ممکن است این ۴۰ واحدبسته بندی به ۴۰ واحد سردخانه تبدیل شود/ بسته بندی خرما به شکل فعلی توجیه اقتصادی ندارد/ دهکده خرما به آن شکل نزدیک نخلستان نیست/ نظر دوستان این بود دهکده خرما حتماً در شهرستان بم باشد / بهتر است مشاور روی این کار گرفته شود

گفتارنو/ مرضیه قاضی زاده:

چند روز پیش  دهکده تخصصی خرما در شهرستان بم با حضور معاون توسعه روستایی و مناطق محروم نهاد ریاست جمهوری، کلنگ زنی شد.آن گونه که در متن خبرها آمده این مجتمع شامل 40 واحد بسته بندی با ظرفیت ۱۲۰ تن خرماست که زمینه اشتغال 800 نفر به صورت مستقیم و 4هزار نفر به صورت غیر مستقیم را  فراهم می کند.

شایان ذکر است که  نداشتن صنایع بسته بندی مدرن در امر صادرات همواره به عنوان چالش صادراتی منطقه جنوب بوده است، اما نکته ای که نباید از آن غافل ماند لزوم توجه به اصول اقتصادی و ظرفیت های منطقه است.

بعد از انتشار این اخبار بود که گمانه زنی هایی مبنی بر سیاسی و تبلیغاتی بودن این اقدام در بین مردم  رواج پیدا کرد خصوصاً که پیش از این نیز صحبت از ایجاد صنایع بسته بندی در این منطقه مطرح شده و بارها مجوزهایی تحت این عنوان صادر شده است ،  اما بنا بر گفته های فعالان این عرصه تعداد محدودی از آن ها به ثمر نشسته است.

در کنار این موارد برخی از اقتصاددانان به تعداد بالای این واحد های بسته بندی و مکان یابی این مجتمع معترض اند و معتقدند  که اگر تعداد محدودتری  واحدبسته بندی با ظرفیت و گستردگی بالا در این مجموعه فعال می شد اثر بخشی بهتری صورت می گرفت ، همچنین برخی دیگر با اشاره به هزینه بالای  حمل و نقل می گویند  که این صنایع بسته بندی می بایست در نزدیکی نخلستان ها ایجاد شوند.

عضو هیئت رئیسه انجمن ملی خرمای ایران  در خصوص دهکده تخصصی خرما به گفتار نو می گوید: قرار شده تا 40 واحد بسته بندی مدرن در جهت اصلاح سیستم بسته بندی خرمای بم و توسعه صادرات خرما  در دهکده تخصصی خرما ایجاد شود، لذا اگر این دهکده با این هدف به سرانجام برسد مفید است ولی اگر نرسد مضر است.

محمد حسین اکبری می افزاید: ما تمام چالش های پیش روی این طرح را خدمت مسئولین عرض کردیم،  من جمله این که ممکن است  این 40 واحدبسته بندی  تبدیل به 40واحد سردخانه  شودو یا این که افرادی به این حوزه ورود پیدا کنند که تخصصشان این نیست؛ یعنی صادرکننده ، سردخانه دار یا تاجر داخلی خرما نیستند.

اکبری در ادامه تشریح می کند:  ممکن است  افرادی به خاطر این که  یک کار دلالی انجام دهند و زمینی را بگیرند و بعد ها به افراد دیگر بفروشند در این حوزه ورود پیدا کنند.

او که عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی کرمان نیز می باشد با بیان این جمله که تمام این چالش ها با مسئولین امر مطرح شده است، می گوید: چالش دیگر بحث مکان این مجموعه  است و باید مشخص شود که  آیا از نظر مکانی مناسب هست یا نه؟

اکبری می افزاید: بهتر است مشاوری روی این کار گرفته شود، چرا که همه طرح های بزرگ بر طبق قانون دولت باید مشاور داشته باشند و این مشاور است که باید مکان یابی کند، نقشه را ارائه دهد و جانمایی را انجام دهد .

شایان ذکر است که به اعتقاد اقتصاددانان و فعالان بازار خرما بهترین مکان برای بسته بندی صنایع خرما، نزدیک نخلستان است.

 نایب رئیس انجمن خرمای استان در پاسخ به این سوال که آیا در جانمایی دهکده خرما  نزدیک نخلستان است، می گوید: این می تواند به عنوان یک نقطه ضعف باشد، دهکده خرما به آن شکل نزدیک نخلستان نیست اما به لحاظ مرکزیت در مرکز قرار دارد؛ یعنی هم  نزدیک بم و بروات هست  و هم با نرماشیر فاصله چندانی ندارد و همین طور با روستاهای اطراف بم، ولی خوب به هر حال  از شهرستان فهرج و ریگان فاصله دارد که به هر جهت اگر ما  بخواهیم در ان مکان ها هم این مجموعه را ببریم باز نسبت به بم و نرماشیر فاصله می گیریم.

