جزئیات خواندنی از دخالت اطلاعاتی روسیه در پیروزی ترامپ

روزنامه انگليسي گاردين در گزارشي اختصاصي براساس اسنادي كه به دست آورده بود، نوشت: ولاديمير پوتين رييس‌جمهوري روسيه، شخصا دستور داد آژانس‌هاي جاسوسي مخفي روسيه در حمايت از دونالد ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري سال 2016 وارد عمل شوند. گاردين نوشته اين دستور در جلسه محرمانه شوراي امنيت ملي روسيه صادر شده و پوتين دستور داده از دونالد ترامپ كه در اسناد «به لحاظ رواني نامتعادل» توصيف شده، حمايت شود.
 به نوشته روزنامه اعتماد جلسه مذكور در تاريخ 22 ژانويه سال 2016 برگزار شده و ولاديمير پوتين، روساي سازمان‌هاي جاسوسي روسيه و وزيران مورد اعتماد كابينه روسيه در آن شركت داشته‌اند. آنها در اين جلسه هم‌نظر بودند كه با حضور دونالد ترامپ در كاخ سفيد، اهداف استراتژيك مسكو نظير بروز بي‌ثباتي و آشوب در امريكا و تضعيف موضع مذاكراتي رييس‌جمهوري امريكا بهتر محقق خواهند شد، در نتيجه پوتين به هر سه آژانس جاسوسي روسيه دستور داد تا راهكارهايي عملياتي براي حمايت از ترامپ بينديشند و قرار بر اين شد كه اين راهكارها بعد از تاييد پوتين به اجرا درآيند. در زمان اتخاذ اين تصميم ترامپ در جريان مبارزات انتخاباتي درون حزبي جمهوري‌خواهان، پيش‌تر از رقباي خود بود. گزارشي از طرف نهاد كارشناسي كرملين براي پوتين آماده و در آن پيشنهاد شد كه مسكو از همه توان و امكانات خود براي اطمينان يافتن از پيروزي ترامپ استفاده كند.
گاردين مي‌نويسد: آژانس‌هاي اطلاعاتي كشورهاي غربي از ماه‌ها قبل اين اسناد را دراختيار داشتند و با دقت مشغول بررسي آنها بوده‌اند. اسنادي كه به دست گاردين رسيده، نشان مي‌دهد كه نشت اطلاعاتي جدي و غيرمعمولي در كرملين رخ داده است. كارشناس مستقلي كه گاردين اين اسناد را براي بررسي در اختيارش قرار داده، مي‌گويد: اين اسناد اصل هستند و جزييات رخدادهايي كه در اين اسناد ذكر شده كاملا مطابق با واقعيت است. علاوه بر اين ادبيات متن نيز كاملا با شيوه تفكر امنيتي مستقر در كرملين همخوان است. كرملين البته اعتبار اين اسناد را رد كرده است. ديميتري پسكوف، سخنگوي ولاديمير پوتين در گفت‌وگو با گاردين گفته اين تصور كه رهبران روسيه در آوريل سال 2016 با يكديگر جلسه گذاشته‌ و به اين نتيجه رسيده‌اند كه بايد از ترامپ حمايت كنند، صرفا يك داستان عامه‌‌پسند است.
گزارش به شماره No 32-40\vd مهر محرمانه روي خود دارد. در اين گزارش آمده است كه از نظر كرملين، دونالد ترامپ بهترين كانديداي انتخابات رياست‌جمهوري امريكا براي منافع روسيه است. در اين گزارش ترامپ با عنوان روسي perspektivny توصيف شده است. همچنين در اين گزارش يك ارزيابي مختصر از وضعيت رواني ترامپ نيز آمده است كه در آن ترامپ فردي « با رفتار تكانشي، به لحاظ رواني نامتعادل و بي‌ثبات توصيف شده كه از عقده حقارت رنج مي‌برد.» همچنين در اين گزارش آمده است كه كرملين در خصوص ترامپ اطلاعاتي دراختيار دارد كه مي‌تواند از آن براي باج‌خواهي استفاده كند. ظاهرا اين اطلاعات از يكي از سفرهاي غيررسمي ترامپ به روسيه جمع‌آوري شده است. در اين اسناد به برخي «رخدادهاي خاص» در جريان سفر ترامپ به مسكو اشاره شده است و سپس از اعضاي شوراي امنيت خواسته شده براي اطلاع از جزييات امر به پاراگراف پنجم در پيوست 5 مراجعه كنند. اما گاردين اين پيوست را دراختيار ندارد. در اين اسناد آمده: «كاملا ضروري است كه از همه توان ممكن براي تسهيل پيروزي ترامپ در انتخابات و رييس‌جمهور شدنش استفاده كنيم، چراكه اين امر سناريوي سياسي مدنظر روسيه را محقق خواهد كرد؛ پيروزي ترامپ در انتخابات به‌طور قطع به بي‌ثباتي نظام سياسي پيچيده امريكا منجر خواهد شد.» در اين اسناد همچنين پيش‌بيني شده اين بي‌ثباتي مي‌تواند نارضايتي‌هاي زيرخاكستر در امريكا را شعله‌ور كند.

