گروه اقتصاد:
آشفتهبازارخریدوفروش مسکن و خانههای استیجاری در کرمان،مردم را به حاشیههای شهر کشانده است.این را فعالان بازار مسکن در کرمان میگویند. عدم ثبات بازار ارز و بالا رفتن قیمت مصالح به ابهامات این بازار دامن زده و فعالان حوزهی ساختوساز را در کرمان سردرگم کرده است. در مورد بازار اجاره مسکن وضع اما به گونه دیگری است. عرضه کم، تقاضا اما بالا رفته است و این عامل افزایش قیمت مسکن استیجاری شده است.
کرمان زیرخط تورم میانگین خریدوفروش مسکن قرار دارد
به گزارش گفتارنو, در اولین فصل امسال، معاملات مسکن در تهران تحت تأثیر جهش قیمتها، از رونق افتاد؛ اما دریازده استان، حجم خرید آپارتمان بیش از ۵۰ درصد نسبت به بهار پارسال افزایش پیدا کرد.
مرکز آمار ایران در جدیدترین گزارش خود از تحولات بازار مسکن در شهرهای ۳۱ استان کشور، میانگین قیمت هر مترمربع واحد مسکونی معاملهشده در سهماهه اول امسال را معادل یکمیلیون و ۹۳۷ هزار تومان اعلام کرد؛ میانگین کشوری قیمت مسکن نسبت به یکفصل قبل-زمستان سال ۹۶- معادل ۸/ ۵درصد و در مقایسه با بهار سال ۹۶، برابر با ۳/ ۳۰درصد افزایش داشته است.
بهار امسال، تعداد معاملات خریدوفروش واحدهای مسکونی در استان کرمان در مقایسه با بهار سال ۹۶ بیش از ۵۰درصد افزایش یافت؛ وهمواره نرخ رشد حجم معاملات خرید واحدهای مسکونی بافاصله قابلتوجهی، جلوتر از نرخ رشد میانگین قیمت مسکن در استان حرکت کرده است.
قیمت خانههای استیجاری و خریدوفروش مسکن افزایش یافت
بااینحال محمود بنی واهبیکیاز فعالانصنعت ساختمان در کرمان ضمن اشاره به اینکه طبق آمار،خریدوفروش مسکن،در ششماهه اول امسال و دوماههیگذشته خیلی کاهش پیداکرده است به امید کرمانمیگوید:امسال در حوزه خریدوفروش مسکن نسبت به وضعیت مشابه در نیمه اول 96 حدود یکسوم کاهش داشتهایم. این چیزی است که سایر کارشناسان ازجمله گلسرخی فعال مسکن و شهریاری رئیس اتحادیه صنف املاک نیز تائیدمیکنند. رئیس اتحادیه صنف املاک اما میگوید: وضعیت خریدوفروش املاک نسبت به سال گذشته بهتر شده است ولی شاهد بالا رفتن قیمتهابودهایم که این موضوع باعث ضعیفتر شدن قدرت خرید قشر کم درامد شده است. شهریاری در ادامه کاهش تولید مسکن را دلیل اصلی افزایش اجارهبهامیداند.
سید علی گلسرخی از دیگر فعالان مسکنمعتقد است بازار خریدوفروش مسکندر سالهای اخیر در رکود بوده است و هیچ افزایش قیمتی نداشتهایم. او میافزاید: در حوزه استیجاری همبا افزایش قیمت مواجهه بودهایمبهطوریکهاجارهبها چیزی حدود 50 درصد افزایش داشته است.
بنی واهب درعینحال از رشد 20 تا 30 درصدی قیمت آپارتمان در کرمان خبر میدهد و میگوید متقاضیان خرید امابسیار کمتر شدهاند. درعینحال کسانیکه در حوزه مسکن فعالیت میکنندواحدهای بزرگ را خریدوفروشمیکنند و تمایلی به واحدهای کوچک ندارند.همچنین در مجموعههای بزرگی که ساختهشده است واحدهای کوچک کمتر و با تأخیربه فروش میروند.
