اختصاصی/ گفتارنو آخرین وضعیت آمادگی شهر در برابر سیل و بارندگی را بررسی می کند
در کرمان ستاد مدیریت بحران جلسه های متعددی برگزار کرد و استاندار مدیران را به پاسخگویی وا داشت. از شهرداری، آب منطقه ای، اداره راه و شهرسازی و هواشناسی تا ستاد مدیریت بحران استانداری همگی عزمشان را جذم کردند تا بحران پیش بینی شده را مدیریت کنند. عاقبت اما خطر از بیخ گوشمان رد شد.اما کمی که از بحران فاصله گرفتیم مدیریت بحران روی کاغذ ماند.
گفتارنو/ سمیرا کریمی افشار: همین فروردین ماه امسال بود که سیل همه کشور را فرا گرفت و خسارت های هنگفتی به بار آورد.هرچند گزارشات هواشناسی و آب منطقه ای باهم در تعارض بود اما هردو نسبت به وقوع سیل در کرمان هشدار دادند.
در کرمان ستاد مدیریت بحران جلسه های متعددی برگزار کرد و استاندار مدیران را به پاسخگویی وا داشت. از شهرداری، آب منطقه ای، اداره راه و شهرسازی و هواشناسی تا ستاد مدیریت بحران استانداری همگی عزمشان را جزم کردند تا بحران پیش بینی شده را مدیریت کنند. عاقبت اما خطر از بیخ گوشمان رد شد.کمی که از بحران فاصله گرفتیم مدیریت بحران روی کاغذ ماند.
جلوگیری از ساخت و سازهای غیر اصولی در مسیر سیلاب و رودخانه، احداث سیل بند و همینطور حل معضل آب گرفتگی معابر در سطح شهر از جمله کارهایی بود که باید صورت می گرفت. چندین ماه گذشت اما حکایت، همان حکایت ضرب المثلی شد که می گوید چو فردا شود فکر فردا کنیم.
انتقاد های شورای شهر در جلسه علنی شورا شروع شد
19 فروردین 98 بود که اعضای شورا نسبت به وقوع سیل هشدار دادند ورییس شورای شهر خطاب به شهرداری درخواست کرد بودجه لازم برای حفاظت از شهر در برابر سیل را جهت تصویب به شورا ارائه کند.
شهردار نیز در همین جلسه پاسخ داد: اولویت ستاد بحران استان حفاظت از منطقه شرق استان است که درمجموع 2 میلیارد تومان از منابع طبیعی و 5 میلیارد تومان هم از محل مدیریت بحران اعتبار در اختیار منابع طبیعی قرارگرفته است و هزینه تقریبی برای کل پروژه 400 میلیارد تومان پیش‌بینی‌شده است.
بر اساس گفته‌های شهردار کرمان در این جلسه با توجه به نبود شیب مناسب در مناطق شهری و از بین رفتن بند مملکت برای حفاظت از شهر در خصوص بارندگی‌های درون‌شهری نیاز به اعتباری از سمت ستاد بحران و استانداری کرمان است.
هشدارها ادامه دارد
هشدارهای شورا نسبت به جدی گرفتن خطر سیل همچنان ادامه داشت و رییس کمیسیون خدمات شهری شورای شهر در جلسه علنی شورا در تاریخ 26 فروردین نقاط بحرانی آب گرفتگی در شهر کرمان را خیابان سرباز، خیابان امام و خیابان میرزا آقا خان دانست و گفت: آب گرفتگی چهار راه ناصریه ناشی از بی توجهی شهرداری است.
بار دیگر در 28 مرداد 98 بود که یکی از اعضای شورا گلایه معاون عمرانی استاندار از شهرداری را به شورا آورد و گفت: آیت الهی موسوی می گوید شهرداری به وظایفی که برای ایمن‌سازی شهر در برابر سیلاب داشته عمل نکرده است و با این اوضاع در مهر یا آبان که بارندگی شود غافلگیر می شویم.
آیت الهی موسوی گفته بود: شهرداری حتی مجری که ما فرستادیم را هم تحویل نگرفته است.
من شهردار چه باید بکنم؟
در 28 مهر 98 شهردار در خصوص اقدامات صورت گرفته برای مقابله با سیلاب احتمالی با سایت خبری فردای کرمان مصاحبه می کند و می گوید: حوزه‌ی وظایف شهرداری در محدوده‌ی داخل شهر است. بیرون شهر در حیطه‌ی وظایف شرکت آب منطقه‌ای است. بنابراین تکلیف این دستگاه است.
سید مهران عالم زاده نوک پیکان انتقادهایش را به سمت آب منطقه ای می گیرد و می گوید: در حوزه‌ی آبخیزداری هم اداره کل منابع طبیعی وظایفی دارد. قرار نیست ما هزینه‌ی تهدیدی که آنها برای شهر به‌وجود آورده‌اند را بدهیم. خود نهادهای مسئول در این زمینه باید فکرمی‌کردند.
