رییس اتحادیه آرایشگران زنانه در گفت وگو با گفتارنو مطرح کرد
رییس اتحادیه آرایشگران زنانه کرمان گفت: برخی افراد عکس‌هایی را به‌عنوان نمونه کار خودشان منتشر می‌کنند درصورتی‌که همین عکس را در چندین سالن زیبایی دیگر هم می‌ببینید چون عکس اساساً در تهران تهیه‌شده است. الآن برخی افراد آلبوم عروس از تهران با 15 میلیون تومان می‌خرند و اینجا مدعی می‌شود که کار خودشان است. آلبوم حتی اگر کار خود آرایشگر هم باشد، چون عکس فتوشاپ می‌شود، نشانه کار آرایشگر نیست. برخی فکر می‌کنند هر جا گران‌تر است، بهتر است؛ حتی خانواده‌هایی که ازنظر اقتصادی با محدودیت‌هایی مواجه هستند. البته انتظار افراد از آرایشگاه غیرواقعی است.
گفتارنو/محبوبه فیروزآبادی: رکود فصل مشترک گلایه خیلی از واحدهای صنفی است. این قاعده البته استثناهایی هم دارد. تقاضا برای زیبایی، روز افزون است؛ زن و مرد هم ندارد. این بازار پرتقاضا البته در بخش عرضه هم رشد چشمگیری در سال های اخیر داشته است؛ به گونه ای که برخی فعالان پیشین این حوزه منتقد صدور مجوزهای جدید هستند. با مینا مرآتی رییس اتحادیه آرایشگران زنانه کرمان در خصوص چالش های این حوزه به گفت وگو نشستم که می خوانید.
خانم مرآتی! ازنظر شما آرایشگری یک مهارت است یا یک هنر؟
هر دو باهم. خیلی از مسائل است مثل رنگ که کاربرد مواد شیمیایی است، دقیقاً یک علم است؛ که در آموزش‌های فنی و حرفه‌ای هم دیده‌شده است. کما اینکه قبل از سال 92 یک استاندارد با 300 صفحه بود ؛ یعنی فرد یک دوره سه‌ماهه آموزش را می‌دید و براساس آن جواز کسب می‌گرفت. ما در فنی حرفه‌ای حدود 20 استاندارد مختلف داریم. عدم اطلاعات کافی خسارات خیلی زیادی ممکن است به مشتری وارد کند. تاتو که به وفور در آرایشگاه‌ها انجام می‌شود، مسئله پزشکی دارد. حتی پاک سازی پوست مسئله پزشکی دارد. در اپیلاسیون یا موزدایی نیاز به آموزش‌های بهداشتی خاص است و جنبه علمی دارد. لیکن جنبه‌ی هنری را هم نمی‌شود نادیده گرفت مثل خانمی که گریم را به‌خوبی انجام می‌دهد یا شینیون را به‌خوبی انجام می‌دهد و خلاقیت هنری هم دارد.
کدام غالب‌تر است؟
من خودم آموزشگاه دارم؛ اما همان گریم هم اصولی دارد؛ مثل شناخت چهره؛ اما دو نفر آموزش یکسان می‌بینند اما آن‌که استعداد هنری خاصی دارد بهتر می‌درخشد. ولی جنبه مهارتی غالب است.
