سمیرا کریمی افشار
مدتی است بحث بورس خرما در بورس خبرها و مباحث فعالان حوزه خرما است. برخی موافق بورس خرما هستند اما معتقدند زیرساختهای آن فراهم نیست؛ و کرمان در حال حاضر شرایط داشتن بورس خرما را ندارد.و برخی هم میگویند بالاخره باید از یک جایی شروع کرد.
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی کرمان در خصوص ایجاد بورس خرما میگوید: من بهشدت با بورس خرما موافق هستم اما معتقدم اجرا کردن بورس خرما در کرمان و حتی کشور هنوز زود است چراکه در اجرایی کردن بورس پسته نیز با چالشهای زیادی مواجه شدیم.
تکلوزاده کیفیت ثابت و امکانات سختافزاری را لازمه ایجاد بورس کالا میداند و مطرح میکند: بعضی از کشورها بعد از راهاندازی سیستمهای پیشرفته توانستد بورس بعضی از کالاهایشان را ایجاد کنند.
او میگوید: استانداردهای سختگیرانه و کشاورزان عمده مالک باعث شده است آنها بتوانند در بورس کالا با اقبال مواجهه شوند.
تکلوزاده در خصوص برخی اظهارنظرها در خصوص اینکه اگر بورس پسته با اقبال مواجهه شود بورس خرما را نیز راه می اندازند می گوید: بورس خرما به خاطر عدم وجود زیرساختها بهاحتمالزیاد تجربه ناموفقی خواهد شد.
تکلو زاده در پاسخ به خبرنگار ما مبنی بر اینکه اگر بورس کالا ارزشمند است و میتواند به اقتصاد و ارزش افزوده ما کمک کند چرا تاکنون نسبت به فراهم کردن زیرساختهای آن اقدامی نشده است میگوید: بورس خوب است اما ابتدا باید زیرساخت آن فراهم شود درحالیکه ما داریم برعکس عمل میکنیم.
او خاطرنشان میکند: ما با اداره استاندارد و اداره بهداشت، سازمان جهاد کشاورزی و سازمان غذا و دارو صحبت کردیم که یکسری سختگیریهایی انجام دهند جلسات آموزشی بگذارند و نظارتها را بیشتر کنند و پیشنهادهای خود را ارائه دهند تا زیرساختها کمکم فراهم شود؛ و مردم خودشان ترغیب شوند تا به سمت استفاده از بورس بروند.
او خاطرنشان میکند: باید واقعبین باشیم و در نظر بگیریم با یک تولید 350 هزار تنی خرما روبهرو هستیم که در یک بازه زمانی نامحدود باید بستهبندی و ارسال شوند.
او در ادامه بیان میکند: دستکم 100 هزار نفر در استان کرمان از این قضیه منتفع هستند و باید فرهنگ بورس و بستهبندی کالاهایشان عوض شود و اینها نیاز به فراهم آوردن زیرساختها و فرهنگسازی دارد که زمانبر است.
تکلو زاده به اشتباهی اشاره میکند که در خصوص بورس کالا صورت میگیرد و میگوید: اشتباه ما این است ابتدا بورس را ایجاد میکنیم سپس میگوییم چون بورس را ایجاد کردیم بقیه اقداماتشان را اصلاح کنند. این منطقی نیست.
غضنفری یکی از فعالین خرما نیز در خصوص بورس خرما به خبرنگار ما میگوید: تا زمانی که استاندارد واقعی برای خرما به وجود نیاید بورس خرما معنی ندارد.
او با اشاره به اینکه ما هنوز برای خرما زبان مشترکی نداریم میگوید: زیرساخت ایجاد شبکهای در بورس برای خرما، داشتن استانداردی است که زبان مشترک باشد.
غضنفری به خرمای خوزستان اشاره میکند که تنها خرمایی است که زبان مشترک دارد. غیرازآن هیچ خرمایی در ایران استاندارد منطقی که مکتوب باشد و بازار قبول کند ندارد.
غضنفری در خصوص زبان مشترک به خبرنگار ما میگوید: زبان مشترک یعنی استانداردی که زبان مشترک بین کشاورز، توزیعکننده، صادرکننده و مشتری خارج از کشور است؛ به عبارت دیگر زبان تولیدکننده، فراوری کننده و مصرفکننده است.
استانداردی که نائب رییس انجمن خرما و رییس انجمن سردخانه داران نیز به آن اذعان دارد و میگوید: بورس خرما چندان مناسب کشور نیست چراکه به باور او ما برای خرما استاندارد خاصی نداریم بنابراین خریداران از خرید خرماهای موجود در بورس هراس دارند.
محمدحسین اکبری معتقد است بورس خرما مثل بورس آهن و ... نیست.
او بورس پسته را چندان موفقیتآمیز نمیخواند؛ و میگوید: عملاً هیچ معاملهای در بورس پسته در یک سالی که راهاندازی شده است صورت نگرفته است.
برخی از کارشناسان حوزه کشاورزی عرضه خرما در بورس را عامل مهمی در حذف واسطهها میدانند و معتقدند بورس قیمت شفافتری را بیان میکند و امکان صادرات باکیفیت لازم را فراهم میکند.
نظری که نائب رییس انجمن خرما و رییس انجمن سردخانه داران آن را رد میکند و میگوید: خریدار میخواهد خرما را عیناً ببیند چون در بازار خرما مشکلات عدیدهای وجود دارد خرما توسط باغداران بستهبندی میشود و درجه یک، دو و سه را قاطی ظرف میکنند و در سردخانه میگذارند و با نام خرمای درجه یک وارد بورس میکنند؛ اما زمانی که خریدار از بورس، خرما خریداری میکند با خرمای درجه یک مواجهه نمیشود.
اکبری معتقد است اگر زنجیره ارزشی به وجود آید ما دیگر نیازی به بورس نخواهیم داشت. او صراحتاً اعلام میکند: در حال حاضر زنجیره ارزش نهتنها در خرما بلکه در هیچیک از محصولات کشاورزی وجود ندارد.
او در خصوص زنجیره ارزش به خبرنگار ما میگوید: زنجیره ارزش یعنی اینکه کشاورز و صادرکننده باهم هماهنگ شوند و شرایط بستهبندی و کیفیت محصول و قیمت پیشنهادی را مشخص کنند.