گفتارنو/مرضیه قاضی زاده: در حالی که برخی از فعالین بازار خرما قیمت گذاری فرماندار یکی از شهرستانهای خرماخیز استان را عامل دپوی خرما و بالتبع آن افزایش قیمت و عدم خرید آن توسط تجار میدانند دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی کرمان در ۲۵ شهریورماه در گفتگو با گفتار نو میگوید: نمیتوان این امر را صرفاً به اعلام قیمت برخی مسئولین نسبت داد، افزایش قیمت ارز در سال گذشته و به تبع آن افزایش قیمت خرما و مسائل دیگر در این زمینه تأثیر گذار بوده اند.
رییس انجمن ملی خرمای ایران در خصوص تأثیرات قیمت گذاری برخی مسئولین در دپوی خرما و ایجاد مشکل برای صادرات، میگوید:متأسفانه بدون اینکه کسی تفکری داشته باشد و یا مسئولیتی نسبت به این مسئله داشته باشد و یا حتی مسئولیت پذیر باشد قیمت میدهد.
محسن رشید فرخی با انتقاد از دخالتهای دولت در بحث بازار، میگوید: چرا یک فرماندار باید نرخ تعیین کنند چرا در جاهای خاص دیگر که اصلا کارشان اقتصاد نیست نرخ خرما و پسته را اعلام میکنند، گاهی اینقدر ناشیانه بعضی از ما در کارها دخالت میکنیم که من میرسم به این امر که ممکن است عمدی در کار باشد.
رشید فرخی با اشاره به تجربههای پیشین در زمینه قیمت گذاری در بازار خرما میگوید:چه زمان بوده که قیمتی را برای خرما تعیین کنند وآن قیمت ماندگار شده و به نفع بخش خصوصی، تولید کننده و صادرکنده بوده باشد، هر سال که قیمت تعیین کردند، ان دو گروه ضرر کردند وآن قیمت هم ماندگار نشده است.
او در ادامه میافزاید: من نمیگویم که قیمتها باید پایین بیاید، مطمئنا قیمت خرما باید براساس تورم کشوری و براساس آن قیمت دادههای کشاورزی که تورم رویشان اثر گذاشته، افزایش پیدا کند، اما باید قانون عرضه و تقاضا این قیمت را تعیین کند نه من که رئیس انجمن ملی خرما هستم میتوانم این کار ا بکنم و نه هیچ شخص دیگری.
رشید فرخی همچنین خاطر نشان میکند: اگر بخواهیم قیمت را تعیین کنیم دخالت در بحث اقتصاد کردیم و مشکلاتی که تا الان برای همه کارها پیش آمده است برای خرما هم پیش خواهد آمد.
او با بیان این جمله که " ما یک ستاد تنظیم بازار داریم، من هیچ وقت یاد نمیدهم که نزدیکهای عید به اینجا احضار نشده باشم" میگوید: یکسال میگویند که چرا خرما مانده است و قیمت پایین است و یک سال هم باید جواب دهم که چرا قیمت بالا است، ما هر سال این مشکل را داریم.
او در ادامه میافزاید: من حتما و همیشه در این جلسات میروم و خدمت آقایان توضیح میدهم که دست من و شما نیست و دست عرضه و تقاضا است و هر چه ما در این مسئله دخالت کنیم، حتما بدتر خواهد شد.
رییس انجمن ملی خرما با بیان اینکه یک اقتصاد سالم براساس تصمیماتی که از روی تأمل صورت بگیرد شکل میگیرد، میگوید: قوانین خلع الساعه و تصمیماتی که به هیچ عنوان به صلاح اقتصاد نیست تأثیرات جبران ناپذیری در بحث اقتصاد کشور و صادرات کشور میگذارد و خرما هم از این مسئله مستثنا نیست.
رشید فرخی یادآور میشود: اگر بخواهیم کارنامه کاری را مرور کنیم میبینیم که ما به شدت دچار تلاطمهای عجیب و غریب بوده ایم اول اینکه قیمت ارز به شدت بالا رفت و قیمتی برای ارز اعلام شد که همه مطمئن بودیم که این قیمت نه تنها برای ارز پایدار نخواهد بود بلکه تأثیر عکسی را روی قیمت ارز خواهد گذاشت.
او در ادامه میافزاید: با بالارفتن قیمت ارز همه به فکر سرمایههای سرگردان در جهت تأمین امنیت نقدینگی بودند واین مسئله به هر سمت و سویی کشانده شد، برخی به طرف بازار ارز و برخی به طرف طلا و محصولات معدنی و کشاورزی رفتند.
این فعال بازار خرما با بیان اینکه خرما هم از این مسئله مستثنی نبود میگوید: در آن زمان تصمیمی بر مبنای برگشت ارز گرفته نشده بود و سامانهای به نام سامانه نیما پیش بینی نشده بود لذا، چون همه این تصور را داشتند که به این طریق میتوانند ارزشان را خارج کنند در نتیجه در این ۶ ماه اول ما یک جهش صادراتی و بر مبنای آن یک جهش قیمت داشتیم.
