گزارش گفتارنو از گرانی میوه در بازار کرمان
طعم گس قیمت‌ها، طعم دلپذیر میوه‌هاینوبرانه تابستانی را به کام کرمانی‌هاتلخ‌تر کرده است. «بازار میوه بازار عرضه و تقاضا است مادامی‌که فراوانی باشد عرضه هم بالاتر می‌رود و قیمت هم پایین‌تر است» این را رئیس اتحادیه صنف میدان میوه و تره‌بارمی‌گوید، او خشک‌سالی و سرمازدگی را عامل کمبود میوه می‌داند و صادرات هرچند اندک به عراق و نیز کمبود میوه را عامل گرانی میوه.
گروه اقتصاد- سمیرا افشار کریمی:
طعم گس قیمت‌ها، طعم دلپذیر میوه‌هاینوبرانه تابستانی را به کام کرمانی‌هاتلخ‌تر کرده است. «بازار میوه بازار عرضه و تقاضا است مادامی‌که فراوانی باشد عرضه هم بالاتر می‌رود و قیمت هم پایین‌تر است» این را رئیس اتحادیه صنف میدان میوه و تره‌بارمی‌گوید، او خشک‌سالی و سرمازدگی را عامل کمبود میوه می‌داند و صادرات هرچند اندک به عراق و نیز کمبود میوه را عامل گرانی میوه.
ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده محصولات کشاورزی
در حالی با کمبود میوه در کشور مواجهه شدیم که طبق اعلام فائو، ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی است، بطوریکه ایران در تولید ۲۲قلم از محصولات کشاورزی در رده‌های اول تا هفتم جهان قرار دارد، این محصولات شامل پسته، خرما، زردآلو، انار، گیلاس، بادام، خیار، هندوانه، خربزه، سیب‌درختی، کیوی، به گردو، انجیر، هلو، لیموترش، پیاز، گوجه‌فرنگی، فندق، آلو، پرتغال، صمغ طبیعی است.
در ایران نزدیک به ۱۶ میلیون تن میوه تولید می‌شود که در مقایسه با جهان دو و نیم برابر مردم دنیا هرکدام از مردم ایران میوه در اختیاردارند، این را مدیرکل میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری و قائم‌مقام خانه کشاورزی در ۲۷ خردادماه بیان می‌کند.حسن‌پور تولید سرانه میوه در سال را حدود ۲۰۰ کیلوگرم بیان می‌کند و اظهار می‌دارد ایران نیاز به واردات میوه ندارد؛ اما اگر خشک‌سالی عامل کمبود میوه استبا تداومش این آمار تغییرات شگرفی خواهد کرد.
واردات میوه‌های خارج از فصل به کرمان
به گزارش گفتارنو، رئیس اتحادیه صنف میدان میوه و تره‌بار کرمان ضمن تائید اینکه کرمان قطب تولید مرکبات، سبزی و صیفی‌جات استمی‌افزاید: ما در خارج فصل نیاز داریم میوه موردنیاز را از سایر شهرستان‌ها وارد کنیم.به‌عنوان‌مثال زمانی که میوه جیرفت به ثمر می‌رسد حدود ۴۰ درصد بازار کشور را پوشش می‌دهیم،اما در خارج از فصل از جیرفت هیچ باری نداریم به‌جز مقدار کمی خیار گلخانه‌ای و همان‌طور که می‌دانیدهنوز فصل پرتقال نرسیده است.
کاظمی می‌گوید: در حال حاضر انگور شیراز و هویج و کلم و صیفی‌جات اصفهان در بازار کرمان است و وقتی از شهرستان‌های دیگر میوه، سبزی و صیفی‌جات وارد می‌کنیم باید تابع قیمت در شهرستان‌های دیگر باشیم که فروشنده بارش را راهی کرمان کند.
تولید میوه‌های خارج فصل ارگانیک در جنوب کرمان
به اعتقاد برخی از کارشناسان کشاورزی در حوزه جنوب، پتانسیل تولید نوبرانه و خارج از فصل سبزی و صیفی‌جات و تنوع در کثرت ارقام مرکبات به‌صورت ارگانیک در جنوب کرمان وجود دارد. در همین راستا اخیراًمدیر جهاد کشاورزی شهرستان عنبرآباداعلام کرده است:این شهرازنظر سطح زیر کشت باغی و سطح زیر کشت مرکبات رتبه اول را در استان دارد وبرداشت مرکبات در هر هکتار از دشت‌هایعنبرآباد۲۵تن و در هر هکتار کوهپایه بیش از ۳۵ تن است.
