مالچ پاشی خوب است یا بد؟
یک دکترای بیابانزدایی با اشاره به برخی صحبت ها مبنی بر اینکه بخش عمده‌ای از پوشش گیاهی منطقه جازموریان مالچ پاشی نفتی شده است، گفت: اگر این اتفاق رخ داده باشد بایستی حتما با توجه به ملاحظات اکولوژیک منطقه و با هدف توسعه پوشش گیاهی همراه گردد تا نتیجه مطلوب حاصل شود، چراکه پس از گذشت چند سال، مالچ از بین رفته و پوشش گیاهی است که می ماند.
سالهای متمادی است که کانون‌های گرد و غبار به علت تخریب محیط‌زیست و فرسایش خاک به وجود آمده و گردوغبار ناشی از آنها بر سلامت و اقتصاد تأثیر مخرب بر جای گذاشته و هر از چند گاهی بخش عمده ای از آسمان را تیره و تار می کند.
در این میان برای مقابله با فرسایش خاک و جلوگیری از حرکت ماسه های روان نسخه ای به نام مالچ(Mulch ) پاشی آنهم مالچ نفتی تجویز شده است که اگر به صورت صحیح هم انجام پذیرد باز هم مخالفانی دارد. حالا حکایت تالاب جازموریان که یکی از مناطق تولید ریزگرد در کشور به شمار می رود نیز همین شده است و از دیدگاه مردم این منطقه مالچ پاشی در این منطقه علاوه بر آن که دردی از مردم را دوا نکرده و در واقع ریزگردها را کاهش نداده است بلکه به نظر می رسد طی سالهای آینده عوارض مهلکی ، هم برای محیط زیست و هم برای مردم محروم منطقه در پی داشته باشد.
دکتر کردوانی پدر علم کویر شناسی ایران معایب مالچ پاشی را چندین برابر محاسنش می خواند و اظهار می دارد که مالچ پاشی خیانتی بس بزرگ و نابخشودنی است.
رویه زیست محیطی در طرح‌های مالچ پاشی، به سمت مالچ های بیولوژیک است
"مجتبی سلیمانی" عضو هیئت علمی دانشگاه جیرفت و دکترای بیابانزدایی گفت: رویه زیست محیطی در طرح‌های مالچ پاشی، به سمت مالچ های بیولوژیک است و استفاده از مالچ نفتی در طرح های بیابانزدایی به سبب برخی آثار مخرب زیست محیطی، بایستی با احتیاط صورت پذیرد و استفاده از آنها در اکوسیستم های شکننده بیابانی مخاطره آمیز است.
سلیمانی استفاده وسیع از مالچ های نفتی را نگران کننده توصیف کرد و افزود: مالچ نفتی به دلیل رنگ سیاهی که دارد باعث جذب نور شده و حرارت بالایی را تولید می‌نماید که این امر می‌تواند تاثیرات منفی بر شرایط بیولوژیک خاک، حیات گیاهی و جانوری و سایر فاکتورهای اکولوژیک را درپی داشته باشد، از این رو ضمن تلاش های صورت گرفته در مراکز تحقیقاتی کشور، گزینه های جایگزین دیگری مانند مالچ‌های آلی و بیوپلیمری و نانومالچ ها پیشنهاد شده است که به عنوان جایگزین مالچ‌های نفتی عمل نموده و گزارشها حاکی از زیست‌پذیر بودن این مالچ ها در قیاس با مالچ های نفتی است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه جیرفت گفت: به سبب بوی نامطبوع و ترکیبات فرّاری که در مالچ های نفتی وجود دارد، نیازمند در نظرگرفتن ملاحظات سلامتی ساکنین مناطق بیابانی نیز می باشیم که ضروری است تا مجریان امر در خصوص استفاده از مالچ‌های نفتی، نهایت اهتمام را در این زمینه مبذول نمایند.
مدیریت منابع آب منطقه در وضعیت نگران کننده‌ای است
وی با بیان اینکه یکی از منشاهای ریزگردها، خشک شدن تالاب ها و کاهش رطوبت خاک می‌باشد که زمینه را برای بروز فرسایش بادی فراهم نموده ادامه داد: بخش زیادی از مسئله به چگونگی مدیریت منابع آب در منطقه برمی گردد که متاسفانه در وضعیت نگران کننده‌ای است.
