۳۰ درصد انژیوگرافی‌های استان غیر ضروری است/ گایدلاین هنوز به مرحله اجرا نرسیده است/در کوهبنان یا رابر قرار نیست که ما همه تخصص‌ها را داشته باشیم/به دلایل سیاسی بیمارستانی در کوهبنان ساخته شد!

 

گفتارنو/مرضیه قاضی زاده: سال گذشته بود که از تعداد ۳ میلیون انژیوگرافی در کشور پرده برداشته شد؛ مسئله‌ای که انتقاد مسئولین زیربط را از عملکرد پزشکان درپی داشت.

سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان اگر چه کلیت ضعف در این حوزه را می پذیرد،  اما رقم 70درصد را ناصحیح می داند  و اذعان می کند: شاید 30درصد از آنژیوگرافی های انجام شده در استان می توانست انجام نشود.

مرتضی هاشمیان همچنین در این گفت و گو مدعی می شود که سهم بخش دولتی از خدمات  القایی پزشکان محدود است.

در ادامه گفت وگو با سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان در خصوص هزینه‌های القایی پاراکلینیک و تعداد متخصصین در استان خواهید خواند.

 

*دکتر هاشمیان! در سال گذشته سه میلیون انژیوگرافی انجام شده است که نسبتاً رقم بالایی است، حال آن که برخی مدعی اند که بالغ بر ۷۰ درصد این انژیوگرافی‌ها غیر ضروری بوده اند. سهم استان کرمان از این ۳ میلیون انژیوگرافی چقدر بوده است؟

ببینید بحثی در سیستم نظام سلامت هست و آن مربوط به نیاز‌های القایی است. این بحث هم فقط مربوط به رشته قلب نیست.

انژیوگرافی، اکو، تست ورزش و .. را یک متخصص به صورت القایی برای بیمار درخواست می‌کند و این بحث در همه رشته‌ها وجود دارد؛ مثلا در مغر و اعصاب، نوار مغز است و در ارتوپدی عمل‌های الکتیو تعویض مفصل، متاسفانه این بحثی است که نظام سلامت درگیر آن هست وبه هر حال در طرح تحول این نیاز‌های القایی خوب دیده نشد.

بله این فرمایش درست است البته عدد ۷۰ درصد عدد بالایی است و نمی‌تواند درست باشد؛ اما در مورد نیاز‌های القایی در انژیوگرافی باید بگویم که بحثی در این مورد در دانشگاه داشتیم و از گروه قلب دانشگاه هم کمک گرفتیم، عددی که همکاران ما گفتند چیزی حدود ۳۰ درصد انژیوگرافی‌ها شاید می‌توانست انجام نشود.

*در سال گذشته چه تعداد عمل انژیوگرافی در بیمارستان‌های خصوصی و دولتی انجام شده است؟

مسلما سهم بخش دولتی خیلی بیشتر بوده و این نیاز‌های القایی در بخش دولتی خیلی کم هست. ما یک بحثی داریم در موضوع پیشگیری که در حقیقت پیشگیری نوع چهارم است و ما در حقیقت در این نوع پیشگیری روی نیاز‌های القایی کار می‌کنیم که در واقع چیزی که بیمار نیاز ندارد برایش درخواست نشود.

به هر حال این موضوع یک بحث ریشه داری است و روی آن کار می‌شود و راه نهایی و اصلی اش این است که نظام سلامت الکترونیک شود وبه سمت پرونده الکترونیک برویم.

در پرونده الکترونیک گایدلاین‌ها در پرونده قرار می‌گیرند و کسی نمی‌تواند غیر ان عمل کند و بیماری که نیازش نیست اصلا نمی‌تواند این کار برایش انجام شود.

*دکتر هاشمیان برای انژیوگرافی چیزی بین ۹۰۰ تا یک میلیون تومان در بیمارستان دولتی هزینه می‌شود و در بیمارستان خصوصی نیز این رقم به ۳ تا ۴ میلیون تومان می‌رسد! برخی مدعی اند درصد انژیوگرافی‌های غیر ضروری در بیمارستان شفا و در بیمارستان راضیه فیروز کم نیست.

بیمارستان شفا که مرکز قلب استان است حتی از سیستان بلوچستان و بندر عباس هم به ان جا می‌ایند. این بیمارستان اصلا مرکز آموزشی است و احتمال انژیوگرافی القایی در این بیمارستان خیلی پایین است.

