گروه جامعه / سمیرا کریمی افشار
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در هشتمین کنفرانس ملی سازه و زلزله در تالار وحدت دانشگاه باهنر کرمان با اشاره به اینکه مدیریت ما دانش محور و داده محور نیست، صراحتا عنوان کرد: بین علم و عمل ما فاصله وجود دارد.
محسن غفوری آشتیانی افزود: کیفیت ساخت و ساز ها نامناسب و بازار کسب و کار نظام مهندسی خوب نیست و ایمنی مشتری ندارد.
غفوری آشتیانی با بیان اینکه در بحث ساخت و ساز می خواهیم هدفمان توسعه پایدار باشد، گفت: بازیگران حوزه ساخت و ساز مردم،متخصصین و جامعه مهندسی هستند.
حکومت، دولت، صاحبان پول و سرمایه، بیمه ها؛ بانک ها، وزارت راه و شهرسازی، نظام مهندسی از دیگررا بازیگران صحنه توسعه پایدار وساخت و ساز هستند که آشتیانی به آن ها اشاره کرد.
رییس انجمن مهندسی زلزله ایران در ادامه خاطر نشان کرد: هیچ کدام از این بازیگران از ساخت و ساز ها راضی نیستد و همگی در نقش منتقد ظاهر می شوند. او نتیجه این عدم رضایت را همین خرابی هایی دانست که در سوانح مختلفی چون سیل و زلزله و ... می بینیم .
آشتیانی صراحتا گفت: توسعه ما توسعه نسبتا ناپایداری است . چرا که در ساختار حاکم بر فرایند توسعه پایدار به دلیل عدم نگاه یک پارچه و جامع نگری رد پایی از علم نمی بینیم.
او نبود علم را عامل بیماری مزمن در روند توسعه خواند و گفت: تنها راه حل این موضوع پیاده سازی علم در عمل است.
آشتیانی تصمیم سازان فعال در صنعت ساختمان و توسعه پایدار را، وزارت راه و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی، وزارت کشور ، استاندار، شهردار، سازمان مدیریت برنامه و برنامه ریزی بودجه، و مجلس شورا ی اسلامی دانست و افزود: ارتباط این ها با جامعه علمی و تخصصی مشخص نیست.
او این را هم اضافه کرد: البته ارتباطات فردی وجود دارد، اما ارتباط سیستماتیک وجود ندارد و افراد سودجو ازاین عدم هماهنگی تصمیم سازان به نفع خود استفاده می کنند.
او با اشاره به اینکه ما یکسری برنامه های کلان در خصوص پیشگیری از خسارت زلزله داریم که دستاورد زلزله بم است. گفت: اگر امروز با وجود اینکه 15 سال از زلزله بم گذشته است از من بپرسید برای ایمنی چکار باید کرد؟ می گویم باید از نسخه ایمنی کشور که بعد از زلزله بم تدوین شد، استفاده کرد.
او با ابراز تاسف افزود:متاسفانه این سند که در سال 84 ابلاغ شد در دولت احمدی نژاد کنار گذاشته شد و در دوره فعلی نیز به آن توجه نمیشود.
آشتیانی « افزایش آگاهی و گسترش فرهنگ ایمنی ، بهبود مدیریت شهری و پاسخگویی، استفاده از ابزارهای اقتصادی و بیمه ای برای ایجاد انگیزه در مردم،جلوگیری از ریسک جدید، کاهش آسیب پذیری و ریسک موجود» را پیام اصلی این سند دانست و گفت: زلزله بم زنگ خطر را به صدا درآورد که چرا هنوز وضع ساخت و ساز های ما خوب نشده است.
آشتیانی صراحتا عنوان کرد: وقتی یک ارزیابی از سیاست های کلان و برنامه های توسعه جمهوری اسلامی می کنیم می بینیم در برنامه ها و قوانین ناهماهنگی وجود دارد و به هم پیوسته نیستند.