سلیمانی گفت: خشکی محیط به همراه حفر چاه‌های بیشمار کشاورزی در منطقه، منجر به کاهش سطح آب زیرزمینی شده که این مسئله سبب می شود تا پوشش گیاهی و بویژه گونه هایی که ریشه های کوتاه‌تر دارند، با مشکل تکثیر و استقرار روبرو شوند و نهایتا فرسایش خاک رخ دهد.
این دکترای بیابانزدایی با اشاره به برخی صحبت ها مبنی بر اینکه بخش عمده‌ای از پوشش گیاهی منطقه جازموریان مالچ پاشی نفتی شده است، گفت: اگر این اتفاق رخ داده باشد بایستی حتما با توجه به ملاحظات اکولوژیک منطقه و با هدف توسعه پوشش گیاهی همراه گردد تا نتیجه مطلوب حاصل شود، چراکه پس از گذشت چند سال، مالچ از بین رفته و پوشش گیاهی است که می ماند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه جیرفت گفت: بخش اعظمی از پوشش گیاهی این نواحی به منزله کمربند سبز حاشیه مرطوب بلایای جازموریان به شمار می‌رود که بیشترین نقش را در حفاظت خاک این نواحی ایفا نموده و نیاز است متولیان امر در خصوص اجرای پروژه ها نظارت و احتیاط بیشتری نمایند تا این اندوخته های گیاهی مناطق خشک دچار آسیب نگردند.
طرح های مدیریتی بایستی بر پدیده بیابانزایی متمرکز گردد
وی گفت: بیابان یک بیوم یا یک اکوسیستم طبیعی با ویژگی های منحصر به فرد است و برای هزاران سال گیاهان و جانوران این نواحی با شرایط خاص اکولوژیک آن سازگار شده‌اند و لذا تمرکز طرح های مدیریتی بایستی بر پدیده بیابانزایی متمرکز گردد که به معنی تخریب سرزمین در مناطق خشک و نیمه خشک است که عمدتا در اثر عملکرد نادرست انسان در طبيعت پديد مي‌آيد.
"محمد حسن کردستانی" مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب کرمان ضمن تشریح گزارشی از روند بیابان زدایی در منطقه گفت: طی چهار سال گذشته جهت مقابله با پدیده گرد و غبار و تثبیت شن های روان مالچ پاشی توام با نهالکاری در سطح 1500 هکتار و نهالکاری با گونه های بومی و سازگار با اقلیم منطقه در سطح 3هزار هکتار و پروژه مدیریت رواناب در سطح 3هزار و 200هکتار انجام شده است.
در عرصه مالچ پاشی کمترین آسیب متوجه پوشش گیاهی شده است
وی احداث بادشکن زنده و غیرزنده در سطح 790 کیلومتر و تولید نهال گلدانی به میزان یک ملیون اصله و سرجمع اعتبار هزینه شده را برابر 39میلیارد و 400میلیون تومان عنوان کرد و گفت: در سال جاری نیز اجرای پروژه مالچ پاشی توام با نهالکاری در سطح 2000 هکتار و همچنین احداث بادشکن زنده و غیرزنده درسطح 200 کیلومتر با اعتبار 62 میلیارد و 200 میلیون تومان بوده است.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب کرمان گفت: در عرصه مالچ پاشی کمترین آسیب متوجه پوشش گیاهی شده است و رشد و شادابی گونه ها با توجه به حفظ رطوبت و کاهش تبخیر و تعرق بسیار مناسب می باشد.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب کرمان با بیان اینکه مالچ پاشی در جهت تثبیت و استقرار عملیات بیولوژیک صورت پذیرفته است و در محدوده کانون های بحرانی و پهنه های ماسه هایی که امکان استقرار نهال وجود ندارد انجام گرفته گفت: مالچ پاشی در جهت انجام عملیات نهالکاری و کنترل فرسایش بادی و هجوم ریزگردها بهترین روش محسوب می شود که در سایر مناطق بیابانی عملیات مدیریت رواناب .نهالکاری . بادشکن زنده و غیر زنده انجام می شود.
منبع: ایسنا منطقه کویر