و ازنظر شما آرایشگاه‌های زنانه کرمان ازنظر مهارتی سطح قابل قبولی دارند؟
پتانسیل بالایی می‌بینم اما چون آموزشگاه‌های ما در مقایسه با برخی استان‌های کشور توان رقابتی پایین تری دارند، شاید هنوز هم انتظارت بیشتری از آرایشگران کرمان باشد. در شرایط کنونی استانداردهای لازم و کافی برای صدور مجوز آموزشگاهها طی نمی شود. ما فقط چند آموزشگاه داریم که کارشان را حرفه‌ای انجام می‌دهند. زمانی کسی می‌خواست کارت مربیگری بگیرد باید آموزش‌های خیلی خاصی را می‌دید. ما سال 76 کلی آزمون‌های سخت می‌دادیم تا مجوز بگیریم. الان تسامح بیشتری صورت می گیرد. آموزگاران اگر ارزیابی نشوند، سطح مهارت هنرجویان هم به‌شدت پایین می‌آید. آزمون‌ها هم افت کرده است. آزمون‌های آنلاین خیلی ساده‌ای شده که ما حتی یک مردودی نداریم و این نشان می‌دهد آزمون‌ها مؤثر نیست. آزمون‌های عملی هم که آموزشگاهها خودشان از یکدیگر امتحان می‌گیرند.
پس احتمال تبانی وجود دارد؟
اسمش را تبانی نمی گذارم. اسمش آسانگیری بیش از حد است.
پس شکایت‌های پرشمار از واحدهای مختلف آرایشگاه‌های زنانه بی‌علت نیست؟
متأسفانه ما با حجم بالایی از شکایت روبه‌رو هستیم.
وظیفه‌ی شما به‌عنوان رئیس صنف چیست؟
وقتی فرد مدرک فنی حرفه‌ای می‌آورد من به‌حکم قانون نمی‌توانم پروانه فعالیت صادر نمی‌کنم. کسی که این مدرک را دارد یعنی صلاحیت دارد.
برخی می‌گویند حتی آرایشگاه‌هایی که درنتیجه تبلیغات محیطی به برند تبدیل‌شده‌اند کار چندان قابل‌قبول و کیفی ندارند. نظر شما چیست؟
این مسئله را رد نمی‌کنم. جو فرهنگی شهر کرمان این‌گونه است که تبلیغات محیطی خیلی تأثیر دارد؛ و البته شبکه‌های مجازی که هیچ نظارتی بر آن‌ها نیست! بازار کار ما را تبلیغات محیطی و فضای مجازی دارد جهت می‌دهد. برخی افراد عکس‌هایی را به‌عنوان نمونه کار خودشان منتشر می‌کنند درصورتی‌که همین عکس را در چندین سالن زیبایی دیگر هم می‌ببینید چون عکس اساساً در تهران تهیه‌شده است. الآن برخی آرایشگاه ها آلبوم عروس از تهران با 15 میلیون تومان می‌خرند و اینجا مدعی می‌شود که کار خودشان است. آلبوم حتی اگر کار خود آرایشگر هم باشد، چون عکس فتوشاپ می‌شود، نشانه کار آرایشگر نیست. برخی فکر می‌کنند هر جا گران‌تر است، بهتر است؛ حتی خانواده‌هایی که ازنظر اقتصادی با محدودیت‌هایی مواجه هستند. البته انتظار افراد از آرایشگاه غیرواقعی است.
من نزدیک 2 هزار جواز کسب صادر کرده‌ام. بااین‌حال یک خانم می‌رود در اینستاگرام یک پیج می‌زند و تبلیغ می‌کند و در خانه مشتری می‌گیرد. مثلاً هایلایت سه میلیون! تعجب می‌کنم مردم چطور به فردی که فعالیت رسمی نمی‌کند، اعتماد می‌کنند. بعد هم مشتریان ناراضی‌اند و دست شان به‌جایی بند نیست.
مردم در این آشفته‌بازار چه باید بکنند؟ صرف داشتن مدرک که کفایت نمی‌کند! نرخ‌ها هم که ضابطه‌مند نیست. چگونه می‌شود یک آرایشگاه خوب را انتخاب کرد؟
تقاضایی برای برگزاری جشنواره خدمات آرایشی داشته ایم. به نظرم شاید خانم‌هایی که ده‌ها میلیون خرج تابلوهای تبلیغاتی‌شان می‌کند شاید بتوانند در یک فضای رقابتی، هنرشان را عرضه کنند. اگر هیئت‌داورانی باشد که کارها را ارزیابی کند، بد نباشد؛ و چه‌بسا آرایشگری که استطاعت اینکه تبلیغات گسترده بکند را ندارد، در این آزمون رتبه‌ی خوبی بیاورند و مطرح شوند. الآن متأسفانه ظاهر و میزان آرایش خود آرایشگر یک معیار برای انتخاب‌شده است. خیلی‌ها از این شگرد و باور عمومی سوءاستفاده می‌کنند. البته من جز وظایف خودم می‌دانم که آرایشگاه‌ها باید درجه‌بندی شوند.
