تاریخ صنایع دستی در استان کرمان نداریم/ در استان کرمان پتانسیل‌های خوبی در صنایع دستی وجود دارد اما صادر کننده نداریم

نایب رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی استان کرمان با تاکید بر اینکه تاریخ صنایع دستی در استان کرمان نداریم اظهار کرد: متاسفانه حتی حفظ درستی هم از این صنایع در استان کرمان نداریم. در همه جای دنیا گردشگر در ابتدای ورود به آن کشور به دنبال صنایع دستی و هنر آن منطقه است اما ما به هیچ عنوان بر روی این موضوع در کشورمان و به ویژه استان کرمان بر روی این بخش کار نمی‌کنیم.

عقیل سیستانی درباره وضعیت صنایع دستی استان کرمان و جایگاه این صنعت در کشور گفت: یکی از استان‌های مهم در ایران در بخش فرش و صنایع دستی، کرمان است که در این بخش استان کرمان دارای پیشینه تاریخی است.

وی با بیان اینکه یونسکو ۶۰۰ رشته در دنیا را به عنوان صنایع دستی به رسمیت می‌شناسد اظهار کرد: در کل کشور نیز ۲۹۹ رشته صنایع دستی و هنرهای سنتی در ۱۸ گروه به لحاظ مواد اولیه کار شده تقسیم‌بندی می‌شوند که در استان کرمان از این تعداد، حدود ۷۱ رشته صنایع دستی فعال هستند که برخی رشته‌ها شاخص و برخی نیز خاص استان کرمان هستند.

سیستانی با بیان اینکه در گذشته در هر خانه استان کرمان دو یا چند نفر بافندگی را انجام می‌دادند تصریح کرد: رسالت و هویت صنایع دستی، ماحصل نیاز بشر بوده است که این مهم در بخش معماری، پوشاک و ملزومات زندگی تقسیم‌بندی می‌شده است.

نایب رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی استان کرمان با بیان اینکه در استان کرمان تمدن‌های بسیار زیادی داریم که طی کشفیات باستان‌شناسی نشان می‌دهد که این استان در بخش صنایع دستی نیز بسیار غنی بوده است اظهار کرد: مکشوفاتی در استان کرمان داریم که نشان می‌دهد در قدیم حصیربافی در استان کرمان وجود داشته است. لوح گلی از بردسیر به دست آمده است که نشان می‌دهد حدود ۶۵۰۰ سال قبل در این شهرستان فرش‌بافی فعال بوده است.

وی با بیان اینکه صنایع دستی در کشور و استان کرمان نسل به نسل انتقال پیدا کرد افزود: تنوعات زیادی در هنرهای مختلف صنایع دستی داشتیم که این روند تا اواخر دوره قاجار و پهلوی وجود داشت و بعد از آن یک گسستی میان سنت و مدرن با ورود ماشینیزه به دنیای زندگی آدم‌ها اتفاق افتاد.

سیستانی با بیان اینکه متاسفانه در استان کرمان نتوانستیم میان ارزش بین کالای ماشینی و صنایع دستی تفاوت قائل شده و در این زمینه تبلیغ کنیم افزود: کسی نمی‌تواند امروز منکر تکنولوژی شود اما متاسفانه نتوانسته‌ایم در بخش معرفی کالاها و حفظ ارزش گذشته کارایی خودمان را نشان دهیم.

این نویسنده کتاب در حوزه فرش با بیان اینکه بخشی از صنایع دستی کشور و استان کرمان صادر می‌شود افزود: تکنولوژی و عدم سیاست‌گذاری درست در افق رشته‌های صنایع دستی به ویژه حوزه فرش سبب شد، آسیب جدی به حوزه صنایع دستی وارد شود.

نایب رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی استان کرمان با بیان اینکه متاسفانه در استان کرمان روند ثبت، مستندنگاری و روند حفظ این گذشته آثار صنایع دستی را نتوانستیم به خوبی حفظ کنیم افزود: امروز نبود یک موزه صنایع دستی در بخش‌های مختلف همچون مس، شال‌بافی، دست‌بافی و ... استان کرمان به وضوح حس می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه تاریخ صنایع دستی در استان کرمان نداریم اظهار کرد: متاسفانه حتی حفظ درستی هم از این صنایع در استان کرمان نداریم. در همه جای دنیا گردشگر در ابتدای ورود به آن کشور به دنبال صنایع دستی و هنر آن منطقه است اما ما به هیچ عنوان بر روی این موضوع در کشورمان و به ویژه استان کرمان بر روی این بخش کار نمی‌کنیم.

سیستانی با بیان اینکه هنر اول صنایع دستی استان کرمان، فرش‌بافی است افزود: نتوانستیم متاسفانه سیاست درستی برای بقای این هنر در استان کرمان داشته باشیم ضمن آنکه نتوانستیم این هنر را با تغییر سلیقه در پی ورود تکنولوژی به دنیا، مطابقت دهیم.

