اختصاصی/ گفتارنو در گفت و گو با یک روانشناس تبعات استرس ناشی از کرونا را بررسی می کند
رزا اعلمی به عنوان روانشناس می گوید:این سطح از استرس و اضطراب نسبت به کرونا طبیعی و اتفاقا بهینه است چرا که باعث می شود افراد رفتارهای پیشگیرانه انجام دهند. مردم باید استرس و اضطراب بیش از حد که باعث تضعیف سیستم ایمنی می شود را از خود و از فرزندانشان دور کنند چرا که بچه ها نمی توانند از مهارت های کنترل اضطراب کمک بگیرند.
گفتارنو/ سمیرا کریمی افشار:
اسفندماه همیشه ماه پردغدغه ای برای ما ایرانی ها بوده است و خانه تکانی و خرید عید و برنامه ریزی برای سفر و وضعیت اقتصادی تنها موضوعاتی بود که برای خانواد ها استرس ایجاد می کرد. اما این روزها که پای کرونا ویروس به ایران هم باز شده است استرس ایرانی ها تغیر کرده است و یادشان رفته تنها 23 روز مانده به سال نو. هرچند این ویروس همانقدر که می تواند خطرآفرین باشد و باید جدی اش گرفت همانقدر هم می توان با انجام یکسری نکات بهداشتی شکستش داد. اما آن چیزی که می تواند بدن را درمقابل این ویروس ضعیف کند که حتی رعایت نکات بهداشتی هم نتواند جلویش را بگیرد ترس و اضطراب و استرس است.
یک روانشناس در گفت و گو با گفتارنو می گوید: اخبار کرونا از طریق رسانه ها در حال پخش شدن است و هرکسی در کوچه و خیابان درحال حرف زدن درباره کرونا است. همین باعث ایجاد ترس و اضطراب در افراد می شود.
این روانشناس این سطح از استرس و اضطراب را طبیعی و اتفاقا بهینه می داند چرا که باعث می شود افراد رفتارهای پیشگیرانه انجام دهند اما تاکید می کند استرس و اضطراب بیش از حد که باعث تضعیف سیستم ایمنی می شود را از خود و از فرزندانشان دور کنند چرا که بچه ها نمی توانند از مهارت های کنترل اضطراب کمک بگیرند.
به گزارش گفتارنو، رزا اعلمی، از راهکارهایی می گوید که به وسیله آنها می توان بر استرس و اضطراب این روزها غلبه کرد.
توانایی حل مسئله، مدیریت بحران از طریق خودگویی های مثبت، مراقبت از افکاری که به ذهن وارد می شود، حذف افکار ضدو نقیض از جمله راهکارهایی است که توسط این روانشناس توصیه می شود.
اعلمی راهکار کاهش این ترس و اضطراب و یا مقابله با آن را اینطور تشریح می کند که افراد باید بپذیرند که استرس و اضطرابی که این روزها از طریق رسانه ها دریافت می کنند طبیعی است و تحمل این سطح از اضطراب برای اینکه بتوانند از این وضعیت پیش آمده پیشگیری کنند کاملا طبیعی است.
ازسوی دیگر بر این نکته هم تاکید دارد زمانیکه اضطرابی به یک فرد وارد می شود این اضطراب می تواند به حالت زنگوله ای عمل کند، یعنی یا اینکه برخی می گویند این حرفها جدی نیست و شایعه و دروغ است و از طرف دیگر استرس و اضطراب در برخی به حدی بالا می رود که عملکرد آنها را مختل می کند و فرد رفتار اجتنابی نشان می دهد یا می گوید چیزی نیست یا رفتارهایی از خود بروز می دهد که باعث تشدید اضطراب می شود.
او ادامه می دهد: توصیه روانشناسان به این افراد این است که این سطح از اضطراب را طبیعی بدانند و به واسطه طبیعی بودن آن رفتارهای پیشگیرانه ای که وزارت بهداشت یا رسانه ها مطرح می کنند را انجام دهند. مثلا از ماسک و ژل ضدعفونی کننده استفاده کنند و در مکان های عمومی قرار نگیرند.
اعلمی این سطح از اضطراب را بهینه می داند و می گوید: فرد پذیرفته خطر وجود دارد و باید یکسری نکات ایمنی را رعایت کند که بدین طریق مشکلی برای او و اعضای خانواده اش ایجاد نمی کند.
این روانشناس همچنین متذکر می شود: اضطراب بیش از حد که تپش قلب و تنفس را در فرد بالا می برد باعث می شود سیستم ایمنی بدن حالت تدافعی پیدا کند و هورمون کورتیزول و آدرنالین ترشح کند و همین ترس و اضطراب سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند و باعث می شود فرد اگر کرونا هم نگیرد به بقیه بیماری ها دچار شود.