واکنش شهردار در این خصوص آنجایی جالب می شود که می گوید: وقتی محدوده های مسیل رودخانه مشخص بوده و آب منطقه‌ای مراقبت نکرده و این مسیل ها از بین رفته و هنوز هم اطلاعات کاملی از اینکه این مسیل کجاست ندارند و به ما هم اطلاعاتی نمی‌دهند، منِ شهردار چه باید بکنم؟
او ادامه می دهد: متولی انجام مطالعات شهرداری نیست وقتی هیچ مطالعه‌ای وجود ندارد، من باید بروم چه‌کاری را انجام بدهم؟ بروم اطراف شهر خندق حفر کنم که سیل وارد شهر نشود؟ بروم حصار ایجاد کنم؟ برچه مبنا و اساسی و چگونه؟ هیچ مطالعه‌ای در این زمینه اصلا وجود ندارد.
هرچند در خصوص منطقه چهار و منطقه بافت تاریخی هشدار داده شده بود که در صورت وقوع بارندگی های شدید شهر با مشکل مواجه خواهد کرد اما شهردار می گوید: کرمان از خارج از شهر تهدید می‌شود و هیچ اقدام بازدارنده‌ای را نه ما و نه هیچ‌کس دیگر انجام نداده است. اعتباری هم برای آن نداشتیم.
حفظ شهر از خطر سیل، تکلیف قانونی شهرداری است
حالا نوبت مصاحبه دادن مجید سعیدی، مدیرکل بحران استانداری بود که بیاید و توپی که شهرداری در زمین دیگران انداخته بود را به زمین شهرداری برگرداند.
روز بعد یعنی 29 مهر 98 بود که سعیدی به فردای کرمان زنگ می زند و می گوید: بند ۱۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، این نهاد را مکلف کرده که برای حفظ شهر از خطر سیل اقدامات و تدابیر موثری را انجام بدهد و این، یک تکلیف قانونی برای شهرداری‌ها است.
مدیرکل بحران استانداری اضافه می کند: دستورالعمل‌ها، نامه‌ها و بخشنامه‌های متعددی از سوی وزارت کشور و سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور به‌عنوان متولی اصلی شهرداری‌ها در کشور داریم که به شهرداری‌ها سراسر کشور ابلاغ می‌شود و شهرداری‌ها مکلف به انجام آن هستند.
سعیدی تاکید می کند: تکلیف شهرداری‌ها مربوط به محدوده و حریم شهر است که باید در آن، اقدامات پیشگیرانه انجام دهند.
مدیرکل بحران استانداری ادامه می دهد: ما چندین مکاتبه با شهرداری داشتیم تا نتایج را به ما اعلام کنند که درباره‌ی رودخانه ماهانی که از سمت جنوب، شهر را به‌شدت مورد تهدید قرار می‌دهد وضعیت چگونه است. همچنین، مطالعات مربوط به مسیر عبور سیلاب از میدان سرآسیاب تا دانشگاه بلدالامین که همان بند مملکت است را شهرداری باید انجام می‌داد و قرار بود طرح مربوط به انتقال سیلاب از این مسیر را هم ارائه کند که متاسفانه تاکنون، ما شاهد انجام اقدام موثری از سوی شهرداری در این زمینه نبوده‌ایم و نتیجه‌ای از سوی شهرداری به ما اعلام نشده است.
با این وضعیت چه باید بکنیم؟
4 آذر ماه بود که یکی دیگر از اعضای شورای شهر در جلسه علنی شورا گفت: من در مصاحبه ای اعلام کردم اگر ۵۰ میلی‌متر بارندگی در یک بازه‌ی زمانی ۲۴ ساعته داشته باشیم، شهر کرمان دچار مشکل می‌شود و این مشکل در محدوده‌های اطراف میدان مشتاق و مناطقی مثل خیابان ابوحامد جدی‌تر خواهد بود. و فکر نمی‌کنم شهرداری کار خیلی زیادی برای مواجهه با این مشکل تاکنون انجام داده باشد.
شهردار کرمان هم در پاسخ گفت: «ما ۵۰ میلیارد تومان نیاز داریم آن هم فقط برای اینکه دو، سه کانال احداث کنیم! امسال ماهانه سه میلیارد تومان نقدی باید به قرارگاه خاتم می‌پرداختیم که تا پایان سال کل آن ۳۶ میلیارد می‌شود؛ با این وضعیت چه باید بکنیم؟ می‌توان پروژه‌های در حال انجام را تعطیل کرد؟».