اکبری می افزاید: به هر حال نظر دوستان این بود که این مجموعه حتما باید در شهرستان بم باشد و طرح برای خود شهرستان بم است، لذا  به لحاظ این که در شهرستان بم باشد این حالت مرکزیت را خوشبختانه دارد و درکنار جاده اصلی هم واقع شده است.

او در پاسخ به این گمانه زنی ها که ممکن است در این مجموعه از روش های سنتی برای بسته بندی استفاده کنند ، می گوید: حرف من این است و قبلاً هم گفتم اگر با آن  شرط انجام شود تأثیر گذار است و الا  اگر قرار باشد بسته بندی سنتی کنیم ، خوب این همین الان هم  هست و با انتقال آن به این مجموعه اتفاق خاصی نمی افتد و تنها 40 واحد پراکنده در یک جا جمع می شوند.

عضو هیئت رئیسه انجمن ملی خرمای ایران  در پاسخ به این سوال که آیا بهتر نبود که به جای 40 واحد بسته بندی، چند واحد بزرگ بسته بندی در آن مجموعه ایجاد می شد، می گوید: بنده هم  اعتقاد دارم که به جای این 40 واحد می توانستیم 4 واحد بسته بندی بزرگ مدرن با ظرفیت بالا اجرایی کنیم و  همین امر هم موجب می شد تا هزینه ها بسیار کاهش یابد و سرشکن شود ولی سرمایه گذاری که بتواند این کار را انجام دهد وجود ندارد و متاسفانه در فرهنگ ما هم این رسم نیست  و ما حاضر نیستیم که فرضاً ده نفری با هم جمع شویم و یک واحد بزنیم.

او در ادامه می افزاید: شاید مجبور شدند که این کار را انجام دهند و راه دیگری نداشتند و نتواستنه اند سرمایه گذار بزرگی  پیدا کنند که بتواند همچین سرمایه گذاری انجام دهد.

نایب رئیس انجمن خرمای استان در خصوص تعداد واحدهای بسته بندی غیر فعال در شهرستان بم و علت آن  می گوید:در حال حاضر در شهرستان بم، اداره جهاد کشاورزی حدود 190 پروانه ترخیص برای بسته بندی و سردخانه صادرکرده است که یک عده ای تنها پروانه گرفته اند، یک عده در مراحل ساخت هستند و یک عده هم ساخته اند ولی خوب هیچ مشکلی را حل نکره است و ان هم به این دلیل است که این ها اصلا به سمت بسته بندی حرکت نکرده اند و فقط  سردخانه ساخته شده است.

او در پاسخ به این سوال که چرا واحدهایی که جواز بسته بندی  از جهاد کشاورزی گرفته اند به این سمت حرکت نکرده اند، به صراحت می گوید  : بسته بندی خرما به شکل فعلی توجیه اقتصادی ندارد و آن هم به این دلیل است  که خرمای بم در فصل برداشت  توسط کشاورز بسته بندی می شود و در سردخانه می رود و تمام مراحل از  صفر تا صد و حتی  فروش محصول در اختیار باغدار است و این وسط اگر کسی واحد بسته بندی ایجاد کند و سرمایه گذاری کند خوب ان سرمایه گذاری فقط خاک می خورد .

نایب رئیس انجمن خرمای استان در بخشی از صحبت هایش به این نکته اشاره می کند که حتی واحد بسته بندی خود نیز در طی سال تنها 3 ماه فعال بوده و 9 ماه  از سال تعطیل است.

با توجه به صحبت های  صورت گرفته مبنی بر  عدم توجیه  اقتصادی صنایع بسته بندی خرما  ،  از عضو هیئت رئیسه انجمن ملی خرمای ایران بار دیگر پرسش شد که آیا بهتر نبود تا واحد های بسته بندی را در نزدیک نخلستان دایر کنند.

او در پاسخ به این پرسش می گوید: پیشنهاد قبلی ما به دوستان بم این بود که فرضاً   اگر می خواهید 40 واحد بسته بندی ایجاد کنید،  تبدیلش کنید به2 بیست واحدی ، یک بیست واحد به صورت مجتمع ایجاد کنید و یک بیست واحد هم به صورت پراکنده در همان مراکز تولید نزدیک روستاها باشد.

او در ادامه می افزاید: البته  در هر حال حاضر  در نزدیکی مراکز تولید در روستاها، مراکزی به اسم بسته بندی با کار سردخانه وجود دارند که می توانستند همین ها را حمایت کنند و با دادن وام های کم بهره و یا تشویق های دیگر همین مراکز را فعال کنند و واحدهای بسته بندی رانزدیک نخلستان احداث کند؛  اما متاسفانه دوستان به مشورت های ما چندان اعتنایی نمی کنند.