راه حل دیگری که این روانشناس برای جلوگیری از کاهش استرس عنوان می کند این است که باید ذهنیت فرد را به سمت مهارت حل مسئله ببریم و فرد قبول کند این مسئله وجود دارد و بجای اینکه نگرانی و اشتغال ذهنی خود را نسبت به این مشکل بیشتر کند که نتواند آنرا کنترل کند بیشتر ذهنش را به سمت حل مسئله ببرد.
او همچنین اضافه می کند فرد بایستی با خود بگوید این بیماری مانند بیماری آنفلوآنزای قبلی است که من توانستم با رفتارهای پیشگیرانه از ابتلای به آن جلوگیری کنم.
« افراد خودگویی های مثبت داشته باشند مثلا با خود تکرار کنند آرام باش، من می توانم با رفتارهای پیشگیرانه از خودم مراقبت کنم.» خودگویی مثبت و مدیریت استرس از دیگر راه حل هایی است که این روانشناس به آن اشاره می کند و می گوید: رفتارهای ریلکسیشن یا مدیتیشن، صحبت کردن با دیگران و استفاده از تکنیک های حواس پرتی ازجمله تکنیک های مدیربت استرس هستند که از دو جهت به فرد کمک می کند یکی اینکه سیستم ایمنی فرد را قوی می کند و باعث می شود افکار منفی بدن را به حالت تدافعی در نیاورد و آدرنالین و کورتیزول ترشح نشود و دوم اینکه فرد مدیریت بحران را آموزش می بیند.
اعلمی معتقد است وقت آن رسیده که به افراد کنترل هیجان را آموزش بدهیم تا مراقبت های پزشکی موثرترواقع شود.
او با بیان اینکه راه حل بعدی کاهش استرس و اضطراب مراقبت از افکاری است که به ذهن ما می رسد، می گوید: وقتی فردی دچار استرس می شود یکسری افکار منفی به سراغش می آید و میزان استرس فرد را بالا می برد این افکار منفی سبب می شود فرد دچار تحریفات شناختی و ذهنی شود و بیش از اندازه به این افکار توجه و پیش داوری کند وبه دنبال آن فاجعه سازی کند.
اعلمی ادامه می دهد: با افزایس استرس اینقدر افکار منفی زیاد می شوند و تحریفات شناختی بالا می رود که فرد به این نتیجه می رسد این افکار منفی و این اتفاقات حتما رخ خواهد داد. بنابراین باید به افراد آموزش بدهیم که این افکار تو هستند که دچار مشکل شدند و این فاجعه سازی تو آیا دلیل و مدرکی دارد یا خیر؟
حذف افکار ضد و نقیض از دیگر راه حل های روانشناسی است که اعلمی به آن اشاره می کند و می گوید: در فضای مجازی با اخبار ضد و نقیض زیادی مواجه ایم که سطح استرس افراد را بالا می برد و فرد را در چرخه معیوب افکار منفی و شرایط نامطلوب می اندازد.همانطور که ما به اخبار منفی توجه می کنیم باید به اخبار مثبت هم توجه کنیم.
او در پاسخ به این سوال که آیا این سطح از اضطراب غیر منطقی می تواند در آینده بیماری وسواس را در افراد بیشتر کند، می گوید: بله افرادی که بیماری های زمینه ای دارند و سطح اضطراب بالایی نیز دارند اگر اضطرابشان را کنترل نکنند بیماری وسواس در آنها تشدید خواهد شد.
این روانشناس خاطرنشان می کند: این روزها والدین کنار بچه ها می نشینند و اخبار ضد و نقیض و گاها منفی را به بچه ها منتقل می کنند بچه ها در وضعتی نیستند که بتوانند این سطح از اضطراب را کنترل کنند و یا طبیعی بدانند و از مهارت های کنترل اضطراب کمک بگیرند و این وضعیت برای آنها وضعیت غیرقابل کنترلی خواهد شد.
اعلمی در پاسخ به این سوال خبرنگار گفتارنو مبنی بر اینکه وقتی موج این بیماری فروکش کرد تا چه اندازه ممکن است تغیراتی در روابط اجتماعی افراد ایجاد شود، می گوید: مهارتهایی که الان آموزش داده می شود مثل روبوسی نکردن و دست ندادن می تواند در آینده تاثیر بگذارد و فرهنگ سازی شود که افراد بدون دست دادن و روبوسی کردن هم می توانند روابط اجتماعی خوبی داشته باشند و افراد در این بحران یاد خواهند گرفت که نکات ایمنی را واقعا جدی بگیرند.