«قیمت ساخت یک واحد،از متری یکمیلیون و 800وجود دارد تا متری 6 تا 8 میلیون تومان است» این را بنی واهب فعال حوزه مسکن میگوید و در ادامه عنوان میکند:در کل شهر کرمان بهندرت ساختمانی یافت میشود که بالای متری 6 میلیون تومان قیمتگذاری شده باشد؛وساختمانهایی بالاتر از این قیمت بسیار انگشتشمار هستند؛که بیش از 50 درصد آنها مربوط به مشاعات آن است (تجهیزات، حیاط، استخر، پارکینگ) و این مربوط به بالا شهر استو قسمت پایینشهر رشد چندانی نداشته است.
او با ابراز نگرانی میگوید: اگر این روند ادامه داشته باشد در طی سالهای آینده در نیمه دوم سال 97 و در سال 98 علاوه برافزایش قیمتبا مشکل کمبود ساختمانهایساختهشدهموردنیاز مردم روبهروخواهیم بود. چراکه در حال حاضر هم به دلیل کمبود تولید مسکن و عدم وجود واحد مناسب اجارهبها نسبت به سال 96 کاملاً با افزایش قیمت مواجهه بوده است.
بنی واهبمیگوید: در بخش خانههای استیجاری مالکان مجاز هستند از 10 تا 15 درصد افزایش قیمت داشته باشند اما متأسفانهاین رقم به بالای 30 تا 35 درصد رسیده است. این در حالی است که در شرایط رکود عرفا باید 10 درصد افزایش بها داشته باشیم.
او در ادامه از تمایل مالکان برای گرفتن پیشپرداختبه دلیل مسائل ارزی و افزایش قیمت دلار میگوید و عنوان میکند:درحالیکه مردم به سمت دادن مبلغ اجارهتمایل دارند تا پرداخت ودیعه و همینموضوع کار را برای مردم کم درامد مشکل کرده است.
منابع مالی مردم برای خرید و ساخت مسکن کاهشیافته است
بنی واهب سالهای 94 -95 و اوایل سال 96 را سال رونق ساختوسازدر کرمان میداندو خاطرنشان میکند:در اوایل سال 96 روند ساختوساز ادامه داشتاما صدور پروانه کمتر شد. این فعال مسکن یکی ازدلایل کاهش ساختوساز و کاهش صدور پروانه را خشکسالیمیداند،چراکه به اعتقاد او بخش عظیمی از روند ساختوساز به منابع مالی مردم وابسته است و برمیگردد به برداشتهای کشاورزی مردم ازجمله پسته. خرما و... اما متأسفانه به نظر میآیدخشکسالی و مشکلات مالی بهوجود آمدهمردم را به تردید انداخته است که اساساً خرید و فروشی انجام دهند. بااینهمه او امیدواراست با دسترسی مردم به این منابع مالی در اوایل مهرماهبه بعد روند ساختوساز در کرمان افزایش یابد.
بانکهااز بخش مسکن حمایت نمیکنند
بنی واهب معتقد است بانکها در کرمان هیچگونهسرمایهگذاری و یا اعطای وام در بخش مسکن ندارند و اشخاص از منابع مالی خود در این بخش سرمایهگذاریمیکنند. این در حالی است که در تهران تبریز و اصفهان عمدتاًساختوسازهابراساس منابع مالی بانکها صورت میگیردو مردم کمتر منابع مالی خود را سرمایهگذاریمیکنند. بنی واهب با ابراز تأسف از عدم همکاری بانکهامیافزاید: سازندگان در مراحل پایانی کار ساختوسازشان با مشکل مواجه میشوندو از انجام تعهداتشان نسبت به مردم بازمیمانند و بسیاری از این بابتجریمهشدهاند.
رئیس اتحادیه صنف مشوران املاک نیز با تائید این مطلب میگوید:عدمحمایت کافی از بخش خصوصی در حوزهی مسکن و افزایش قیمتها در حوزه ساختوساز و نیز بالارفتن قیمت ارز باعث سردرگمی سازندگان شده است و بسیاری نمیدانند چه تصمیمی بگیرند و به دلیل عدم اعتماد به وضع پیشآمدهفعلاً دست نگهداشتهاند. شهریاری معتقد است: در چند سال گذشته رکود و عدم ساختوساز کافی باعث انباشته شدن تقاضاها گردیده است و از سویی دیگر تورم و گران شدن قیمت ارز، مصالح و ... باعث افزایش قیمت تمامشده ساختمان شده است. او در ادامه میگوید: میزان دقیق این افزایش را سازمانهایذیربط که متولی امر هستند بایداعلام کنند.
