با وجود آنکه حجم قابل توجهی از کاغذ دولتی در قالب یارانه به نشرها اختصاص یافته، تاکنون از ارزش پشت جلد کتبی که به تازگی وارد بازار شده‌اند نیز تعدیل نشده و ظاهراً ناشران همچنان کتاب را با کاغذ آزاد برای مشتری محاسبه می‌کنند؛ رویکردی که اگر در نیمه دوم سال نیز تداوم یابد، باید یارانه کاغذ را صرفاً یک رانت قلمداد کرد و ضمن عدم پرداخت این یارانه به تولیدکننده، آن را به جامعه هدف مصرف‌کننده اختصاص داد.
با وجود آنکه حجم قابل توجهی از کاغذ دولتی در قالب یارانه به نشرها اختصاص یافته، تاکنون از ارزش پشت جلد کتبی که به تازگی وارد بازار شده‌اند نیز تعدیل نشده و ظاهراً ناشران همچنان کتاب را با کاغذ آزاد برای مشتری محاسبه می‌کنند؛ رویکردی که اگر در نیمه دوم سال نیز تداوم یابد، باید یارانه کاغذ را صرفاً یک رانت قلمداد کرد و ضمن عدم پرداخت این یارانه به تولیدکننده، آن را به جامعه هدف مصرف‌کننده اختصاص داد.
کاغذ دولتی توزیع شد اما یک ریال پشت جلد کتاب‌ها کاهش نیافت!با وجود آنکه حجم قابل توجهی از کاغذ دولتی در قالب یارانه به نشرها اختصاص یافته، تاکنون از ارزش پشت جلد کتبی که به تازگی وارد بازار شده‌اند نیز تعدیل نشده و ظاهراً ناشران همچنان کتاب را با کاغذ آزاد برای مشتری محاسبه می‌کنند؛ رویکردی که اگر در نیمه دوم سال نیز تداوم یابد، باید یارانه کاغذ را صرفاً یک رانت قلمداد کرد و ضمن عدم پرداخت این یارانه به تولیدکننده، آن را به جامعه هدف مصرف‌کننده اختصاص داد.
از ابتدای سال هزار و سیصد و نود و هفت و آغاز افزایش چشمگیر قیمت کاغذ، روند افزایش قیمت پشت جلد کتاب در ایران شتاب گرفت و قیمت کتب نجومی بالا رفت، تا حدی که کتاب‌خوان‌های حرفه‌ای نیز به گزیده‌خوانی روی آوردند تا از خریدهای فراوان و گرانقیمت‌شان پشیمان نشوند و دست‌کم برای اثری قابل توجه بخشی از درآمدشان را صرف کرده باشند. این وضعیت نگرانی‌هایی را نسبت به بازار کتاب نیز به وجود آورد و با اینکه آمارهای دولتی از فروش بالای کتاب در سی‌و‌یکمین نمایشگاه کتاب حکایت داشت، خلوتی نمایشگاه مشهود بود!
بسیاری از ناظران در گزارش‌های متعددی، خواستار بررسی این وضعیت نه صرفاً برای حوزه کتاب، بلکه حتی برای حوزه مطبوعات شد و ثمره آن نسخه قدیمی و مفسده برانگیز توزیع کاغذ یارانه‌ای بود. حواله‌ها که پخش شد، فریادهای اعتراض به حداقل کاهش یافت اما نه قیمت نشریات کاهش یافت و نه تأثیری در قیمت کتاب داشت. ظاهراً ناشران به این نتیجه رسیدند که حواله کاغذ دولتی را دریافت و کتاب‌هایشان را با کاغذ ارزان چاپ کنند اما در نهایت در موقع عرضه، تعیین قیمت کتاب‌ها را بر اساس کاغذ آزاد با خریداران محاسبه نمایند.
کاغذ دولتی توزیع شد اما یک ریال پشت جلد کتاب‌ها کاهش نیافت!
شاید گفته شود مشکل اصلی عدم انتشار کتب تازه با کاغذ یارانه‌ای است؛ اما با بررسی کتبی که در هفته‌ها و ماه‌های اخیر توسط شماری از نشرها منتشر می‌شود و مقایسه کتب با حجم و محتوای مشابه، می‌توان دریافت که قیمت کتاب حتی یک ریال کاهش نیافته و اساساً توزیع کاغذ یارانه یک منبع افزایش سوددهی فروش کتاب شده است. این البته برداشت خوشبینانه است و شاید برخی با بدبینی تصور کنند این آغاز یارانه‌ای سر از بازار درآورده یا انبار شده و به هر ترتیب اساساً هنوز تبدیل به کتاب نشده است.
در هر صورت، اگر قرار باشد روند توزیع کاغذ دولتی میان نشرها همچنان تداوم داشته باشد اما این یارانه تأثیری بر قیمت کاغذ نداشته باشد و چیزی به دست مشتری نرسد، قاعدتاً باید در توزیع این یارانه جدی تجدیدنظر و از ارائه آن به تولیدکنندگان پرهیز کرد، چون با رویه کنونی توزیع رایانه کاغذ صرفاً یک نوع رانت و امتیاز تبدیل می‌شود که تنها خاموشی ناشران تریبون‌دار را نسبت به افزایش شدید قیمت کاغذ در بازار آزاد در پی دارد.
البته این تغییر رویه و قطع توزیع یارانه میان تولیدکنندگان نباید منجر به قطع کلی یارانه شود، بلکه باید یارانه به جای تولیدکننده به دست مصرف کننده و جامعه هدف مشخص برسد. با اندک برنامه‌ریزی می‌توان یارانه کتاب را در قالب حواله خرید یا بن کتاب در میان کتابخانه‌های عمومی، دانشجویان، معلمین، اساتید دانشگاه و دانش آموزهای مناطق محروم توزیع کرد. هرچند این روش نیز شاید اندکی مفسده برانگیز باشد و بن‌فروشی باب شود، بالقوه میزان مفسده‌ای که در این روش رخ می‌دهد، بسیار اندک‌تر از رانت توزیع کاغذ دولتی است.
منبع: تابناک
