مرضیه قاضیزاده
تولیدکنندگان جنوب استان کم مشکل پیش پایشان نیست بااینحال کارشناسان یکی از دلایلی که محصولات کشاورزان جنوب کرمان به فروش نمیرسند را نبود پایانههای صادراتی و صنایع تبدیلی میدانند. پایانه صادراتی که شعارش در دولت نهم داده میشد، بنا بر گفتههای متولیان ساخت این پایانه، شروع کار آن از سال 94 کلید خورده است.
در مردادماه همان سال نماینده مردم جیرفت، با اشاره به ظرفیت 6 و نیم میلیون تنی محصول کشاورزی در جنوب استان کرمان خبر از شروع ساخت پایانه صادراتی از دیماه خبر میدهد و میگوید: اولین پایانه صادراتی بزرگ ایران در زمینه ترهبار در جنوب استان کرمان در سه فاز در 50 هکتار در حال ساخت است و دومین پایانه نیز در عنبرآباد ساخته خواهد شد.
این در حالی است که علیرغم پیشرفت فیزیکی بالای این طرح در سالهای اولیه و امیدواری افتتاح این پایانه در اوایل سال 97، این طرح کماکان با پیشرفت فیزیکی 70 درصد متوقف مانده است.
اگرچه درگذشته دلایلی چون عدم ترخیص تجهیزات ارسالی در گمرک و وقفه در ارسال کارشناسان شرکتهای خارجی برای مونتاژ کالاها در محل پایانه صادراتی جنوب کرمان بهعنوان دلیل توقف و عدم پیشرفت فیزیکی طرح بهعنوان دلایل این امر مطرح میشده است؛ اما بنا بر اظهارات مدیران اجرایی این طرح، چالش فعلی پیش روی این پایانه دریافت تسهیلات ریالی است. بنا بر اظهارات یکی از اعضای هیئتمدیره شرکت گلشن آرای، روند دریافت این تسهیلات حدود یک سال طول کشیده شده است.
مدیر اجرایی دفتر اتاق بازرگانی در جنوب استان در خصوص زمان بهرهبرداری پایانه صادراتی جنوب کرمان میگوید: شروع کار این پایانه از سال 94 با مشارکت یکسری از فعالین اقتصادی و سرمایهگذار عمانی بوده است و روند کار آنها تاکنون خوب بوده است و تاکنون بیش از 70 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
بنا بر گفتههای علی محبان چالش پیش روی پایانه صادراتی جنوب اخذ تسهیلات ریالی است.
این در حالی است که شرکت سرمایهگذار در این پروژه پیشازاین تسهیلات ارزی را برای ساخت این پایانه صادراتی دریافت داشته و با توجه به تعهد دادهشده در زمان دریافت تسهیلات ارزی قادر به دریافت تسهیلات ریالی نبوده است.
محبان در خصوص تسهیلات دریافتی توسط این شرکت به خبرنگار صدای تاک میگوید: این شرکت یکسری از تسهیلات ارزی را برای خرید کالاها از گمرک دریافت کرده و این کالاها به بندرعباس آمده و در حال ترخیص هستند، اما بحث دیگر که به یک مشکل تبدیلشده است، این است که این شرکت در کنار تسهیلات ارزی یک سری از تسهیلات ریالی داشته که به دلیل درخواست این تسهیلات از دو بانک مختلف و عدم قبول آن از سمت نهاد بانکی، روند اداری آن دو سال به طول انجامیده است.
او در ادامه خاطرنشان میکند: در حال حاضر مشکل تسهیلات ارزی این شرکت توسط بانک توسعه تعاون حلشده و در مرحله رسیدگی اسناد و مدارک مربوطه برای دریافت تسهیلات هستند.
او با تأکید بر حل مشکل دریافت تسهیلات ریالی، نسبت به بهرهبرداری از پایانه صادراتی جنوب تا اسفندماه ابراز امیدواری میکند.