پس چرا به سمت درجه‌بندی کردن آرایشگاه‌ها نرفته‌اید؟
ببینید از مهر 92 درخواست داده ایم. باید بیایند آزمون بدهند. کمیسیون فنی اتحادیه باید از روی ازمون مشخص کند مثلاً نمره شما از ۱۰۰ می‌شود ۵۰. برای تک‌تک این‌ها یک شیوه‌نامه‌ای نوشته شده که تمام مولفه‌های تجهیزات، صلاحیت فردی، مدیریت، سیستم‌های اداری و تمام آیتم‌های مختلف را دربردارد. می خواستیم این شیوه‌نامه را اجرایی کنیم. خب؛ هزینه هم داشت اینکه آزمون گرفته شود، بازدید انجام بگیرد. سر هزینه آن مخالفت شد.
نمی‌شد از خودواحدهای صنفی بگیرید؟
همین کار را می‌خواستیم بکنیم. سال 93 گفته بودم که سالنی 60 هزار تومان برای درجه بندی بدهد. علی رغم روحیه خیلی مثبتی هم که ان زمان وجود داشت این هزینه تصویب نشد. اگر بخواهم واقعاً این کار انجام شود از همه باید آزمون فنی گرفته شود.
چه تضمینی وجود دارد که خود این آزمون با سلامت برگزار شود. به‌هرحال منتقدانی از بیرون خواهند گفت خانم مرآتی ساخت‌وپاخت‌های خاص خودش را شاید داشته باشد. به این فکر کرده‌اید؟
بله من هم معتقد هستم یک‌تنشی را به وجود می‌آورد. در بحث آموزشگاهها هم می‌دانم که یک جورایی قرار گرفتن در مقابل اعضایم است. البته من کمیسیون فنی دارم. کمیسیون فنی اتحادیه که الآن وظیفه‌اش این است که در مورد کارهایی که خراب می‌شوند نظرات فنی می‌دهد با توجه به اینکه ما این نقص را داریم که آزمون‌های فنی و حرفه ای‌مان درست برگزار نمی‌شود، بهتر است در مورد صلاحیت فنی این‌ها هم‌رأی بدهد.
آموزش‌های ضمن خدمت در بقیه مشاغل باب است. در این حوزه چگونه است؟
موضوعات خاصی وجود دارد و برخی از آرایشگران اصلاً توجیه نیستند. بعضا بهداشت را رعایت نمی‌کنند و این سلامت خانواده‌ها را به خطر می‌اندازد. من چند سال دارم پیشنهاد می‌کنم بدون هیچ هزینه‌ای اصلاً اعضایم را اجبار کنم که آموزش ببینند. یک معلم مگر هرسال آموزش ضمن کار نمی‌بینند؟
متأسفانه مقررات صنفی به این شکل است که نمی توان آموزش اجباری برگزار نمود. به جز سرفصل هایی که در قانون تعریف شده مابقی آموزشها اختیاری است. من می‌توانم آموزشی بگذارم که البته استقبال‌کننده هم دارم ولی هیچ‌وقت نمی‌توانم بگویم که این دوره باید اجبار باشد. من هم تابع قانون حرکت می‌کنم نمی‌توانم که فرا قانونی حرکت کنم.