نشست محرمانه در كرملين
هيچ شكي وجود ندارد كه نشست محرمانه ذكر شده در اين اسناد در ژانويه سال 2016 و اتفاقا در كاخ كرملين نيز برگزار شده است. تصويري رسمي از يك نشست در كرملين منتشر شده كه نشان مي‌دهد پوتين در راس ميز، زير پرچم فدراسيون روسيه و يك پرچم ديگر با تصوير دو عقاب نشسته. ديميتري مدودف، نخست‌وزير وقت روسيه نيز در اين تصوير ديده مي‌شود و علاوه بر او، برخي ديگر از وزراي با سابقه كابينه پوتين نظير سرگئي لاوروف نيز در تصوير ديده مي‌شوند. سرگئي شويگو وزير دفاع روسيه و رييس سازمان نظامي جاسوسي GRU، ميخاييل فرادكوف كه در آن زمان رييس سازمان اطلاعات خارجي SVR بود، الكساندر بورتنيكوف رييس سازمان جاسوسي FSB، نيكولاي پاتروشف، رييس سابق FSB نيز در اين جلسه محرمانه حضور داشتند. در آن زمان در گزارش‌هاي رسمي ذكر شد كه اين نشست براي بررسي اوضاع اقتصادي روسيه و وضعيت مولداوي برگزار شده است. اما اسنادي كه دراختيار گاردين قرار گرفته، نشان مي‌دهد كه هدف واقعي و البته محرمانه اين جلسه امنيت ملي، بحث و تبادل نظر درباره پيشنهادهاي محرمانه‌اي بوده كه توسط سرويس كارشناسي شخص پوتين براي مقابله با تحريم‌هاي امريكا عليه مسكو آماده شده بود. اين‌گونه به نظر مي‌رسد نويسنده اين گزارش‌هاي محرمانه ولاديمير سيموننكو بوده است. سيموننكو از مقامات ارشد كرملين است كه رياست نهاد كارشناسي كرملين را برعهده دارد. وظيفه اين نهاد اين است كه اطلاعات و گزارش‌هاي تحليلي براي پوتين آماده كند. برخي از اين گزارش‌ها براساس اطلاعات جاسوسي جمع‌آوري شده از خارج از روسيه نوشته مي‌شوند.
در اين اسناد آمده است كه چهاردهم ژانويه سال 2016، سيموننكو يك خلاصه گزارش سه صفحه‌اي حاوي محاسبات، ارزيابي‌ها و پيشنهادات هيات كارشناسي كرملين را به اعضاي شوراي امنيت ملي روسيه ارايه كرد. دو روز بعد، پوتين در فرماني با امضاي خودش دستور داد كه آلكساندر مانژوسين، رييس وقت اداره سياست خارجي پوتين يك جلسه توجيهي را براي اعضاي شوراي عالي امنيت ملي برگزار كند. هدف از اين دستور اين بود كه گزارش ارايه شده بيشتر مورد ارزيابي قرار بگيرد. پوتين به مانژوسين 5 روز مهلت داد تا زمينه‌هاي برگزاري جلسه را مهيا كند. درباره آنچه در اتاق واقع در طبقه دوم كرملين گذشت اطلاعاتي در دست نيست. اما ولاديمير پوتين و مقامات اطلاعاتي او به اين نتيجه رسيدند كه كمپيني جاسوسي با شركت سازمان‌هاي اطلاعاتي روسيه براي دخالت در نظام سياسي امريكا آغاز كنند و دليل آغاز اين كمپين نيز ذيل موضوع «دفاع از خود» تعريف شد. در اين چارچوب اقدامات مختلفي براي پاسخ روسيه به اقدامات خصمانه امريكا تدوين شد. در اين اسناد به برخي نقاط ضعف امريكا اشاره شده است. اين نقاط ضعف عبارتند از: «عميق شدن شكاف سياسي ميان چپ و راست، فضاي رسانه‌اي امريكا و تشديد تمايل ضد سيستمي در دوران رياست‌جمهوري باراك اوباما.»
البته در اين اسناد از هيلاري كلينتون كه رقيب دونالد ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري بود نامي به ميان نيامده است، اما پيشنهاد شده با به خدمت گرفتن منابع رسانه‌اي مي‌توان برخي چهره‌هاي سياسي پيشرو در امريكا را به زانو درآورد. براي مثال در يكي از پاراگراف‌هاي اين سند تشريح شده است كه چطور مي‌توان با اشاعه ويروس رسانه‌اي در ميان افكار عمومي امريكا اثرات مدنظر را گذاشت. با اين روش مي‌توان توده‌ها را درخصوص برخي موضوعات خاص آگاه كرد.
