی مرتکب شدند، بدانیم چه برخوردی باید با آنها داشته باشیم. میتوانیم به آنها آموزش بدهیم، ساماندهی کنیم و....
وارد فاز عملیاتی هم شدهاید؟
بله؛ سازمان بهزیستی کار را شروع کرده و فرمانداری و استانداری هم بهجد وارد کار شدهاند.
تا الان شناسنامهای هم صادر شده؟
خیر؛ هنوز به آن مرحله نرسیدیم.
شناسایی این کودکان قرار است چطور انجام شود؟
از طریق بهزیستی و سازمانهای مردمنهاد.
مدیر یکی از مراکز نگهداری از کودکان معلول:
٢٠درصد از کودکان تحت پوشش ما سرراهی و بیهویت هستند