خانم مرآتی! اساساً آرایشگاه‌ها مجاز به ارائه خدمات تاتو هستند؟
بله؛ من این مسئله را پیگیری کردم تا از حالت زیرزمینی این مسئله خارج شود؛ اما فقط 5-6 آرایشگاه هستند که مجوز تاتو دارند اما همچنان خیلی‌ها خدمات تاتو ارائه می‌دهند.
بازرسی‌های اتحادیه کمکی نمی‌کند؟
اتحادیه قدرت اجرایی و نظارتی بسیار پایینی دارد.
حتی نظارتی؟
بله. فرض کنید من گران‌فروشی یا تخلفی را ببینم یا باید با بازرسی اتاق اصناف هماهنگ کنم یا بازرسی سازمان صنعت و معدن.
بازرسی بهداشت اعلام کرده می‌خواهد راجع به تاتو ورود کند. من خیلی همکاری کردم. چون حجم مواد آرایشی قاچاقی که وارد بازار می‌شود زیاد است. بهداشت این را چک کرد؛ و ما شروع کردیم به بازرسی آرایشگاه‌ها.
هفته‌ای یک‌بار این‌ها می‌روند و بازرسی هم می‌کنند. خب جو نظارتی هم یک جورایی راه افتاده است متأسفانه آن اخلاق کاری در برخی واحدهای صنفی وجود ندارد. من می‌گویم درک آن مسئله برای آن‌ها وجود ندارد.
یک خانم وقتی می‌خواهد مجوز بگیرد می‌رود یک دستگاه گران مثلاً ۹ میلیون تومانی می‌خرد و می‌گذارد در سالن آرایشگاه ما هم بازرسی می‌کنیم و مجوز می‌دهیم ولی وقتی می‌خواهد کار تاتو اش را انجام دهد فرض کنید کارتریج دستگاه ۳۰ هزار تومان است ولی دستگاه چینی ۳ هزار تومان است به همین دلیل ترجیح می‌دهد از همان قبلی استفاده کند.
من حتی به متولیان بهداشت گفته‌ام که بیاییم مسئله تاتو که واقعاً سلامتی جامعه را به خطر می‌اندازد. یکی از این دستگاه‌هایی که استاندارد ندارد را به نظرم عین همان دستگاه‌ها هم است بیاییم این را بازکنیم و آزمایشگاه آن را انجام بدهد و ببینیم چند نمونه خون در طول این دستگاه نفوذ پیداکرده است که البته کار پرهزینه‌ای بود ولی می‌شد انجام داد.
میکروبلیدینگ مشکل دارد؟
ازنظر ما بله؛ تائید شده نیست. ولی خیلی شایع شده است اول به خاطر اینکه خیلی کار راحتی است. شما یک تیغ‌دارید که پوست را می‌خراشد.
ولیکن وقتی شما دارید با دست انجام می‌دهید، عمق نفوذ به پوست ممکن است خطا داشته باشد. اصلاً اسمش فیبروز بوده یعنی جای زخم؛ یعنی به این شکل بوده است که این‌ها این‌قدر زخم عمیق ایجاد می‌کردند که جای این زخم یک مقدار برجسته می‌شده است.
مثل خال‌کوبی قدیم است دیگر!
سیستم خال‌کوبی‌های قدیم به صورتی بوده است که سوزن می‌زده‌اند فیبروز یک تیغی دارد که تیغش شامل چند سوزن پشت سر هم است که وقتی روی پوست قرار می‌گیرد خراش می‌دهد و زخم می‌کند به نسبت کار کم‌هزینه‌تری هم است. خانم‌ها هم انجام می‌دهند ولی این‌قدر نارضایتی زیاد است. من کل کارهایم در اتحادیه تعطیل‌شده است و ۸۰ درصد کارهای ما رسیدگی به همین شکایت‌ها است به خاطر اینکه خانم‌ها این کار را انجام می‌دهند و متأسفانه….