نایب رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی استان کرمان با تاکید بر اینکه در رابطه با هنر و معرفی هنر استان کرمان غفلت کرده‌ایم افزود: این غفلت آسیب‌های بسیار جبران‌ناپذیری به بدنه هنری و اشتغال این استان زده که قطعا در آینده این تبعات نیز بیشتر خواهد شد.

این نویسنده دایره المعارف «دست‌بافته داری استان کرمان» با بیان اینکه امروز مهمترین کالای صنایع دستی صادراتی ایران، گلیم است اظهار کرد: با توجه به ثبت جهانی گلیم شیریکی پیچ از ۲ سال گذشته و اقدامات لازم در راستای تبلیغ، تولید و فروش این محصول؛ می‌توان عنوان کرد که حال گلیم نسبت به فرش، شال‌بافی، مس‌گری و سایر صنایع دستی استان کرمان و حتی کشور بهتر است.

وی با تکذیب هرگونه اخباری مبنی بر خارج شدن گلیم شیریکی پیچ از آثار ثبت جهانی اظهار کرد: برای خروج هرگونه اثری از ثبت جهانی طبق یک پروتکل عمل خواهد شد و اینگونه نیست که یک شب اثری از ثبت آثار جهانی خارج شود.

این محقق در زمینه گلیم، با بیان دغدغه‌های خود در این حوزه گفت: گلیم شاخص‌های هویتی همچون طرح، بافت، نقش و رنگ را دارد که در کیفیت هم اکنون جایگاه خوبی داریم اما مهمترین دغدغه در حوزه گلیم در شاخص‌های طرح و نقشه است.

نایب رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی استان کرمان با بیان اینکه تجربه تلخ انقطاع نسل فرش‌بافان به گلیم‌بافان خوشبختانه تاکنون نرسیده است افزود: فرش کرمان در اواخر دوره قاجار و پهلوی دوران رونق و اوج خودش را سپری می‌کرد. در این دوره ۱۰ تا ۱۵ نفر از افراد شاخص همچون ارجمند، رشید فرخی و ... را داشتیم که نظام تشکیلاتی داشتند و باعث شدند فرش کرمان در دنیا شناخته شود و بازار حرفه‌ای در زمینه فرش ایجاد کرده بودند.

وی با بیان اینکه بعد از مدتی تغییرات زیادی در طرح، رنگ و نقشه فرش کرمان ایجاد و سبب شد فرش کرمان اعتبار گذشته خود را از دست بدهد اظهار کرد: جهالت ناظرین متولی این بخش، باعث شد که فرش کرمان از شاکله اصلی خود خارج شود و نگرانی امروز بنده نیز در این است که گلیم دچار چنین مشکل و معضل فرش کرمان نشود.

این محقق در زمینه گلیم با تاکید بر اینکه دخل و تصرف در طرح و نقشه گلیم و ورود نوآوری و تکنولوژی به این حوزه باید براساس شناخت گذشته و به صورت قدم به قدم صورت گیرد افزود: متاسفانه امروز شاهد هستیم که این دخل و تصرف به سرعت در حال ورود به شاکله گلیم است که جای نگرانی دارد.

نایب رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی استان کرمان با بیان اینکه گلیم، یعنی دستبافته تخت باف اظهار کرد: در استان کرمان ۸ تکنیک گلیم‌بافی داریم که تنها یکی از این تکنیک‌ها شیریکی پیچ است. گلیم جفت قلاب (چهل ماشوله) که در طرف‌های روستاهای زردشت در استان کرمان بافته می‌شود هم اکنون ثبت ملی شده است و تکنیک‌های مختلف دیگری داریم که هنوز جای ثبت، تولید و معرفی شدن را دارند که متاسفانه امروزه خیلی از این روش‌ها منسوخ و یا کم رنگ شده است.

وی با بیان اینکه خوشبختانه امروز گلیم شیریکی پیچ در کشور جایگاه خوبی را به دست آورده است افزود: در استان کرمان پتانسیل‌های بسیار خوبی در حوزه‌های مختلف صنایع دستی وجود دارد اما متاسفانه در مقابل آن نقطه ضعف‌های بسیار زیادی هم داریم که یکی از این نقطه ضعف‌ها، عدم وجود صادر کننده صنایع دستی در داخل کرمان است.

سیستانی با بیان اینکه حال خوب یک کسب و کار در دنیا، در گروی داشتن زنجیره کامل و حرفه‌ای آن صنعت و اثر است افزود: خیلی افراد در دنیا هستند که فرش، پته، گلیم و مس کرمان را می‌شناسند و این موضوع به دلیل آن است که اکثر ملزومات گذشته صنایع دستی از کشور خارج شده است و آنها به ارزش ماهوی این آثار پی برده‌اند زیرا از کودکی با آثار هنری و عمق وجودی این آثار آشنا می‌شوند.

نایب رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی استان کرمان با اشاره به اینکه این نگاه و رویکرد عمیق به آثار هنری و سنتی در کشور ما وجود ندارد افزود: متاسفانه در این میان یک خلاء آموزشی و فرهنگی وجود دارد که باید نگاه ویژه‌تری به آن داشته باشیم.