عدم بازگشت ۷۵ درصد از ارز صادراتی به کشور، مساله‌ای است که یک اقتصاددان برای بررسی ریشه‌ای آن به دخالت دولت در اقتصاد پرداخته و معتقد است زمانی که یارانه پرداخت می‌شود، هیچ تضمینی نیست این یارانه به حوزه‌های برنامه‌ریزی شده برسد. از سوی دیگر بازی واردکنندگان با نرخ ارز هنوز تمام نشده است، چراکه برخی کالاهای وارداتی با ارز ارزان به کشورهای دیگر بازصادرات می‌شوند!
عدم بازگشت درآمدهای ارزی حاصل از صادرات، مسأله‌ای است که وزیر امور اقتصادی و دارایی در جلسه مشترکی که نهم اردیبهشت ماه سال جاری با کارآفرینان داشت، از آن خبر داد. به گفته دژپسند، از مجموع ۴۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی فقط ۱۰ میلیارد دلار آن به کشور بازگشته است .
اما چرا بازگشت ارز توسط صادرکنندگانی که محصولات خودشان را صادر می‌کنند برای جامعه به مساله تبدیل شده است؟ مساله در واقع در میزان یارانه و تسهیلاتی است که این اقشار از دولت می‌گیرند. انواع معافیت‌های مالیاتی، صادراتی، گمرکی، انرژی و حتی آب و انرژی ارزان برای تولید مواردی است که دولت به تولیدکنندگان می‌دهد و در عوض حالا که به ارز نیاز دارد از آنها انتظار دارد که پول‌هایشان را به کشور برگردانند.
نمی‌توان با بازار در افتاد!
در این رابطه امیرحسین خالقی با بیان اینکه به جنگ بازار رفتن نتیجه‌ای جز شکست ندارد، اظهار کرد: زمانی که دولت در اقتصاد دخالت می‌کند هر اندازه هم که نظارت و کنترل وجود داشته باشد باز هم فضاهایی برای سوءاستفاده و فساد به وجود می‌آید. برای مثال دولت هرچقدر سعی کند کالایی را ارزان‌تر کند باعث کاهش عرضه آن کالا و در نهایت کاهش تولید می‌شود، ضمن اینکه فضایی نیز برای دلالی ایجاد می‌شود.
این اقتصاددان با اشاره به بازنگشتن ارزهای حاصل از صادرات به کشور در این باره اظهار کرد: همانطور که از قبل هم پیش‌بینی می‌شد برگرداندن ارزهای صادراتی با مشکل مواجه شد، علت هم این است که در اقتصاد چیزی به نام خوش‌نیتی یا منافع همگانی وجود ندارد. آنچه اقتصاد را پیش می‌برد صرفاً محاسبه هزینه و فایده است.
او با بیان اینکه بازی واردکنندگان با نرخ ارز هنوز تمام نشده است، از باز صادرات برخی کالاهای وارداتی به کشورهای دیگر سخن گفت و اظهار کرد: زمانی که یارانه‌ای از سوی دولت به اقتصاد تزریق می‌شود هیچ تضمینی وجود ندارد که این یارانه به حوزه‌های برنامه‌ریزی شده اصابت کند.
توریست‌ها تا چند روز بازدهی اقتصادی ندارند!
خالقی به دیگر تأثیرات منفی دادن یارانه در اقتصاد هم اشاره کرد و گفت: برای مثال طبق برخی برآوردها توریست‌هایی که به کشور می‌آیند تا چند روز هیچ بازدهی مثبت اقتصادی ندارند علت آن هم وجود یارانه‌های گوناگونی است که در اقتصاد کشور وجود دارد و طبعاً توریست‌ها هم از آن بهره‌مند می‌شوند.
وی در مورد حذف یارانه‌های پنهان هم پیشنهاد کرد تا این یارانه‌ها در قالب مبالغ نقدی به خانواده‌های طبقات ضعیف‌تر پرداخت شود، چرا که در غیر این صورت نمی‌توان مطمئن بود که یارانه‌ها به دست طبقات ضعیف‌تر برسد.
مخالفان دخالت دولت در اقتصاد معتقدند که بازار دستورپذیر نیست و باید اجازه داد از طریق سازوکارهای مستقل خودش به تعادل برسد. اتفاقات یک سال گذشته در ایران و دخالت پررنگ دولت در بازارهای کالایی و مالی مختلف و بدتر کردن اوضاع نشان داد که دخالت دولت در اقتصاد نتیجه خوبی ندارد و در این مورد حق با منتقدان بازار دستوری بوده است.
منبع: ایسنا