او همچنین اضافه کرد: بین سیاست ها با توان اجرایی کشور و نیز اهداف برنامه های کلان همخوانی وجود ندارد و نتیجه این نا هماهنگی چیزی جز عدم تحقق اهداف برنامه های توسعه نیست.
« بدون تعارف می گویم ما جز تولید کنندگان بالای مقالات علمی در مهندسی زلزله در دنیا هستیم اما چه فایده؟ همچنان سازه های ما با کیفیت و ایمن تولید نمی شود.» این را آشتیانی گفت و افزود: اگر ژاپن موفق است برای این است که فاصله علم و عمل آنها کم است. طبق ارزیابی بنده ازقوانین برنامه پنجم و ششم توسعه و شاخص هایی که داشت با ابراز تاسف کمتر از 30 درصد سیاست ها و برنامه ها تحقق پیدا کرده است.
او به زلزله بم و سرپل ذهاب اشاره کرد و گفت: بم را می گوییم که بر مبنی اصول نظام مهندسی ساخته نشده است. اما سرپل ذهاب چه؟ این شهر که بعد از جنگ ساخته شده است و قرار بوده مهندسی ساخته شود اما شاهد آسیب های وارده به این شهر هستیم. این نشان دهنده عدم تحقق این سیاستها است.
او در خصوص پیشگیری از آسیب ها و برگشت ساختار کشور بر پایه ایمن محورگفت: تغییر نگرش و عمل نظام از مدیریت پاسخ – محور یا همان مدیریت بحران باید به مدیریت خطر پذیری و پیشگیری – محور برویم.
او با انتقاد از معاون عمرانی استانداری کرمان که در همین کنفرانس از عملکرد خود مبنی براینکه در زمان بروز زلزله سریعا در حادثه حضور داشته اشت پتو و آب و .. داده است، گفت: ما امروزه در کشور قبول کردیم زلزله می آید و خرابی هم می دهد و فقط به این فکر می کنیم چطور به آنها چادر و کانکس و ... بدهیم. تازه آن هم بی برنامه می دهیم.
او به زلزله سرپل ذهاب اشاره کرد و گفت: در زمان زلزله 30 هزار نفر وجود داشت اما 80 هزار پتو داده شد یا مصرف برق قبل از زلزله 25 مگا وات بوده است در حالی که بعد از زلزله به 50 مگا وات رسید. چرا که می گوییم زلزله می آید چگونه زودتر جمع و جورش کنیم.
او بار دیگر معاون عمرانی استانداری را مورد خطاب قرار داد و گفت: ایشان نگفت که برای ایمن سازی، پیشگیری و برای بهبود کیفیت چکار کرده است؟ و می گوید: افتخار می کند که خوب چادر دادیم، آب دادیم، نان دادیم و آمبولانس اعزام کردیم و خودم سریع و سر دو ساعت آنجا بودام.
آشتیانی در ادامه با بیان اینکه تفکر ما تفکر مدیریت بحران- محور است یعنی یک تفکر مدیریت بحران تک بعدی و روزمره و توجه بیشتر به آماده بودن برای حادثه صراحتا اعلام کرد: این تفکر منسوخ شده است .
آشتیانی خاطر نشان کرد: « تفکر صحیح تفکر آینده بینی است. یعنی فرایند های مدیریتی باید به سمت بهبود ایمنی ، رفاه و حفظ جان مردم، کاهش خرابی فیزیکی و حفظ سرمایه های مردم و جلوگیری از اختلال در روند تولید برود.»
او ضمن اشاره به اینکه ایمنی در برابر سوانح یک امر حاکمیتی است افزود: پدافند و توسعه انرژی هسته ای یک امر حاکمیتی شده است بنابر این در این حوزه ها سرمایه گذار ی شده است . اما زلزله و ایمنی در برابر سوانح هنوز یک امر حاکمیتی نشده است و حاکمیت هنوز این را طلب نکرده است.
او همچنین افزود: ایمنی دربرابر زلزله با امنیت ملی کشور ارتباط دارد. اگر زلزله در کرمان و کلان شهرها رخ بدهد امنیت ملی به خطر می افتد.