طبق آمار جنوب کرمان سومین قطب تولید مرکبات بعد از مازندران و فارس محسوب می‌شود.میزان تولید بالای محصولات کشاورزی نشان می‌دهد، سازمان جهاد کشاورزی وظیفه خود را در تولید محصول انجام داده استو حال نوک پیکان به سمت سازمان صمت و سازمان تعزیرات حکومتی می‌رودکهمتولینظارت و قیمت‌گذاری و مدیریت توزیعو رسیدگی به جرائم هستند.
مراجع نظارت بر بازار میوه
میوه جزء اقلام ضروری سبد غذایی مردم است، بخصوص در فصل تابستان بسیار به آن اهمیت می‌دهند؛ اما با شرایط اقتصادی به وجود آمده قدرت خرید مردم و بخصوص قشر کمتر برخوردار بسیار کاهش پیداکرده است. نمی‌شودمردم میوه را از سبد غذایی خود فاکتور بگیرند.از سویی دیگر با کاهش قدرت خرید مردم میوه‌فروشی‌ها نیز متضرر می‌شوند و میوه‌هایی که در طول روز فروش نمی‌روندخراب‌شده و به بیرون ریخته می‌شوند. نحوه عملکرد میوه‌فروشی‌هاو جلوگیری از ایجاد هرج‌ومرج درفروش میوه و سوءاستفاده برخی میوه‌فروشی‌هانظارتی قاطع می‌طلبد.
کاظمی در پاسخ این پرسش خبرنگار ما می‌گوید: نظارت بر فروش میوه‌فروشی‌ها بر عهده ما نیست و ما به‌عنوان اتحادیه صنف میدان میوه‌فروشی بر عملکرد میدان میوه و تره‌بار نظارت داریم و ناچاریم بر اساس نرخ میوه در شهرستان‌های مجاور نرخ گذری کنیم. کاظمی متولیان رسیدگی به نحوه فروش میوه‌فروشی‌ها رااداره بازرسی بازرگانی و بازرسی مجموعه امور صنفی می‌خواند و در دفاع از آنان اظهار می‌دارد: تا جاییکه من اطلاع دارم بازرسینکنترل می‌کنند.بازرسیندر میدان حضور دارند و فاکتورها را بررسی می‌کنند و اجازه نمی‌دهندمیوه‌فروشی‌هابیشتر از ۲۵ تا ۳۰ درصد روی قیمت‌ها بکشند و در صورت تخلف با آن‌ها برخورد می‌کنند. حال ممکن است یک عده‌ای را نتوانند کنترل کنند.
کاظمی با اشاره به اینکهمتأسفانه برخی درنتیجه سوءاستفاده کمی بیشتر ازآنچه از میدان می‌خرندمی‌فروشند، یکی از دلایل آن‌هم همین است که گفتید باتوجه به کاهش قدرت خرید مردم میوه‌فروش‌هامیوه‌هایشان بعضاًمی‌ماند و خراب می‌شود و به دلیل اینکه ضایعات بیشتری دارند برای جبران ضرر قیمت فروش را بالاتر می‌برند.
عدم تعیین قیمت برای میوه‌ها
رئیس اتحادیه صنف میدان میوه و تره‌بارمی‌گوید: ما برای بازار نمی‌توانیم قیمت تعیین کنیم، چراکه کل ایران بازارآزاد میوه را ترجیح می‌دهد اگر بخواهیم برای میوه قیمت تعیین کنیم و آن قیمت تعیین‌شده به مذاق فروشنده خوش نیایدبار میوه‌اش را به بازار ما نخواهد آوردو دچار کمبود و شرایط بدتری خواهیم شد.به‌عنوان‌مثال ما پنجشنبه یک هفته سیب‌زمینی را هزار و دویست تومان فروخته‌ایم اما شنبه دو هزارتومان فروخته‌شده است.
