نباید خوشبینی فانتزی داشت/ هرجا منطق نظامی خواسته حضور سیاسی داشته باشد شکست خورده است/جدایی احمدی نژاد از نظامی‌ها هم تاکتیکی نظامی بود/من اسم گفتمانی که تحت عنوان انقلابی گری به صحنه آمد را می‌گذارم گفتمان قدرت سخت

یک فعال سیاسی گفت: تاریخ معاصر ایران پاسخ استقرار منطق نظامی در راس دولت را داده است، جدایی احمدی نژاد از نظامی‌ها هم تاکتیکی نظامی بود.

به گزارش ایسنا، عباس آخوندی، با بررسی تفاوت دو دیدگاه "قدرت نرم" و "قدرت سخت یا نظامی" به تبیین شرایط امروز ایران در عرصه بین الملل و داخل پرداخت. او شانس پیروزی قدرت نظامی در انتخابات را کم دانست و بر این ایده تاکید کرد که تاریخ "نه" قاطعی به استقرار منطق نظامی در راس دولت داده است.

وی در ابتدای این گفت و گو اظهار کرد: من از لحاظ اقتصاد سیاسی شرایط کشور را رصد می‌کنم. می‌گویم وضع موجود برآیند منافع است، هرچند ممکن است که تعادل شکل گرفته پایدار نباشد. باید دید مجموع تحولات داخلی ایران و بیرون از ایران آیا منجر به آن می‌شود که تحولی در کشور صورت گرفته و تعادل جدیدی شکل بگیرد یا خیر.

وی حضور گفتمان انقلابی در مجلس یازدهم را تحولی ناموفق در سیاست داخلی ایران دانست و یادآور شد: من اسم گفتمانی که تحت عنوان انقلابی گری به صحنه آمد را می‌گذارم گفتمان قدرت سخت. قدرت سخت می‌خواهد همه چیز را با یک معیار بسنجد و آن هم زور نظامی است.

آخوندی ادامه داد: این گفتمان وقتی می‌خواهد بگوید ما خیلی پیشرفت کرده‌ایم می‌گوید قدرت نظامی ما افزایش پیدا کرده است. مشروعیت این گفتمان در عملکرد یک ساله مجلس جدید به شدت دچار تزلزل شده است. رفتارهای کاملا تبعیض آمیز داشته و نتوانسته هدف گذاری مقدماتی خود را صورت دهد. مبنای سیاست گذاری‌متتعارض منافع بوده است. هرجا منافع گروه خودشان بوده از همه روزنه‌ها رد شدند و هرجا منافع اکثریت بوده، از دروازه عبور نکردند.

وی سپس با اشاره به ضرورت توجه به تحولات محیط بین الملل گفت: در حوزه بین الملل فردی به نام ترامپ بود که نقش موثری در سیاست جهانی داشت که او هم مبنایش قدرت سخت بود. در اولین سفرش به عربستان چندین میلیاد دلار اسلحه فروخت و منطقه ما را به یک زاغه اسلحه تبدیل کرد. کسی که گفتمانش قدرت سخت بود هم از بین رفته است. نه اینکه بایدن طرفدار منافع ما باشد، اما گفتمانش بر اساس قدرت نرم است.

این فعال سیاسی افزود: بنابر این دو اتفاق در سطح دنیا و داخل کشور رخ داده است. در سطح دنیا گفتمان نرم دارد افزایش پیدا می‌کند؛ در داخل ایران هم در مشروعیت گفتمان سخت تزلزل ایجاد شده است.

وی خاطر نشان کرد: برای پیش بینی شرایط انتخابات آینده ایران باید دید کسانی که سیاست‌های بالا دستی را سازماندهی می‌کنند، چه خواهند کرد؛ اما حتما این دو پدیده را می‌بییند، چون خیلی عیان است. حتما هم متوجه هستند که قدرت سخت در مقابل قدرت نرم کارایی زیادی ندارد.

آخوندی در تصریح گفته‌اش اظهار کرد: با زبان قدرت سخت نمی‌شود مقابل قدرت نرم ایستاد. من به شکل طبیعی انتظار اتفاقی دیگر را دارم. باید کمی تامل کرد. از یک سو هم سیاستمداران و هم جامعه مدنی باید در صحنه باشند. از یک سو هم کسانی هستند که سیاستگذار عرصه انتخابات هستند؛ آن‌ها هم باید بدانند قاعدتا نتیجه خیلی بدتری نسبت به مجلس یازدهم عایدشان می‌شود.