اگرچه محبان زمان بهرهبرداری از پایانه را اسفندماه اعلام میکند اما در بخشی از صحبتهایش با اشاره به پایان فصل تولیدات در این ماه میگوید: اگر بخواهیم منطقی صحبت کنیم چون بههرحال پایان فصل تولیدات ما هست تقریباً نمیشود گفت ما بازده خوبی داشته باشیم، اما بههرحال یک فرصت خوبی برای محک کارایی پایانه صادراتی و اخذ قراردادهای خارجی در ماههای دوم و سوم سال 98 خواهد بود.
او در خصوص مشکل مربوط به ترخیص کالاها در گمرک به خبرنگار صدای تاک میگوید: زمانی که کالا و تجهیزات وارد شد یک تعدادی از ارقام و تجهیزاتی که در لیست واردشدهها بود جزء ان لیستی که به ارز دولتی تعلق بگیرد نبود، لذا یکسری از این کالاها را نمیتوانستند وارد کنند و میبایست برگشت داده شوند.
محبان ضمن تائید وقفه یکساله در ترخیص کالاها در گمرک در خصوص ادعای مطرحشده مبنی بر واردات تعدادی از تجهیزات علیرغم ساخت داخل این قطعات میگوید: از همان اوایلی که ما پیگیر پایانه صادراتی بودیم یکسری از مسائل اینچنینی شنیده میشد که وقتی ما تجهیزاتی در داخل تولید میکنیم چرا باید از خارج بیاید اما خوب بههرحال یکسری از کالاها و تجهیزات این پایانه متفاوت بودند و خریداریشده بودند که بههرحال این مشکل حلشده و کالاها در حال ترخیص هستند.
بخاطر گارانتی معطل بودیم
عضو هیئتمدیره سابق شرکت گلشن آرای در خصوص وضعیت فعلی پایانه صادراتی جنوب به خبرنگار صدای تاک میگوید: طرح پایانه پیاده و سالنها ساخته و حصار و ادارهاش نیز ساختهشده است. همچنین برق و آب این پایانه نیز تأمینشده است.
محمدعلی کیخا در خصوص تسهیلات ارزی دریافتی این شرکت برای آوردن تجهیزات میگوید: خوشبختانه تا قبل از گرانی دلار و یورو، حدود 2.5 میلیون یورو تسهیلات برای خریداری دستگاهها دریافت و واردشدهاند.
کیخا میافزاید: تا چند وقت این دستگاهها در گمرک بودهاند که آنهم به دلیل نفرستادن نمایندههای خارجی دو شرکت هلندی و ایتالیایی برای مونتاژ و نصب تجهیزات است. چراکه اگر خود بدون حضور نمایندهها دستگاهها را بیاوریم در صورت هرگونه ضربه و یا خسارت از گارانتی خارج میشوند.
اگرچه پیشازاین اخباری مبنی بر آوردن تجهیزات پایانه صادراتی از اوایل سال 96 در گمرک و توقیف آنها به علت عدم نیاز به واردات آنها به دلیل ساخت داخل برخی از قطعات منتشرشده است، کیخا این ادعاها را نمیپذیرد و میگوید: اینها بهانههای گمرکی است که فلان چیز را میتوانسته صنایع داخلی بسازد و نباید ازآنجا بیاورید.
او در ادامه خاطرنشان میکند: شرکتی که این تجهیزات را به ما فروخته این تجهیزات را گارانتی کرده است، ما اگر میخواستیم این قطعات را از داخل بخریم؛ آن شرکت نه به ما دستگاه میفروخت و نه گارانتی میکرد.
«ما اینهمه پول میدهیم، خوب وقتی دستگاه گارانتی نباشد و کارشناس آن از خارج نیاید و آموزش لازم را ندهد تا در صورت ایراد آن را برطرف کند، خوب فایدهای ندارد» او بابیان این جملات میگوید: درهرصورت مدیران شرکت پیگیر این مورد هستند و مقررشده تا بهزودی نمایندگان برای مونتاژ دستگاهها بیایند.
او مشکل اصلی پیش روی این پایانه را تسهیلات ریالی میداند و معتقد است نیاز اصلی این مجموعه دریافت هزینههای ریالی برای ساخت سردخانه دو هزار تنی و کارهای تکمیلی ساختوساز است چراکه محصولات قبل از صادرات میبایست یک شوک سرمایی دیده و بعد بستهبندی و بارگیری شوند.