عالم زاده می افزاید:«در این شرایط، بالاخره شهرداری به‌ناچار، از انجام یک‌سری از کارها باز می‌ماند و نتیجه می‌شود اینکه معضل آب‌های سطحی آن حل نمی‌شود و ما نه می‌توانیم در بودجه به آن بپردازیم و نه می‌توانیم از دولت پول بگیریم».
کوتاهی از سمت دستگاه های اجرایی است
و اما در 20 مهر 98 بود که مدیرکل بازرسی استان کرمان در جلسه شورای حفظ حقوق بیت المال استان کرمان اظهار کرد: در پی وقوع سیل ابتدای سال جاری، بررسی هایی صورت گرفت که مشخص شد ایرادهای اساسی در عملکرد دستگاه ها وجود داشته و کوتاهی های زیادی صورت گرفته است.
خطر سیل بهار 98 از بیخ گوشمان رد شد و گمان کردیم شهر برای شهروندان امن شده است اما 25 آذر 98 بود که هواشناسی اعلام کرد از بعدازظهر روز دوشنبه ۲۵ آذرماه بارندگی آغاز خواهد شد و تا پنجشنبه ادامه دارد.
در کمتر از 24 ساعت بارندگی، آبگرفتگی معابر رفت و آمد را برای شهروندان سخت کرد. وضعیت شهر بحرانی بود که ستاد مدیریت بحران به همه دستگاه ها فراخوان داد و درخواست کرد امکاناتشان را به کمک شهرداری بفرستند.
هرچند پس از گذشت ساعاتی از وقوع بارندگی های سیل آسا شهرداری توانست با کمک دیگر نهاد ها معضل آبگرفتگی معابر را رفع و رجوع کند اما این برای شهردار که از حقوق شهروندان و لزوم توجه به پیاده راه سازی محورها سخن می گوید کافی نیست! چه این که شهروندان حتی نمی توانستند از خودرو تا منزل یا دفتر کار را پیاده بروند!
مروری بر نقاطی از شهر که سیل آنها را تهدید می‌کند؟
22 فروردین 98 دبیر ستاد مدیریت بحران شهرداری کرمان، در گفت و گو با ایسنا اعلام کرده بود: قسمت جنوب کوه صاحب‌الزمان و شمال سرآسیاب تا خیابان اصلی سرآسیاب در معرض خطر سیلاب قرار دارد.
در صورت بارندگی شدید و با در نظرگرفتن شیب تند کوه و آبی که همیشه در اثر بارندگی از بالا دست از محله‌ی سرآسیاب عبور می‌کند، این احتمال وجود دارد که در صورت شدت بارش‌ها، سیلاب ایجاد شده و خطر جانی و مالی شدیدی به مردم وارد شود.
آنطور که محمدرضا عسکری می گوید: در گذشته معدن شنی در منطقه‌ی سرآسیاب وجود داشته که این معدن به شکل حوضچه‌ای عمل می کرده و موجب می شده تا آب‌های روان در آن جمع شده و جاری نشوند اما متاسفانه معدن شن پر شده و مردم نیز بدون کسب مجوز به خصوص در زمانی که سرآسیاب روستا تعریف می شده است، روی زمین سست و خاک ونخاله ها به شکل غیراستانداردی خانه ساختند ومتاسفانه درحال حاضر در مسیر حرکت سیلاب در منطقه سرآسیاب، به شکل نامطلوبی سازه‌هایی فاقد استحکام ساخته شده اند که اغلب آنها فاقد استاندارد هستند.
او ادامه می دهد:هم اکنون قسمت جنوب کوه صاحب‌الزمان و شمال سرآسیاب تا خیابان اصلی سرآسیاب در معرض خطر سیلاب قرار دارند و در صورت بارندگی شدید و با در نظر گرفتن پر شدن چاله، شیب تند کوه و مسیر همیشگی حرکت روان آبها در این منطقه، خطر جانی و مالی شدیدی مردم را تهدید می کند.
آنطور که عسکری عنوان می کند: شهرک صنعتی نیز ا زجمله مناطقی است که در خطر سیلاب قرار دارد. همینطور سیلاب دیگری در گذشته وجود داشته که از سمت منطقه ماهان از مسیر ده بالا حرکت می کرده و بخشی از آب آن از قسمت جاده قدیم ماهان به میدان بیرم‌آباد می رسیده و بخش دیگری به سمت میدان تره بار فعلی و منطقه شهرک صنعتی هدایت می شده است که با این وجود این شهرک شدیدا در معرض خطر سیلاب قرار دارد.
عسکری هشدار می دهد: سیلابی که امکان دارد از سمت ماهان و ده بالا به سمت شهر حرکت کند، به دلیل شیب تند این مسیر، شدت وحجم زیادی دارد و ممکن است به اندازه و حتی بیشتر از سیلاب اخیر شهر شیراز رخ دهد که باید از قبل پیش بینی های لازم را انجام دهیم تا در زمان اتفاق غافلگیر نشویم.
