گروه جامعه/سمیرا کریمی افشار
وقتی صحبت از کالاهای غیراستانداردمیشود ناخودآگاه ذهن ما به سمت محصولات غذایی میرود اما بعضاً غافل از آن میشویم که کالاهایی دیگر همچون انواع لوازم برقی، لوازمیدکی و قطعات خودرو، لباس،پتو و حتی اسباببازیهانیز ممکن است غیراستاندارد تولید و یا اینکه وارد شوند.
از این میان کالاهایی که بهعنوان کالاهای غیراستاندارد معرفی میشوند هم شامل مواد غذایی و هم سایر اقلام میشوند؛اما نحوه نظارت بر این کالاها چگونه است؟ شما از چه طریقی این کالاهای غیراستاندارد را شناسایی میکنید؟
تقی تقی پور مدیرکل دفتر ارزیابی کالاهای صادراتی و وارداتی سازمان ملی استاندار در آبان ماه 97بیان میکند: بیشترین کالاهای وارداتی غیراستاندارد در سال جاری از چین با 61 درصد بوده است و امارات متحده عربی با 9 درصد، آسیا با 13 درصد، اروپا با 13 درصد و استرالیا با چهار درصد در ردههای بعدی قرار دارند.
معاون ارزیابی و انطباق اداره کل استاندارد استان کرمان در پاسخ به سؤال خبرنگار ما مبنی بر نحوه نظارت بر کالاهای وارداتی غیراستاندارد میگوید: در گمرک همکاران ما لیست کالاهای مشمول استاندارد اجباری را دارند لذا کالاهای وارداتی وقتی از گمرکات مرزی وارد کشور میشوند توسط گمرک نمونهبرداری میشوند. خوش منش در ادامه می افزاید: کالاهای وارداتی در آزمایشگاههای ادارات استاندارد آزمون می گردند. همچنین در بعضی موارد که کالاهای مشمول استاندارد اجباری نمی باشند برای تعیین ماهیت به آزمایشگاهها ارسال میشوند و ماهیت آنها مشخص میشود سپس اجازه آنها برای ورود به کشور داده میشود.
درهمین راستا تقی پور میگوید: درنیمه نخست امسال از مجموع کالاهای وارداتی مشمول مقررات استاندارد اجباری، از ورود 119 محموله به وزن پنج هزار و 87 تن به کشور جلوگیری شده است. او در ادامه میگوید: این محمولهها از نظر مقررات استاندارد اجباری و کیفیت مورد تائید قرار نگرفتند و برای آنها گزارش عدم انطباق صادرشده است.
خوشمنش با اشاره به اینکه کالاهای خارجی نشان استاندارد ندارند میگوید: همان تأییدیهای که در گمرکات ورودی میگیرند بر همان اساس اجازه ورود آنها به کشور داده میشود. او در خصوص کالاهایی که تولید داخل میباشند و مشمول استاندارد اجباری هستند نیز میگوید: این کالاهاحتماً باید علامت استاندارد و کد دهرقمی که ذیل علامت استاندارد زده میشود را داشته باشند. اودر ادامه بابیان اینکه حدود 840 کالا مشمول استاندارد اجباری داریم میگوید: فروش و تولیدکالاهایی که مشمول استاندارد اجباری هستند بدون پروانه استاندارد ممنوع است.
خوشمنش بابیان اینکه بیشتر واردات در گمرکات مرزی صورت میگیرد میگوید: اگر کالایی غیراستاندارد باشد به گمرک اعلام میکنیم آن را مرجوع کنند و اجازه ندهند وارد کشور شوند.
خوشمنش در ادامه مطرح میکند: استان ما به دلیل اینکه در مرکز کشور قرار دارد و گمرکات مرزی نداریم لذا بیشتر واردکنندگان یا صادرکنندگان علاقه دارند کالاهایشان را از همان گمرکات مرزی وارد یا صادرکنند.
خوشمنش بابیان اینکه امسال بیش ترین واردات ما در حوزهی خودرو بوده است میگوید: در ارگ جدید بم قطعات خودرو را وارد کردیم .
خوشمنش در ادامه میگوید: کالاهای مشمول استاندارد اجباری حدود 800 قلم هست. مابقی کالاها استاندارد ملی دارند ولی از دیدگاه دولت اجباری نیستند یعنی عرضه و فروش این کالاها میتواند بدون پروانه کاربرد علامت استاندارد انجام بگیرد.
«هر کالایی که شامل استاندارد اجباری است اگر علامت استاندارد را داشته باشد ولی کد دهرقمی را نداشته باشد از دیدگاه سازمان استاندارد جعل علامت استاندارد تلقی میشود.» این را معاون ارزیابی و انطباق استاندارد استان کرمان بیان میکند و در ادامه از نحوه تشخیص استاندارد جعلی میگوید و می افزاید: مردم میتوانند کد دهرقمی که ذیل علامت استاندارد است را به سامانه 10001517 ارسال کنند تا به صحت علامت استاندارد پی ببرند.