او در پاسخ به چرایی عدم پرداخت تسهیلات ریالی، میگوید: ما پروانه ساختمان را از صنعت و معدن دریافت کردهایم اما بعد برای دریافت تسهیلات ریالی از صنایع وزارت کشاورزی اقدام کردیم، به آنجا که مراجعه کردیم گفتند شما پروانهتان را عوض کنید و به نام ما زنید تا ما به شما تسهیلات دهیم.
او مدتزمان توقف کار به دلیل عدم دریافت تسهیلات ریالی را 6 ماه اعلام میکند و میگوید: با توجه به عدم موافقت سازمان صنعت و معدن و کشمکش صورت گرفته ما حتی خواستار فرستادن یک کارشناس رسمی و قیمتگذاری و دریافت تسهیلات ریالی بر مبنای همین قیمتگذاری شدیم که متأسفانه هنوز این مسئله حلنشده است.
کفش آهنی پاره کردیم
عضو هیئتمدیره شرکت گلشن آرای ضمن تکذیب وقفه یک سال ترخیص تجهیزات پایانه صادراتی جنوب کرمان در گمرک میگوید: این تجهیزات از اواخر سال 96 از کشورهای مربوطه خریداری و در اوایل سال 97 به ایران واردشده است و حدود 6 ماه الی 7 ماه در گمرک معطلمانده است.
محمد روشن در خصوص علت معطلی این تجهیزات در گمرک به خبرنگار صدای تاک میگوید: عواملی چون قضایای ارزی بر این مسئله اثرگذار بود، بههرحال ثبت سفارشها را مجدداً آپدیت کردند.
او در ادامه میافزاید: بااینکه ثبت سفارش ما قبل از این بخشنامه وزارت صمت بوده و ماشینآلات وارد ایران شده بود، اما گفتند باید ثبت سفارشتان را عوض کنید و این را آپدیت کنید. ما وقتیکه این کار را انجام دادیم، یکی دو تا از ماشینآلاتمان را اصلاً سامانه قبول نمیکرد.
او در خصوص اقلام وارداتی غیرقابلقبول در این بخشنامه میگوید: یکی دو تا لیفت تراکت در این اقلام بود که ظاهراً در این دوره جدید ممنوعیت واردات داشتند و ارز به آنها اختصاص پیدا نمیکرد.
لذا ثبت سفارش ما تجدید نمیشد و ما مکاتبات مجددی با کارگروههای مختلف هم در سازمان توسعه تجارت و هم در خود وزارت صمت داشتیم. بههرحال تناقض در بخشنامهها و دستورات و این کارهای کارگروههای مختلف به دلیل همین مسائل ارزی موجب شد تا فرایند ترخیص این تجهیزات 7 ماه به طول بینجامد و ما اخیراً توانستیم این تجهیزات را ترخیص کنیم و به جیرفت بیاوریم.
روشن ضمن تکذیب عدم ارسال کارشناسان شرکتهای خارجی برای مونتاژ تجهیزات و وقفه صورت گرفته در فرایند مونتاژ این پایانه میگوید: چنین مشکلی وجود نداشته و اصلاً ماشینآلات نبوده که بخواهند نصب کنند.
او در پاسخ به سؤال خبرنگار ما مبنی بر مکاتبات قبلی برای فرستادن کارشناس خارجی برای مونتاژ میگوید: بله یک مکاتباتی با این دوستان خارجی صورت گرفت. در انتقال فرایند خرید این شرکت تعدادی از مدرک را به اشتباه به بانک داده بود و یک مدت در آن تأخیر افتاد، اما این مسئله یک کار اداری بود و اصلاً بحث اینکه نخواهند بیایند نبود.
او در ادامه میافزاید: بههرحال این کارهای اداری و بانکی با توجه به وضعیت خاص ما که در تحریم هستیم کمی سخت است، بههرحال بانکها خیلی مراقبت شدیدی دارند.
او در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه پس الآن که دستگاهها آورده شدهاند فرایند مونتاژ بدون مشکل انجام خواهد شد؟ میگوید: ما باید سالن تولیدمان را تکمیل و محل نصب را آماده کنیم تا برای مونتاژ آمده شوند، گرفتاری اصلی این مجموعه درواقع تسهیلات ریالی است.