او با اشاره به اینکه وقتی در سایر شهرستان‌ها قیمت بالاتر می‌رود یا وقتی مرز عراق باز است و اقدام به خرید میوه از ایران می‌کندو بار کیلویی پانصدتومان لب مرز می‌رودگران‌ترمی‌شود؛ بنابراین اگر بخواهیم قیمت تعیین کنیم کسی بارش را به بازار ما نمی‌آورد. ما در حال حاضر از جیرفت فقطبار کمی از خیار گلخانه‌ای داریم،مقدار زیادی از اصفهان وارد کرمان می‌شود وقتی اصفهان خیار را کیلویی دو هزارتومان می‌دهد ما نمی‌توانیم بگوییم ۱۵۰۰ تومان می‌خریم،یا انگور را که از شیراز می‌آوریم و به‌طور مثال آن‌ها کیلویی پنج هزارتومان می‌دهند ما نمی‌توانیم قیمت کمتری بدهیم بلکه باید قیمت را بالاتر هم بگوییم تا به کرمان بیایندیا کرایه بار را بیشتر بپردازیم.
کاظمی ضمن تأکید بر اینکه کرمان در فصل تابستان خیار سبز، زردآلو، هلو،شلیل وبرخی دیگر ازمرکبات،سبزی و صیفی‌جات را به‌اندازه کافی دارد، اما آن‌قدر زیاد نیست که بتوان همه سطح شهر را پوشش داد بخصوص وقتی‌که فصلش تمام می‌شود باید از شهرستان‌های دیگر این میوه‌ها را وارد کرد به‌طور مثال هلو در کرمان تمام‌شده است و ما از ارومیه وارد می‌کنیم، به طبع نمی‌توانیم میوه‌ای را که از ارومیه می‌آید را ارزان بخریم و عرضه کنیم تا زمانی که خود کرمان تولیدکننده باشد مشکلی ازلحاظ قیمت نداریم. به‌طور مثال سیب‌زمینی بردسیر وقتی وارد بازار می‌شودسیب‌زمینی کیلویی ۷۰۰ الی ۸۰۰ تومان بوده است الآن که تمام‌شده و از همدان وارد می‌کنیم امروز شنبه در میدان ۲۰۰۰ تومان فروخته‌شده است.
شایعه نقش واسطه‌ها در شکاف بین عرضه و تقاضا!
کاظمیحضور واسطه‌ها در افزایش قیمت را کم‌رنگمی‌خواندو می‌گوید: واسطه‌هانه‌فقط در حوزه بازار میوه بلکه در همه‌یعرصه‌هاهمیشه بوده‌اند و کاریش هم نمی‌شود کرد، نمی‌شودواسطه‌ها را دلیل اصلیافزایش قیمت بازار میوه خواند.
او واسطه‌ها را به‌اصطلاح صنف میوه‌فروش‌ها«بار بار کن» نامید و افزود: اگر این بار بارکن‌ها نباشند باغدار یا کشاورز نمی‌تواند محصولات خود را به سایر نقاط کشور بفرستد، بار بارکن یا به قول شماواسطه سه الی چهار تن محصول تهیه می‌کند و به مناطق موردنظرمی‌برد و این‌چنین می‌شود که به آن‌ها واسطه می‌گویند.
کاظمی خاطرنشان کرد:میوه کالا نیست که بشود آن را احتکار کرد و در بازار نیاورد اگر میوه یک روز بماند بایدارزان‌تر فروختهشود. او همچنین شکاف بین عرضه تقاضا را شایعه خواند و اختلاف قیمت خریددلال از کشاورز و فروش بیشتر در بازارآن‌قدر زیاد نیست که شایعه شده است.
کاظمی قاطعانه و کمی تحکم‌آمیز بحث اینکه میوه از کشاورز به دست دلالان می‌رسد و هفت دست می‌چرخد تا به مصرف‌کننده برسد را شایع می‌خواند و رد می‌کند و در ادامه می‌افزاید:کشاورزان ما الآن با موبایل با همه در ارتباط هستند و مظنه بازار را از دیگر شهرستان‌هامی‌گیرند و بار را می‌فروشند و آنچه در تلویزیون اعلام می‌کنندمثلاً گلابی را از کشاورز کیلویی سه هزارتومان خریده‌اند و در بازار کیلویی ۱۸ هزار تومان می‌فروشند این را من قبول ندارم و یک حرف کاملاً نامعقولی است؛ اما قبول دارم کشاورز به بار بارکنمی‌فروشد و میوه‌فروشی‌ها که از میدان می‌خرند این وسط‌هاقیمت‌ها کمی جابجا می‌شود؛ و گاهییک دلال سیب‌زمینی را به فرض مثال از کشاورز کیلویی ۵۰۰ می‌خرد و احتکار می‌کند والان که دو هزار تومان شده است می‌فروشد و سودش را دلال می‌برد.