آشتیانی همچنین به بحث بیمه اشاره کرد و گفت: بیمه سوانح باید اجباری شود در حال حاضر بیمه سوانح در کشور دو دهم درصد است.
او با انتقاد از این که دولت بیمهگر مجانی شده است گفت: دولت زمانی که زلزله رخ می دهد سریع کانکس می دهد ساختمان می سازد و تا چند ماه نان آب می دهد .
او با بیان اینکه چرا باید بر اثر سهل انگاری در ساخت و ساز بنای غیر ایمن بسازیم و موقع بروز حادثه از دولت بخواهیم هزینه ساخت و ساز ما را بدهد هزینه نان و آب ما را هم بدهد، افزود: وقتی دولت عملا بیمه گر مجانی می شود این پیام را می دهد بیخیال مقاوم سازی، دولت هست و کمک می کند. این منطقی نیست.
بتنها ساماندهی شوند
معاون وزیر راه و شهرسازی نیز در این همایش با بیان اینکه بعد از گشایشی که به واسطه برجام پیش آمد، توانستیم بیش از ۲۶۰ دستگاه زلزله نگار جدید خریداری کنیم گفت: تعداد دستگاه های امروز هزارو ۳۰۰ است که کافی نیست.
محمد شکرچی زاده با بیان اینکه در زلزله های کرمان مدیریت بحران خوب بوده است و میزان خسارت کم بوده است، افزود: ۶۰۰ واحد روستایی و ۳۰۰ واحد شهری آسیب دیده است.
او مدعی شد: ازکارهایی که بنیاد مسکن بعد از زلزله ۸۳ انجام داده است جواب خوبی گرفتیم.
رییس مرکز تحقیقات راه و مسکن شهرسازی وزارت راه و شهرسازی با بیان اینکه اگر کرمان کارهایی را در راستای ساماندهی بتنهای آماده انجام دهد ما هم آنها را کمک می کنیم، اظهار داشت: بهترین بتنهای حال حاضر، نشان استاندارد دارند اما شرایط استاندارد آن را ندارد. باید برای کیفیت بتن کارهای بیشتری انجام دهیم.
شکرچی زاده با بیان اینکه ارزیابی گسل ها در شهر کرمان انجام شده است، خاطر نشان کرد: باید این ارزیابی در سایر شهرها هم انجام گیرد و بر بیمارستان ها باید نظارت جدیتر شود.
60 درصد واحدهای روستایی استان کرمان بازسازی و مقاومسازی شدهاند
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کرمان ظهار داشت: کرمان به واسطه پهناوری و تنوع آب و هوایی که دارد، همیشه شاهد حوادث و بلایایی متعدد طبیعی از جمله سیل، زلزله، ریزگرد و ... است.
سیدمصطفی آیتاللهیموسوی بیان داشت: ستاد بحران استان کرمان با توجه به تجربهای که از زلزلههای قبل در بم و زرند داشت، در زمان زلزله راور و کوهبنان در کمتر از 10 دقیقه تشکیل جلسه داد و مسائل را مدیریت کرد.
وی با بیان اینکه بیش از 60 درصد واحدهای روستایی استان کرمان بازسازی و مقاومسازی شدهاند، گفت: مقاومسازیهایی که به واسطه سالهای گذشته در روستاهای استان کرمان انجام شده بود، موجب شد تا در زلزلههای راور و کوهبنان تلفات نداشته باشیم و میزان تخریب نیز کم باشد.
موسوی بیان داشت: از زمان وقوع زلزله در راور و کوهبنان، بالای 6 هزار تخته چادر و وسایل جنبی در بین مردم توزیع شد، در بحث زیرساختها مشکلات برق و راه را در لحظات اول داشتیم که در کمتر از یک ساعت حل شد.
وی خاطرنشان کرد: توزیع کانکس بعد از اسکان موقت اجرایی شد و مساعدت خیران را هم در این زمینه داشتیم.