وی سپس در ارتباط با دولت دوازدهم گفت: من همیشه گفته‌ام دولت دوازدهم فاقد گفتمان نظری بود؛ روشش اعتدالی بود، اما گفتمان نداشت. تا زمانی که دولت یازدهم بر مبنای قدرت نرم جلو رفت هم موقعیت پایگاه اجتماعی‌اش خوب بود هم در سطح دنیا پیش می‌رفت. مشکل در دولت دوازدهم بود که در زمین حریف بازی کرد. از گفتمان خود عدول کرد. مردم دچار گیجی شدند. دوگانگی را می‌دیدند که دولت مبنای فکری‌اش قدرت نرم بوده است، اما الان تغییر جهت داد است. این تغییر جهت روی مشروعیت، محبوییت و موقعیت دولت اثر گذاشت.

وی خاطرنشان کرد: اگر انتقادی به دولت است، از این منظر است که روی گفتمان خود پایداری نکرد و اگر پایداری کرده بود، الان موقعیت خوبی داشت.

آخوندی در پیشنهادی به دولت دوازدهم اظهار کرد: به نظر من الان هم بزرگ‌ترین کاری که این دولت می‌تواند بکند بازگشت به مواضع اصلی خود در همین ماه‌های باقی مانده است. درست است که اصلاح ساختاری صورت نمی‌گیرد، اما در این فرصت این دولت می‌تواند اصلاح مسیر کند؛ هم برای آینده تاریخی خودش خوب است هم برای آینده مردم.

وی سپس گفت: امروز همه مردم با کرونا دست و پنجه نرم می‌کنند. ما یک جمعیت ۸۰ میلیونی هستیم. دولت باید بگوید طی چه برنامه‌ای می‌خواهد این ۸۰ میلیون را واکسینه کند. ظرف چند روز این اتفاق می‌افتد؟ اگر دولت می‌خواهد ظرف ۱۰۰ روز این کار را بکند باید روزی ۸۰۰ هزار نفر را واکسینه کند. باید در این باره توضیحی دهد.

این فعال سیاسی با طرح این سوال که "چرا دولت دچار همچین تزلزلی شده است؟ " گفت: هیچ کس مخالف تولید واکسن داخلی نیست؛ حتما باید تولید شود، اما نمی‌شود سلامت مردم را در خطر بیندازیم بگویم مردم صبر کنند تا واکسن داخلی تولید شود. حتی شده به‌اندازه یک روز دولت باید دسترسی مردم به واکسن جهانی را تسریع کند.

در بخش دیگری از این گفت و گو آخوندی با تاکید بر ضرورت گسترش ایده قدرت نرم در مواجه با مسائل سیاسی گفت: اگر دولت دارای گفتمان روشنی باشد همواره بر گفتمان خود تاکید می‌کند. کسانی که بر گفتمان نرم تاکید می‌کنند می‌گویند همیشه در صحنه جهانی باید بهترین تولید را داشته باشیم. حالا چه در حوزه خودروسازی و چه در تولید واکسن. قدرت نرم می‌گوید این تولیدات باید در محیط بین الملل و محیط باز انجام گیرد. این منطق را در هر موضوعی مطرح کنیم کارمی کند. مثلا در بحث کرونا قدرت نرم می‌گوید من تولید داخلی را انجام می‌دهم، اما تا زمان بهره برداری برای تامین سلامت مردمم با دنیا برای خرید واکسن همکاری می‌کنم.

آخوندی دولت یازدهم را در حوزه امنیت بین‌المللی دارای یک نظریه روشن دانست و خاطرنشان کرد: دولت در حوزه امنیت بین المللی برای ایران نظریه داشت و آن را پیگیری کرد؛ اما بزرگ‌ترین مشکلش این بود که جز این موضوع در حوزه‌های دیگر فاقد نظریه بود. مثلا در همان زمان باید بحث FATF را پیگیری می‌کرد. برجام مثل وجود یک سنگ در جاده خاکی بود؛ اما برای حرکت کردن در آن مسیر بقیه سنگ‌ها را هم باید کنار گذاشته می‌شد.

وی ادامه داد: دولت آن سنگ بزرگ امنیتی را برداشت اما بقیه سنگ‌ها را ندید. بعد فهمید FATF هم هست. لذا، یک مانع را برطرف کرد، اما بقیه موانع باقی ماند. اگر دولت از اول دارای نظریه روشن بود. باید یک نقشه جامعی را می‌داشت و می‌گفت گام یک من برجام است، گام دوم من FATF است گام سوم WTO، گام چهارم دسترسی به تکنولوژی روز، گام‌های بعدی پیدا کردن شرکای تجاری و. . است. این موضوعات نظریه می‌خواست. از اول هم نظریه جدی در دولت وجود نداشت. چون نظریه جدی نبود، تسلیم شد. علت خروج من از دولت هم همین بود. می‌گفتم دولت اگر قرار باشد به قرارداد خودش با مردم پایبند نباشد من هم باید از آن خارج شوم.