شما به مراکز خصوصی می‌توانید این اتهام را وارد کنید که شاید لازم نباشد ودارند انجام میدهند، ولی برای مراکز دولتی خیر.

کسی که دارد این کار را انجام می‌دهد نفع مالی اش خیلی برای این کار پایین است که بخواهد این کار را انجام دهد.

*به هر حال در انژیوگرافی از اشعه ایکس استفاده می‌شود و فارغ از بار مالی این عمل‌های القایی برای مریض تبعات دیگری را هم به دنبال دارد!

بله به هر حال هم بحث اقتصادی و هم بحث سلامتی فرد مطرح است. برای اینکه بتوانیم این امر را مدیریت و کنترل کنیم یک راه افزایش و توانمند سازی در راه اخلاق حرفه‌ای است که در حقیقت خود اخلاق حرفه‌ای پزشک به ان اجازه ندهد که این کار را انجام دهد و قدم دوم گایدلاین است.

اگر قرار باشد الکترونیک شود و گاید لاین ایجاد شود، خود پزشک در حقیقت نمی‌تواند  کار‌های القایی را انجام دهد.

*چند درصد از خدماتی که درحوزه‌های مختلف انجام می‌شود اعم از سی تی اسکن، رادیوگرافی و ... القایی هستند؟ آیا در استان کرمان ما اصلاً گایدلاین داریم؟

ببینید حدود سال ۹۵ بحث گایدلاین‌ها جدی شد، ما اصلاً گایدلاین بومی و مکتوب نداشتیم، ولی درطی دو سال اخیر وزارت بهداشت به این سمت رفته است و بیش از ۵۰۰ گاید لاین استاندارد و راهنمای بالینی ابلاغ شده است.

این خود یک قدم خیلی بزرگ است که ما الان گایدلاین بومی کشور را داریم چرا که قبلا این امر را نداشتیم و فقط اسم آن مطرح بود.

در جواب شما باید بگویم، در اجرا هنوز کار خاصی صورت نگرفته است و این موضوع برای استان کرمان هم نیست و برای کل کشور است؛ یعنی در کشور تعداد این‌ها زیاد است و در رشته‌های مختلف انجام خدمات خیلی متفاوت و متنوع است. برای اجرا بحثی که الان ما داریم اخلاق حرفه است که هر پزشکی بداند که این کاری که انجام می‌دهد، آیا لازم هست یا نه؟

پزشک باید هم مریض را در نظر بگیرد و هم بیماری و اقتصاد را و با سرجمع همه این‌ها ببیند که ایا نیاز هست یا نه.

ببینید الان بحث این است، ولی اگر بخواهیم به سمتی برویم که کنترل دقیق‌تر داشته باشیم باید بگویم که نه انجام نشده، ولی خوب دنبال این امر هستیم و پیگیری می‌کنیم.

در حقیقت در کل کشور مشکل خیلی جدی داریم، ولی هنوز ملموس و نهایی اش نکردیم.


*به نظر خودتان چند درصد از خدمات پاراکلینیکی که پزشک در خواست می‌کند، لازم و ضروری اند؟

ببینید درصدش بالا هست، من بحث مثبت قضیه را می‌بینم. به هر حال  اکثر قریب به اتفاق پزشک‌های ما این اخلاق حرفه‌ای را دارند و این نیست که بخواهند یک خدمتی را به خاطر مسائل اقتصادی خودشان به بیمار تحمیل کنند.

* شما مدعی هستید که این اتفاق اصلا نمی‌افتد و ما در استان درخواست‌های پاراکلینیک غیر ضروری نداشته ایم!

بعضاً پیش می‌اید، بعضی از این موارد گذشته از بحث‌های اقتصادی مربوط به سواد علمی هم هست. شما درکشور‌های پیشرفته هم که بروید ان‌ها هم به لحاظ مسائل قانونی که ممکن است بعداً گریبان گیرشان بشود، خدمات پاراکلینیک زیادی درخواست می‌کنند و در کشور ما هم به همین شکل.