او البته این را هم اضافه میکند: در سال گذشته هم قیمت ارز جهش داشت و هم محصول خرما حدود ۳۰ درصد نسبت به سال زراعی قبلش کم بود و همه اینها نتجیتاً منجر به بالا رفتن قیمت شد، اما امسال که سال زراعی ما سال زراعی به نسبت خوبی بود و در کنار ان قیمت ارز هم پایین امد، تب و تاب صادراتی تا حدی افتاده است.
صادرات صورت گرفته، ولی مقدار آن کم بوده است
رییس انجمن ملی خرما در خصوص شائبههایی مبنی بر عدم خرید و صادرات خرمای مضافتی، میگوید: این طور نیست که ما صادرات خرمای مضافتی نداشته باشیم و حتما این صادرات خواهد بود.
این در حالی است که براساس اظهارات فعالین حوزه خرما علاوه بر دپوی خرما، صادر کنندگان نیز علاقهای به خرید خرما نشان نداده اند و نه تنها در بحث عرضه بلکه در بحث تقاضا نیز خرما با چالشهایی مواجه است.
رشید فرخی در خصوص وضعیت صادرات خرما به کشورهای خارجی میگوید: صادرات صورت گرفته، ولی مقدار آن کم بوده است چرا که به هر حال بعضی از تجار ما در خارج از کشور تعهد دارند.
اگر چه رییس انجمن ملی خرما بر صادرات خرما تاکید دارد، اما در بخشی از صحبت هایش اذعان میکند: به هر حال اگر بخواهیم حساب کنیم به نسبت سال گذشته حتما خیلی صادرات ما خیلی کمتر بوده است.
او در ادامه میافزاید: من به عنوان یک تاجر صادرات اول سال ام را داشته ام حال درست است که به مقدار سالهای گذشته نبوده است، ولی به هر حال صادرات صورت گرفته است.
رییس انجمن ملی خرمای ایران با بیان اینکه در بحث تجارت در یک سال سود بالاتر و یک سال پایینتر است، میگوید: تجار اگر حتی ببینند که یک مقدار سود عادلانهای هم دارند حتما صادر خواهند کرد، ولی اگر ببینند دراینجا قیمتها با قیمتهایی که میخواهند در ان جا بخرند هم خوانی ندارند و برایشان مقرون به صرفه نیست، خریدی انجام نمیدهند.
دپو برای اول سال نباید به صورت مطلق باشد
او با بیان این جمله که ممکن است صادرات در یکی دو ماه اول به خاطر قیمتها تا حدی دچار تلاطم و افت شود، میگوید: در ۸ سالی که من مسئولیت دارم همیشه گفته ام که دپو برای اول سال نباید به صورت مطلق باشد بلکه باید محصول را به سه قسمت تقسیم کنند و یک سوم را اول سال عرضه کنند و یک سوم هم آخر سال و یک سوم آخر را در ماه رمضان عرضه کنند.
رییس انجمن ملی خرمای ایران با تأکید بر این جمله که ما باید همه یک زنجیره نزدیک به هم و متصل باشیم، میگوید: اگر صادرات افت کند، قیمت کاهش پیدا میکند. اگر هم محصول داخلی کاهش قیمت پیدا کند باز تولید کننده ما ضرر میکند.
رشید فرخی در خصوص تبعات احتمالی دپوی خرما برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان میگوید: اگر دپو ادامه داشته باشد حتما در دو الی سه ماه آینده صادرات کاهش پیدا میکند و بازار به یک باره با انبوهی از خرما مواجه میشود.
او در ادامه میافزاید: با کاهش نقدینگی نزد تولید کنندگان خرما به یک باره وارد بازار میشود و قیمت به یک باره میشکند، حتی ممکن است این قیمت عادلانه هم نباشد و تولید کننده به شدت ضرر کند.
دخالت در امور کاری بخش خصوصی نکنیم
رییس انجمن ملی خرمای ایران در خصوص راهکار پیشنهادی خود برای رفع مشکل دپوی خرما میگوید: ما اگر این مسئله بخواهیم سر و سامان دهیم تنها یک راه حل دارد، دخالت در امور کاری بخش خصوصی نکنیم.
رشید فرخی در ادامه میافزاید: وقتی تجار خریدی انجام ندهند، خرما در بازار میماند و قیمت آرام آرام پایین میآید و به مقداری میرسد که دیگر صادرات برای تاجر ما مقرون به صرفه است. برای همین عرض کردم اصلا نباید دخالتی در بازار داشته باشیم و بگذارم تا ارام ارام این مسئله حل شود.
او با تشبیه قیمت گذاری خرما به کشیدن یک فنر و رها کردن آن میگوید: به هر حال باید بگذاریم تا این قدر این فنر حرکت پاندولی خود را انجام دهد تا دوباره سرجای اولش بایستد، به نظر من اتفاق خاصی نمیافتد و بازار راه خودش را پیدا میکند.
او در ادامه میافزاید: این قانون بازار است، همان طور که وقتی قیمتها خیلی پایین باشند ما در صادرات به مشکل میخوریم؛ یعنی صادر کننده آن سمت به هر قیمتی خرما را میفروشد و قیمت اشتباهی را برای خرمای ایران جامیاندازند.