«حدود 8 هزار بازدید از ابتدای سال جاری در سطح استان انجامشده است» این را خوشمنش بیان میکند و در ادامه میافزاید: از ابتدای امسال درخرید نمونه طرح طاها حدود 400 قلم کالا را خریداری کردیم وازطریق اداره به آزمایشگاههای همکار خودمان فرستادیم ونتیجه آزمون در پرونده آن شرکت چه در استان خودمان و چه در استان دیگر بارگذاری میشود.
خوشمنش ضمن اشاره به اینکه در استان کرمان حدود 90 شرکت بازرسی و آزمایشگاه همکار تائید صلاحیت شده داریم میگوید: اگر نتایج آزمایش با استاندارد مغایرت داشته باشد امتیاز منفی حساب میشود و پروانه تولیدشان تعلیق یا ابطال میشودسپس از طریق قانون و بخش حقوقی نسب به پلمپ آن مرکز اقدام میکنیم.
اودر پاسخ به این سؤال خبرنگار ما مبنی بر اینکه نشان استاندارد واحدهای تولیدی تا چه مدت اعتبار دارد میگوید: در حال حاضر پروانه استاندارد 3 ساله صادر میشود،در مدت این سه سال بعد از بازدید اولیهای که انجام میدهیم، فرایند تولیدشان را چک میکنیم، نمونهشان را آزمایش میکنیم بعد از آن بهصورت مرتب از این واحدهای تولیدی نمونهبرداری داریم. او در ادامه یادآور میشود: نشان استانداردی که مابه واحد تولیدی اعطا میکنیم یا درواقع اجازه میدهیم از پروانه ما استفاده کند به این معنی است که این فراورده تولیدی با استاندارد مربوطه مطابقت دارد.
خوشمنش بابیان اینکه عمدهی فراوردههای استانی ما غذایی هستند میگوید: در بعضی از صنعتها ما اصلاً واحد تولیدی در سطح استان نداریم.
خوشمنش در ادامه با ابراز تأسف میگوید: با توجه به وضعیت اقتصادی پیشآمده در سال جاری از ابتدای سال تا الآن تعداد واحدهایی که تعلیق یا ابطال شدهاند زیادند. چراکه به دلیل مشکلات مالی و رکود پیشآمده نتوانستهاند فراوردهای تولید کنند.
او میگوید: بعدازآنکه ما بارها جهت نمونهبرداری به این واحدها مراجعه کردیم و نتوانستیم نمونهبرداری را انجام دهیم لذا مجبور شدیم پروانه آنها را تعلیق کنیم. او در ادامه عنوان میکند: ممکن است برخی از این تعلیق شدن پروانهها به دلیل عدم کیفیت کالا بوده باشد.
خوشمنش در خصوص تعدادکالاهای غیراستاندارد مرجوعی امسال نسبت به سال گذشته به خبرنگار ما میگوید: تشخیص اینکه کالاهای وارداتی استاندارد هستند یا خیر بر عهده ما است و اگر کالایی غیراستاندارد باشد ما به گمرک اعلام میکنیم.
رئیس سازمان ملی استاندارد در سال 95 از حذف استاندارد اجباری از واحدهای تولیدی خبر داد و مطرح کرد: به دنبال این هستیم که واحدهای تولیدی را به سمت استاندارد تشویقی سوق دهیم و در این خصوص فرهنگسازی کنیم.
خوشمنش اعلام میکند: یک فرآورده که بخواهد مشمول استاندارد اجباری شود از سوی شورای عالی استاندارد اعلام میشود و در ادامه با در نظر گرفتن وضعیت جامعه و زیرساختهای مورد نیاز شورای عالی استاندارد آن را اجباری اعلام میکند، از زمانی که استاندارد اجباری شد، تولید، عرضه، انبار و فروش کالا باید حتماً با نشان استاندارد و کد شناسه ردیابی و داشتن پروانه کاربرد استاندارد معتبر صورت بگیرد.
خوشمنش در ادامه میافزاید: فرآورده هایی که مشمول استاندارد اجباری میشوند صددرصد استاندارد ملی تدوینشده نیز دارند یعنی یک استاندار دارند که در آن ویژگیهای کالا قیدشده است و باید بر اساس آن تولید کنند.
خوشمنش با بیان اینکه رویکرد جدید سازمان استاندارد به سمتی پیش میرودکه استانداردهای اجباری را کنار بگذارد و به جای آن اظهاریه انطباق صورت بگیرد.
خوشمنش در ادامه میگوید: کلیه فرآوردهها موظف هستند در آینده بر اساس یک ویژگی که استاندارد ملی است یا اظهاریه است فراورده خود را تولید کنند.
او در خصوص اجرایی شدن این طرح میگوید: در حال حاضر هنوز این کار اجباری اعلام نشده است.