افزایش قیمت در بخش مسکن تازه به کرمان رسیده است
از سویی دیگر بنی واهب بابیان اینکه در نیمه اول 97،افزایش قیمتهادر تهران اگر 80 درصد بوده است الآن 30 درصد آن برگشته است،میگوید:در کرمان اماتازه افزایش قیمتها به سراغ فروشندگان آمده است. چراکهقبل از این مراجعهکنندهای وجود نداشته است تا قیمتها را اضافهتر بگویند. بنی واهب معتقد است تورم به وجود آمده تأثیر چندانی نداشته است. حتی در خود شهر کرمان که بیشتر برای مسکن سرمایهگذاریمیکنندو به سمت خرید خانههای لوکس میروند خیلی با افزایش قیمت روبهرونبودهایم.
او با اشاره به پایین بودن توان مالی مردم برای خرید مسکن میگوید: در حال حاضرقیمت آهن، سیمان و دستمزد کارگران، افزایش قیمت مصالح، تجهیزات، تأسیسات، لوازم برقیتعیینکننده قیمت مسکن است.
ناآگاهی مردم عامل رکود بازار مسکن است
گلسرخی یکی دیگر از فعالان حوزه مسکن اما دلیل عمده رکود بازار خریدوفروشمسکن راعدم آگاهی مردم در بخش مسکن میداند و عنوان میکند: متأسفانه مردم به شایعات توجه میکنند و متقاضیان بازار مسکن با این ذهنیت روبهرو هستند که اگر بازار خریدوفروش در رکود باشد قیمتها کاهش مییابد؛و تقاضای خود را انباشته میکنند به اینامید که یک روزی از این قیمتی که هست نیز کمتر شود؛اما متأسفانهاینچنین نیست.
گلسرخی میگوید: من بهعنوان کسی که در حوزه مسکن فعالیت میکنم به کسانیکه میخواهندخریدوفروش مسکن را انجام دهند پیشنهاد میکنمدر اوج رکود بازار اقدام به خرید مسکن کنند.
به اعتقاد او بعدازاینکه بازار از حال رکود خارج میشودبا کاهش عرضه مواجهه میشویم و همزماناین تقاضاهای انباشته وارد بازار میشوددرنتیجه تقاضا زیاد عرضه کم میشودو این باعث افزایش قیمت مسکن میشود.
مسکن مهر عامل رکود بازار کرمان شده است
بنی واهبفعال حوزه مسکن امادلیل اصلی کسادی بازار مسکن راهمچنان مسکنهای مهر میداند و معتقد است گرهای در تولید و رواج ساخت مسکن به وجود آورده است.
به اعتقادبنی واهب مردم رغبتی به مسکنهای مهر ندارند و از سویی دیگر بقیه افراد فعال در حوزه ساختوسازهم به دلیل خالی ماندن واحدهای مسکن مهر تمایلی برای ساخت مسکن ندارند.
و این مسئلهفقط مختص به کرمان نیست بلکه بقیه شهرستانهاازجمله سیرجان، جیرفت، رفسنجان و زرند هم به همین منوال است اما شهرستان بم کمی بهتر است.
اوضمن انتقاد از طرح مسکن مهر میگوید: مسکن مهر برای شهر کوچک و شهرهایی که مثل کرمان و رفسنجان گستردهاند جوابگو نیست بلکه مسکن مهر برای جاهایی است که دارای تراکم و انبوهسازی هستند مانند تبریز، تهران و کرج.
بنی واهب میافزاید: در کرمان دو مجموعه بالای 3 هزار و 500 واحدی یعنی حدود 7 تا 8 هزار واحد کلید خورد و کمتر از 3 هزار واحد آن ساخته شدوآنطور که از ظواهر امر برمیآید حتی10 درصد آنها هم قابلاستفاده نیست.
گلسرخی در بحث مسکن مهر دیدگاه متفاوتی با بنیواهبدارد گلسرخیمیگوید: من اقدام دولتهای قبلی در زمینه سرمایهگذاری در بخش مسکن را تحسین میکنمچراکه دولت با ورود به بازار مسکن و سرمایهگذاریکمک شایانی در این بخش کرده است.