یعنی ممکن است که بعداً به این پزشک گفته شود که چرا ام ارآی نخواستی؟ چرا سی تی نخواستی؟ اگر خواسته بودی این را می‌دیدی! لذا به دلیل مسائل قانونی که ممکن است بعدا پیش اید پزشک ناخودآگاه به این سمت می‌رود که همه چیز را در خواست کند تا پرونده بیمار چیزی کم نداشته باشد.


* شما پیش از این اعلام کردید که ما کمبود خاصی از لحاظ تعداد متخصص در کرمان نداریم، ولی درکوهبنان بعضی از تخصص‌ها فقط یک روز در هفته وجود دارد و در زرند و بافت نیز علی رغم حجم بالای مراجعات بعضی از تخصص‌ها تنها سه الی ۴ روز در هفته هستند. این درحالی است که در حوزه امکانات نیز گلایه‌هایی مطرح است و مردم از امکانات بیمارستان رابر گلایه مندند. پاسخ شما در این رابطه چیست؟


ما در بحث تخصص یک سطح بندی داریم؛ مثلاً در کوهبنان قرار نیست که ما همه تخصص‌ها را داشته باشیم و یا حتی رابر.

اصلاً قرار ما این نیست، بحث استفاده بهینه از نیرو مطرح است نمی‌شود که جراحی مغز و اعصاب ما مثلاً در کوهبنان باشد. بیمارستان کوهبنان از سال ۹۶ افتتاح شد و قرار شد تا کم کم افزایش ظرفیت داشته باشیم، فکر می‌کنم که جمعیت کوهبنان زیر ۱۵ هزار نفر باشد.

برای یک جمعیت ۱۵ هزار نفری در سطح بندی جدیدی که وزارت خانه تعریف کرده است چیزی به نام بیمارستان تعریف نشده است، ولی خوب در یک دوره‌ای برای بحث‌هایی که مطرح شد و بعضاً هم سیاسی بود بیمارستانی در کوهبنان ساخته شد که الان هم متاسفانه باعث افزایش رضایت در مردم منطقه نیست. این موضوع به این مسئله بر می‌گردد که یک جمعیت ۱۵ هزار نفره شاید اصلاً بیمارستان نخواهد.

به هر حال یک سرمایه گذاری ان جا انجام شده. ما الان در بیمارستان کوهبنان تخصص داخلی و اطفال را داریم و دندان پزشک و جراح را هم دو روز در هفته و زنان را سه روز در هفته گذاشته ایم.

بیشتر از این هم منطقه کشش ندارد، درست است که مقامات محلی می‌گویند که باید هر روز این تخصص‌ها را بگذاریم، ولی باید از ان طرف قضیه را هم دید، شما یک متخصص را در جایی بگذارید که روزی چند مریض را ببینید؟

درصورتی که می‌تواند این متخصص در جایی باشد که بیشتر به آن نیاز است، لذا باید به کلیت این بحث نگاه شود.

بیمارستان بافت هم تخصص‌هایی که مورد نیازش باشد را دارد، ان جا متخصصان، عفونی، گوش و حلق و بینی، ارتوپد و قلب، ارولوژی و زنان را دارد.


*در خصوص بیمارستان زرند چطور؟ چرا بعضی از تخصص‌ها تنها ۳ الی ۴ روز در هفته در این بیمارستان هستند؟

بعضاً این مشکلات پیش می‌اید مثلادر یک برهه‌ای از زمان رادیولوژی این مجموعه که یک خانم است به مرخصی زایمان رفت و خوب به طبع آن این تخصص دو روز در هفته کاهش یافت. این طور نیست که این اتفاق همیشه بیفتد به هر حال ایشان از مرخصی برگشت و ما یک نفر دیگر را از راور اوردیم که این محدوده را پوشش دهیم.


*شما مدعی هستید در این مناطق هیچ مشکل و کمبودی وجود ندارد؟

ببینید مشکل حادی نداریم؛ ولی اگر بخواهیم وضعیتمان خیلی مطوب باشد باید با توجه به جمعیت یک رادیولوژیست همیشه در زرند داشته باشیم و یک متخصص مغز اعصاب را ۷ روز هفته داشته باشیم، ولی این‌ها نیست.

مثلاً ما تخصص ارولوژی را دو الی سه روز در زرند داریم که خوب ان دو الی سه روز مریض‌های زرند را پوشش می‌دهد و این که مشکلی باشد که باعث نگرانی باشد، الحمدالله نداریم.