متخلفان حتی به تعزیرات هم معرفی می‌شوند، گشت بهداشت هم واقعاً همکاری کرده‌اند. باوجود اینکه من رئیس اتحادیه هستم این روحیه را ندارم به خاطر اینکه خوب جلوه کنم از مسئولیت‌هایم کوتاهی بکنم.ایستادم جلو و گفتم که باید انجام شود و مأمور هم فرستادم همکاری هم کردند. خیلی هم علیه من در بازرسی استانداری پرونده تشکیل دادند، گفتندخانم مرآتی دستگاه‌های ما را برده است و ما متضرر شده‌ایم. اصلاً من متولی این نبودم بلکه سازمان غذا و دارو این کار را انجام داده است ولی خب؛ خیلی علیه من هم صحبت شد.
خانم مرآتی صنف آرایشگران زنانه برخلاف بقیه اصناف نه‌تنها دچار رکود نشده بلکه در سال‌های اخیر تقاضا هم فزاینده بوده. آدم در یک چنین بازاری توقع دارد که شرایط به سامان تر از چیزی باشد که امروز است. چرا وضعیت به این شکل است؟
از چه جهت به سامان تر باشد؟
قیمت‌ها مشخص باشد، حقوق مشتریان مد نظر قرار گیرد و ...
خدمات آرایشی جزو اولویت‌های اول نرخ‌گذاری است یعنی فرض کنیم همان‌طور که نان باید سنجیده شود و نرخ‌گذاری شود و اگر صد تومان گران شود ممکن است خیلی‌ها گرسنه بمانند، در اولویت‌بندی خدمات آرایشگری زنانه هم جزو اولویت اول نرخ‌گذاری شده است و سال‌ها این مسئله بوده است . اما وقتی می‌روی و صحبت می‌کنید متأسفانه هیچ دیدگاه مثبتی در این زمینه وجود ندارد.
من خودم دکترای ریاضی هستم آنالیزی که من ارائه می‌دهم اگر به شما توضیح بدهم شما دقیقاً متوجه می‌شوید حساب دو دو تا چهارتا هست. با توجه به تعداد مشتری‌ها و غیره من یک نرخ را می‌دهم. نرخ مصوبه من نرخ واقعی نیست یعنی من همیشه نرخی را به اعضا می‌دهم که از نرخی که آن‌ها می‌گرفتند پایین‌تر است.
اصلاً شما فرض کنید الآن خودتان دارید می‌بینید که آخرین نرخ مصوب من برای سال95 ، ۷۰۰ هزار تومان بوده است درصورتی‌که آن سال خیلی از شهرها ازجمله شیراز یک‌میلیون و دویست بوده است. من با کلی دوندگی توانستم نرخ 700 هزارتومان را بگیرم. بعد از ۲ سال با توجه به اینکه مواد مصرفی من ۳۰۰ درصد رشد داشته است آن‌ها به من می‌گویند که ما ۱۰ درصد بیشتر این را بالا نمی‌بریم.
چطور چنین چیزی ممکن است نرخ باید ضمانت اجرایی داشته باشد. ما باید نرخی را بدهیم که بتوانیم روی آن بایستیم؛ یعنی من رئیس اتحادیه باید بتوانم بگویم که خانم من این نرخ را که به شما دادم باید همین را اجرا کنید.
من این نرخ را مثلاً با کلی سختی می‌دهم ۹۰۰ هزارتومان. آرایشگری که الآن دارد پنج میلیون تومان می‌گیرد یک‌بار جریمه‌اش می‌کنم دو بار جریمه‌اش می‌کنم بعد اگر بازرس بیاید راهش را یاد می‌گیرد. ما چقدر نیروی بازرس داریم؟ دوتا بازرس خانم در سازمان صنعت و معدن هست، یعنی همه نیروهای شناخته‌شده هستند. اصلاً جریمه هم بشود آن آرایشگر دو برابر و سه برابرش را می‌گیرد تا آن هزینه تعزیرات دربیاید. نرخ باید عادلانه باشد که ضمانت اجرایی داشته باشد.