این در حالی است کهسالانه چیزی حدود چهار و نیم میلیون تن از انواع محصولات کشاورزی در شهرستان‌های جیرفت، عنبرآباد، کهنوج، منوجان، قلعه گنج، فاریاب و رودبار جنوب تولید و روانه بازار می‌شود و ما شاهد اعتراض‌های کشاورزان و باغداران در همین راستا هستیم.
تفاوت پنج برابری میوه از باغ تا مغازه
چندی پیش مدیرعامل اتحادیه سراسر ی باغداران ایران اعلام کرد میوه از باغ تا مغازه پنج برابر می‌شود. او اشاره می‌کند: از گذشته قیمت میوه از بازار تا رسیدن به مصرف‌کننده تفاوت فاحشی داشته است و به‌طورمعمول رضایت مصرف‌کننده و تولیدکننده را به همراه نداشته است. نگهداری می‌گوید:یکی از راه‌هایی که برای عرضه میوه و تره‌باربه‌صورت مستقیم وجود دارد، میادین میوه و تره بار سطح شهر است؛ اما با توجه به اینکه میادین به‌صورت مزایده واگذار می‌شودباغداران و اتحادیه‌های باغدارانتوان رقابت باواسطه یا دلالان را ندارند.
کاظمی اظهار می‌دارد:ما در کرمان اتحادیه باغداران نداریم. باغداری که خود همراه بار میوه‌اش باشد یا بخواهد در میدان میوه و تره‌بارغرفه‌ای را اجاره کند و مستقیماً بارش را عرضه کند نه‌تنها در کرمان بلکه درهیچ جایایران و حتی دنیا هم این امکان وجود نداردچراکه باغداری که از مشهد به کرمان بار می‌فرستدنمی‌تواند خودش در میدان غرفه داشته باشد هرچند اگر بخواهند می‌شود.
تخلف فروش میوه‌هایبسته‌بندی‌شده در سوپرمارکت‌ها
رئیس اتحادیه صنف میدان میوه و تره‌باربه‌شدت ازفروش میوه‌های بسته‌بندی‌شده در برخی فروشگاه‌ها و سوپرمارکتی‌ها انتقاد کردو این اقدام آن‌ها را قاطعانه خلاف اعلام می‌کندو می‌گوید: این تداخل صنفی استو اداره بازرسی نباید اجازه فروش به آن‌ها را بدهد.
گرانی میوه طبیعی است!
کاظمی می‌گوید: تورم به وجود آمده در همه زمینه‌ها باعث افزایش قیمت شده است و این گرانی میوه تا حدودی طبیعی است با همه این‌ها در بحث میوه نمی‌توانیم بگوییم خیلی تفاوت قیمت وجود داردخربزه سال گذشته در میدان دو هزار تومان بوده است الآن دو هزار و پانصد تومان فروخته می‌شود. هویج را در هفته گذشته هزار و پانصد تومان فروختیم اما در اصفهان شنیده‌ام از کشاورزبه‌طور مستقیم دو هزار و هفت‌صد تومان خریده‌اند چون بارشان راهی عراق است؛ و برای ما کیلویی سه هزار تومان می‌آورند.
کاظمی ادعا می‌کند:قیمت میوه در کرمان نسبت به سایر شهرستان‌ها بسیار پایین‌تر است و با استان‌هایهم‌جوار مثل یزد و شیراز یک قیمت است، اما او مصداق دقیق آماری برای اثبات ادعایش بیا ن نمی‌کندو در ادامه می‌افزاید:گلابی را اگر ما در کرمان پانزده هزارتویمان می‌فروشیم در شیراز هم همین قیمت است، ما قیمت باری که می‌فروشیم را بیان نمی‌کنیم . اومی‌گوید: سیب‌زمینی همدان را چند روز پیش ما در میدان هزار و دویست تومان فروختیم در همدان قیمت خریدش هزار تومان بوده است؛ و اگر هزار و هفت‌صد بخریم مجبوریم دو هزار تومان بفروشیم که هزینه کرایه را دربیاوریم.
کاظمی کاهش قیمت میوه را منوط به کاهش قیمت دیگر اقلام می‌داند و می‌گوید: کشاورز هم هزینه‌هایی دارد و برای امرارمعاش بایستی هزینه‌هایی را بپردازد اما میوه بازار عرضه و تقاضا است زمانی که فراوان باشد کشاورز مجبور است ارزان بفروشد. کمبود میوه تأثیر بسزایی در افزایش قیمت خواهد داشت.