گلسرخی در ادامه میافزاید:همانطور که هر دیکتهای یکسری غلطهایی هم دارد، مسکن مهر هم ایراداتی داشته است که من نیز منتقد آنها هستم. به اعتقاد او مسکن مهر نباید بهصورت یک طرح کلیاجرا میشد.بهطور مثال نبایددر تهران و کرمان و کهنوج و قلعه گنج و... به یکشکلاجرایی میشد. شهری مثل جیرفت، کهنوج، زرند، بافت که فرهنگ آپارتماننشینی ندارند باید در این مناطق بهصورت ویلایی سرمایهگذاریمیکردند.
او ضمن تائید مسکن مهر به لحاظ کیفیتی در بخشی از صحبتهایشایراد دیگر این طرح را ساخت آن در حاشیه شهرمی داند و بیان میکند:مسکنهای مهر زیرساختهایلازم برای خدماترسانی را نداشتند.
او در زمینه خالی ماندن این خانههامیگوید: طبق آخرین آمار 30هزار واحد مسکونیخالی است اما به نظر من درصد خالی بودن مسکن مهر خیلی کمتر است. گلسرخی میگوید:اگر متقاضیان مسکن مهر در بازار بودند الآن وضع بازار بهتر بود.
افزایش اجارهبها مردم را به حاشیه شهر کشانده است
گلسرخی بابیان اینکه دولتها متخصصی در حوزه بازار مسکن ندارند،میافزاید: بعد از اتفاقات بازار ارزی و طلا و سکه با افزایش 30 تا 50 درصدی خریدوفروش مسکن در کرمان مواجهه بودهایم؛و هنوز این افزایش قیمت وجود دارد که عمده دلیل ان افزایش تقاضا در این حوزه است.
او میزان عرضه و تقاضا در بخش مسکن استیجاری را متعادلنمیداند و ضمن ابراز تأسف میگوید: متأسفانه در همه کشورهای توسعهیافته ودرحالتوسعه،دولتها در بخش مسکن استیجاری و مسکن استیجاری بهشرط تملک،سرمایهگذاری میکنند اما دولتهای ما هیچگونه سرمایهگذاری در این بخش نمیکند؛و باعث میشود وقتی عرضه کم اما تقاضا زیاد است هرکسی بر طبق میل خود قیمتگذاری کند.
گلسرخی با ابراز نگرانی عنوان میکند: طی سالهای گذشته اکثر مردم به دلیل افزایش روزافزوناجارهبهابه سمت حاشیه شهر (قائمآباد، زنگیآباد، شرفآباد، سیدی،) کشیده شدهاند و فاصله این مناطق روزبهروز از کرمان زیادترمیشود.
بازار مسکن، بازاری بدون نهاد نظارتی است
گلسرخی بازار مسکن رایک بازار کاملاً بی نظارتمیداند و بیان میکند:دولت ونهادهای نظارتی روی هر بازاری نظارتدارند اما در حوزه بازار مسکن هیچ نهاد نظارتی از سمت دولت و جود نداردو هرکسیبهراحتیدر این حوزه فعالیت میکند.
او میگوید: بازار مسکن یک بازار رهاشده ایست.طبق اطلاعاتی که من دارم یک عدهای در کرمان بهصورتشبکهای فعالیت میکنند و سودجویی و سوداگریمیکنند؛و هیچ نهاد نظارتیوجود ندارد.
آمارهای سایت مشاوران املاک قابل استناد نیست
گلسرخی میگوید: من بهعنوان یک فعال مسکن این را میگویم متأسفانه آمارهایی که در حوزه مسکن اعلام میشود مستند به سایت املاک و مستقلات کشور است. این سایت مشاوران املاک در تهران و بعضی از مراکز استانهای دیگر را ملزم میکردخریدوفروشهایانجامشده در مشاورین املاک را در این سامانه ثبت کنند.
به اعتقاد اواما در حال حاضر نه در تهران و نه سایر مراکز استانها که معاملاتی صورت میگیرداکثراً در این سامانه ثبت نمیشود.
او در ادامه میافزاید: اگر یک مشاور املاک در ماه 50 موردخریدوفروش کنداز این 50 مورد پنج تای آنهم در سامانه ثبت نمیشود یعنی بهصورت وکالتی خریدوفروش میشوند و خریدار و فروشنده ردی از خودبه دلیل مسائل مالیاتی بهجانمیگذارند.
او تأکید میکند:من بهعنوان فعالحوزه مسکن هرگز به آن استناد نمیکنمچراکه آمار فرعی است و دقیق نیست.