این فعال سیاسی با طرح این موضوع که "باید از شخصیت محوری فاصله گرفت و به گفتمان محوری وارد شد"، یادآور شد: دولت بعدی باید برنامه جامعی برای خارج کردن ایران از تنگناهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و بین‌المللی داشته باشد. شکاف اجتماعی تا خانه‌های مردم هم رفته است. هر کسی که کاندیدا می‌شود باید رویکرد و گفتمان روشنی برای پر کردن این شکاف‌ها و خلق سرمایه اجتماعی داشته باشد.

وی ادامه داد: اولین بحث من این است که ایران در معرض خطر است. باید ایران را به عنوان مسئله اصلی قرار دهیم. این ایران جنبه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و بین المللی دارد. باید حول و حوش مسئله ایران گفتمان بسازیم. باید ببینم با چه رویکردی می‌خواهیم این گره سردرگم را در کشور حل و فصل کنیم.

آخوندی تاکید کرد: مسئله گفتمان اصلی‌ترین مسئله است. معمولا وقتی اسامی افراد برای کاندیداتوری ریاست جمهوری مطرح می‌شود باید دید با چه گفتمانی وارد عرصه انتخابات شده است؟

وی با بیان اینکه "سیاست همیشه برآیند منافع گروه‌ها است" گفت: بی‌خودی نباید خوشبینی فانتزی داشت؛ بلکه باید دید در انتخابات چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ مردم یک برداری را شکل می‌دهند. اگر این بردار مبتنی بر یک گفتمان باشد هم طول و هم شدت و زاویه‌اش برای اصلاح خیلی متفاوت می‌شود تا زمانی که بر اساس شخصیت محوری و بدون گفتمان محوری بردار انتخابات شکل بگیرد.

آخوندی افزود: علتی که من می‌گویم آینده ایران خیلی به گفتمان محوری یا شخصیت محوری بستگی دارد این است که اگر انتخابات گفتمان محور باشد؛ قدرت، مدت و شدت تاثیرگذاری‌اش نسبت به برداری که بر شخصیت محوری تکیه دارد تغییر می‌کند. تحقق این موضوع خیلی به نوع نگاه جریان‌ها و گروه‌های سیاسی بر می‌گردد.

وی ادامه داد: خیلی امیدوار هستم گروهی که به دنبال اصلاح شرایط کشور هستند؛ گفتمان روشنی را مطرح کنند. ما نمی‌توانیم در دولت بگوییم طرفدار اقتصاد آزاد رقابتی هستیم و در عین حال هر روز به دنبال تعزیرات حکومتی برویم. نمی‌توانیم یک روز بگوییم صادرات پیاز و مرغ آزاد است یک روز اعلام کنیم خیر این امور ممنوع است. بحث من این است که آقایان و گروه‌های سیاسی گفتمان خیلی روشنی با ملزوماتش ارائه کنند؛ چراکه حرف زیبا زدن و نپذیرفتن ملزوماتش کاری پیش نمی‌برد و فقط اعتماد عمومی را از بین می‌برد.

آخوندی در واکنش به اعلام حضور برخی نظامیان برای رقابت‌های انتخاباتی ریاست جمهوری گفت: دولت نظامی دولتی نیست که در راسش یک نظامی حضور پیدا کند؛ بلکه دولتی است که منطقش نظامی است. دولت نهم و دهم نظامی بود یا خیر؟ به ظاهر نظامی نبود اما از هر دولت نظامی، نظامی‌تر بود. حتی نحوه فاصله گرفتنش از نظامی‌ها هم تاکتیکی نظامی بود و مبتنی بر آرای عمومی و نظر مردم نبود.

وی ادامه داد: مهم منطق است. در فرانسه دوگل یک نظامی بود که در راس دولت قرار گرفت، اما دولت او نظامی نبود. بنابر این در وهله اول باید به این موضوع توجه کرد که منظور از دولت نظامی حضور یک فرد نظامی است یا استقرار منطق نظامی. نکته دوم پاسخ این پرسش است که آیا وقتی فردی با منطق نظامی بر سر کار می‌آید، منطق اقتصاد و روابط بین‌الملل عوض می‌شود؟ خیر. با بگیر و ببند که امکان تغییر مسائل اجتماعی و اقتصادی نیست. باید منطق وجود داشته باشد. از نظر من شخص نظامی مهم نیست؛ توجه به منطق نظامی مهم است.

این فعال سیاسی تاکید کرد: اگر گروهی از نظامیان علاقه مند حضور در عرصه انتخابات هستند باید بگویند برنامه هایشان برای موضوعات مهم کشور چیست؟ با افتتاح چند راه و راه آهن مشکل اقتصاد حل نمی‌شود.

وی در پایان یادآور شد: اگر کسی بگوید می‌خواهم منطق نظامی داشته باشیم پاسخش را تاریخ داده است. چندباری که در طی تاریخ معاصر پیش و پس از انقلاب منطق نظامی خواسته حضور سیاسی داشته باشد شکست سختی خورده است.