او در خصوص مبلغ ریالی لازم برای تکمیل فرایند ساخت پایانه صادراتی میگوید: متأسفانه قیمتها هرروز تغییر میکند، امروز یک تخمینی بزنیم فردا ممکن است تغییر کند؛ اما بههرحال امیدواریم که با توجه به روند کاهش نرخ ارز بتوانیم با 15 الی 16 میلیارد تومان این پایانه را به اتمام برسانیم.
روشن در خصوص مبلغ اعلامشده 12 میلیاردی برای دریافت تسهیلات ریالی از بانک توسعه و تعاون میگوید: ما در آن زمان و بهار یا تابستان سال گذشته با توجه به قیمتهای آن موقع قیمت 12 میلیارد تومان برای تسهیلات ریالی را پیشنهاد دادیم که البته بعد از بررسی خودشان درنهایت قرار شد تا 8 میلیارد به ما بدهند که بعد از آن نیز این مبلغ به 7 میلیارد و خوردهای، تقلیل پیدا کرد.
مدیرعامل شرکت گلشن آرای برخلاف اظهارنظرهای برخی از مسئولین ذیربط مبنی بر وقفه تسهیلات ریالی به دلیل تقاضا از دو بانک مختلف میگوید: ما زمانی که میخواستیم تسهیلات ارزی از بانک توسعه و تعاون بگیریم. با توجه به اینکه از محل صندوق ذخیره ارزی تنها یکبار میتوان تسهیلات ارزی دریافت کرد ما در ان زمان به علت ضرورت خواستار دریافت تسهیلات ارزی شدیم و تعهد دادیم تا تسهیلات ریالی را خودمان تأمین کنیم.
او در ادامه خاطرنشان میکند: ما در آن زمان امیدوار بودیم تا بتوانیم از بانکهای دیگر تسهیلات ریالی را دریافت کنیم، البته روند دریافت تسهیلات ارزی از این بانک حدود نه ماه الی یک سال طول کشید.
روشن خاطرنشان میکند: در فرایند دریافت تسهیلات ریالی و مراجعه به بانکهای دیگر با این پاسخ مواجه شده که باید از همان بانکی که تسهیلات ارزی را گرفتهاند تسهیلات ریالی را دریافت کنند چراکه طرحشان در وثیقه همان بانک است.
براساس گفتههای او درنهایت برای تسهیلات ریالی این پایانه صادراتی از طرح تسهیلات وزارت کار برای اشتغال اقدام شده که پس از مشمولیت این طرح قرار بر معرفی بانک عامل بوده که به دلیل گرو بودن طرح در بانک توسعه تعاون از این بانک اقدام شده است.
او با اشاره به این موضوع که تاکنون سه بار کار کارشناسی انجامشده است، در خصوص روند کاری گرفتن تسهیلات به خبرنگار صدای تاک میگوید: پس از پذیرفتن و کارشناسی طرح و معرفی بانک عامل، بانک توسعه تعاون به دلیل محدودیت اعتباری از ما خواست تا در تهران کارهای مربوطه را به انجام برسانیم و برای دریافت تسهیلات اقدام کنیم که این فرایند در تهران طی و کار کارشناسی انجام شد و سپس به ما گفتند که به دلیل اینکه محل اجرای طرح در جیرفت است باید از منابع همان استان استفاده شود و بنابراین طرح را بعد از سه ماه دوباره به کرمان ارجاع دادند.
او در ادامه با اشاره به هزینههای 20 میلیونی هر بار برای کارشناسی طرح میگوید: ما در این راه کفش آهنی پاره کردیم و هماکنون بعد از یک سال کماکان وامی دریافت نشده است و طرح در دست کارشناس است و ما چشمانتظار هستیم.
عضو هیئتمدیره شرکت گلشن آرای در پاسخ به سؤال خبرنگار صدای تاک مبنی بر دلیل عدم مراجعه به بانکهای دیگر برای دریافت تسهیلات میگوید: بانکهای دیگر تسهیلات در گردش میدهند که برای این کار میبایست پروانه بهرهبرداری گرفته میشده و بههرحال با آن نرخهای سود نمیشود طرحی را راه انداخت و جوابگوی صنعت نیست.