الآن نرخ عروس در سال ۹۸ چند است؟
هنوز نتوانستیم بگیریم. شاید دلیلش کاندیداتوری من برای هیات رییسه اتاق اصناف بود که هنوز برای بزرگواران اتاق هضم نشده و منجر به اندکی تقابل از سوی ایشان شده است.
ما برای سال 95 نرخ دادیم و سال 96 خود دولت آمد اعلام کرد که به شکل رقابتی باشد. بعد از آن نابسامانی‌های ارزی که در سال 97 اتفاق افتاد دوباره بخشنامه دادند که بیایید نرخ بدهید. من از تیر ماه سال 97درگیر هستم. متولی نرخ گذاری در سازمان صنعت و معدن 3 تا رییس عوض کرده است.
تا اینکه دوباره بهمن امسال خودشان پیگیر شدند. بدون مبالغه من واقعاً آدم پیگیری هستم شاید چندین مکاتبه داشتم، با کارشناس سازمان صمت، تک‌تک آرایشگاه‌ها را رفتیم، آمار دقیق تعداد مشتری‌ها را درآوردیم، مواد مصرفی را می‌رفتیم و می‌دیدیم، هزینه‌ها را می‌دیدیم. یعنی یک آماری را کامل پیدا کردیم برای اینکه اگر می‌خواهیم آنالیزمان موردقبول قرار بگیرد واقعاً مدارک مستند داشته باشیم. بااین‌وجود ولی بازهم وقتی می‌رویم و در جلسه کمیسیون می‌نشینیم و می‌گویند 10 درصد خب دیگر موضوعی ندارد.
ما قبلاً یک کمیسیون فرعی می‌گذاشتیم و کمیسیون نظارت نرخمان را تائید می‌کرد. به‌واسطه آشفتگی‌های بازار الآن استانداری یک جلسه تنظیم بازار می‌گذارد و آنجا تصویب می‌شود. که در آنجا آن‌قدر درگیر تعیین نرخ شکر و مرغ و گوشت شده بودند که ظاهراً نرخ ما اصلاً مطرح نشد.
و ظاهراً مردم با رضایت بیشتری در حوزه زیبایی خرج می‌کنند.
ببینید ما مشکل پایه‌ای داریم. به نظرم عدم اعتمادبه‌نفس و محدودیت‌هایی که وجود دارد باعث یک اتفاق غیرعادی در این بخش شده است.
شما شخصاً معتقد هستید که نرخ‌گذاری باید بشود یا نه؟ با توجه به اینکه تجربه شناور شدن قیمت‌ها را دارید فکر می‌کنید نرخ‌گذاری کمکی می‌کند یا نه؟
نه. به نظر من همیشه رقابتی شدن بهتر است. هر جا که در اقتصادمان آمده‌ایم و دست گذاشتیم بدتر شده است. این تجربه سالیان سال است.
من برای 20 تا از واحدهای صنفی‌ام در سال95 نرخ ممتاز گرفتم. این‌ها را که رصد می‌کردم اتفاقاً دیدم که نرخ‌های این‌ها دارد کاهش پیدا می‌کند. وقتی رقابت می‌شد به خاطر جذب مشتری باعث می‌شد آرایشگاهی که قبلاً 2 میلیون و پانصد می‌گرفته است الآن تا 1 میلیون و پانصد هم مشتری را قبول می‌کند.
اگر یک نرخ عادلانه‌ای داده می‌شد قابل دفاع بود و نظارت هم به نسبت انجام می‌شد. مثلاً اصلاح ابرو 21 تومان بوده است وقتی در عرض 2 سال همه‌چیز این‌قدر افزایش پیداکرده است ولی در کمیسیون نرخ‌گذاری می‌گویند 20 درصد که مثلاً می‌شود 24 هزار تومان. وقتی من این نرخ را می‌دهم یعنی دارم همان موقع به عضوم می‌گویم برو و تخلف کن.