او در خصوص زمان اتمام و بهرهبرداری این پایانه صادراتی میگوید: با توجه به گرمای هوای جنوب، فصل کار در جیرفت الآن است. اگر این پول را در حال حاضر به ما بدهند، ما میتوانیم تا پایان سال کارهای اجرایی آن را به انجام رسانده و انشالله در ماههای تیر یا مرداد سال آینده این پایانه را به بهرهبرداری برسانیم.
تعهد داده بودند که تسهیلات ریالی نخواهند
رئیس بانک توسعه و تعاون جیرفت کرمان در پاسخ به سؤال خبرنگار صدای تاک مبنی بر علت تأخیر در پرداخت تسهیلات ریالی شرکت گلشن آرای میگوید: شرکت گلشن آرای برای پایانه صادراتی جنوب کرمان در آن زمان، یک تسهیلات ارزی به مبلغ 25 میلیارد تومان از شعب مستقل مرکزی تهران دریافت کرده و در همان زمان تعهد داده که تسهیلات ریالی این طرح بر عهده خودشان باشد.
میثم فاطمی در خصوص وقفه زمانی یکساله برای دریافت تسهیلات ریالی میگوید: خودشان تعهد داده بودند که تسهیلات ریالی نخواهند و با سرمایه خودشان طرح را به اتمام برسانند. البته بعدازاینکه این شرکت درخواست این تسهیلات را به این بانک داده است با این تسهیلات موافقت شده است.
او با اشاره به درخواست وام مدیران شرکت گلشن آرای از بانک ملی میگوید: متأسفانه خود مدیران شرکت رفتند و طرح را به بانک ملی دادند، وقتی یک بانکی در طرحی مشارکت میکند بانکهای دیگر ورود نمیکنند. چند ماه طول کشید تا بانک ملی رفت و کارهای اولیهاش را انجام داد، اما بعدازاینکه متوجه شد ما در این طرح مشارکت کردهایم تسهیلات را پرداخت نکرد.
بنا بر اظهارات او نزدیک 2 ماه است که پرونده تسهیلات این طرح با مبلغ 9 میلیارد توان به بانک توسعه تعاون ارجاع دادهشده است و هماکنون برای تصویب به تهران فرستادهشده است.
فاطمی در خصوص اظهارات مدیر شرکت گلشن آرای مربوط به 2 الی 3 بار کارشناسی طرح برای دریافت تسهیلات میگوید: زمانی که تسهیلات ارزی را میگرفتند محل اجرای طرح در رهن بانک رفته است و تسهیلات ارزی در تهران پرداختشده است.
او میافزاید: برای این تسهیلات ارزی در ان زمین یک کارشناسی شده است. الآن اینها روی این زمین تغییراتی ایجاد کردهاند و دوباره درخواست کردهاند همان طرح کارشناسی شود و مازاد آن به رهن بانک دربیاید، دلیل اینکه دوباره کارشناسی شده، این بوده است.
فاطمی خاطرنشان میکند: سه مرتبه این طرح کارشناسی شده است، به خاطر اینکه دوباره روی همان طرح که کارهای زیرسازی شده است آمدهاند سوله زدهاند، لذا دوباره کارشناسی شده است. همچنین به تهران فرستادهشده چون تا 6 میلیارد تومان بیشتر در اختیار استان نیست.
او در ادامه خاطرنشان میکند: از روزی که طرح را به بانک توسعه تعاون شعبه جیرفت ارائه دادهاند، من فکر نکنم بیشتر از دو ماه طول کشیده باشد.
رئیس شعبه بانک توسعه تعاون جیرفت در خصوص زمان دریافت تسهیلات ریالی این طرح میگوید: برای این 9 میلیارد تومان پرونده تشکیلشده است و مراحل انتهایی آن در حال تکمیل است و انشالله بعد از تصویب در تهران و آوردن وثیقه، تسهیلات این طرح پرداخت میشود.
او در ادامه زمان دقیق تصویب طرح را در انتهای آذرماه اعلام میکند.