بعد از برگزاري نشست محرمانه در كرملين، پوتين دستور تشكيل يك كميته محرمانه با شركت چند نهاد را صادر كرد. وظيفه فوري اين كميته اين بود اهدافي كه در بخش ويژه اين اسناد ذكر شده، تعيين شوند. اعضاي اين كميته عبارت بودند از: شويگو، فرادكوف و بورتنيكوف. شويگو به عنوان رييس كميته منصوب شد. در اين فرمان كه به روسي فرمان ukaz نامگذاري شده بود، تاكيد شده كه اين گروه بايد در اسرع وقت گام‌هايي عملي عليه امريكا بردارند. اين گام‌ها ‌بايد ذيل پارامترهاي امنيت ملي روسيه و بر اساس قانون فدرال سال 2010 با نام قانون 390-FZ اتخاذ شوند. اين قانون به شوراي امنيت ملي روسيه اجازه مي‌دهد سياست روسيه را درخصوص موضوعات امنيتي، تدوين كند. به هر جاسوس وظيفه‌اي محول شده بود. به وزير دفاع روسيه دستور داده شد تا هماهنگي زيرمجموعه‌ها و سرويس‌هاي جاسوسي را برعهده بگيرد. همچنين شويگو مسووليت جمع‌آوري و وارد سيستم كردن اطلاعات لازم و مهيا كردن زمينه مناسب براي اقدام براساس فضاي اطلاعاتي سوژه را برعهده داشت. در واقع اين دستوري بود كه براي هك‌ كردن اهداف سايبري حساس امريكا كه توسط سرويس امنيتي SVR شناسايي مي‌شدند، صادر شد. به SVR نيز دستور داده شد اطلاعات بيشتري براي حمايت از اقدامات كميته، جمع‌آوري كند. سرويس جاسوسي FSB نيز ماموريت يافت اقدامات ضداطلاعاتي را انجام دهد. پوتين نيز ظاهرا با زدن مهر دبيرخانه، سند مذكور را تاييد كرد. اقدامات ذكر شده بلافاصله بعد از امضاي پوتين عملياتي شدند. به رييس سازمان جاسوسي روسيه تا تاريخ اول فوريه يك هفته وقت داده شد تا درخصوص اقدامات عملياتي ايده‌پردازي كند. اين اسناد كه با ادبيات اداري نوشته شده‌اند دريچه‌اي جديد به روي دنياي مخفي تصميم‌گيري در دولت روسيه باز مي‌كنند.
پوتين بارها اتهام دخالت در دموكراسي‌هاي غربي را رد كرده است اما به نظر مي‌رسد كه محتويات اين اسناد اين ادعاي پوتين را به چالش مي‌كشند. اين اسناد نشان مي‌دهند كه رييس‌جمهوري روسيه، روساي سازمان‌هاي جاسوسي و وزراي ارشد دولت روسيه همه با هم در يكي از مهم‌ترين و جسورانه‌ترين عمليات‌هاي جاسوسي در قرن بيست و يكم دست داشته‌اند و اين عمليات عبارت است از: كمك به «ترامپ رواني و نامتعادل» براي رسيدن به صندلي رييس‌جمهوري امريكا. به نظر مي‌رسد كه اين اسناد نقشه‌راه رخدادهايي كه در سال 2016 به وقوع پيوست را در خود دارند.
چند هفته بعد از برگزاري نشست محرمانه شوراي امنيت ملي روسيه، هكرهاي GRU به سرورهاي كميته ملي حزب دموكرات حمله و هزاران ايميل شخصي با هدف ضربه زدن به كمپين انتخاباتي هيلاري كلينتون منتشر كردند. منابع ديپلماتيك مي‌گويند گزارشي كه به دست گاردين رسيده از جزييات و ويژگي‌ها و نحوه كار سرويس اطلاعاتي روسيه، حكايت دارد. تصويري كه از شخصيت دونالد ترامپ در اين گزارش ارايه شده است ريشه در تحليل‌هاي سرويس جاسوسي كرملين دارد و اين سرويس تاكيد ويژه‌اي بر تهيه شناسنامه شخصيت‌ها با استفاده از داده‌هاي واقعي و تحريف شده روانشناختي دارد.
در اسنادي كه در اختيار گاردين قرار گرفته، تاكيد شده كه پيروزي جمهوري‌خواهان در انتخابات امريكا به نفع روسيه است. اين پيروزي مي‌تواند به يك انفجار اجتماعي در امريكا منجر شود كه در نهايت به تضعيف جايگاه رياست‌جمهوري در امريكا ختم شود. علاوه بر اين، پيروزي ترامپ در انتخابات، منافع بين‌المللي نيز براي روسيه خواهد داشت. به اين ترتيب كه پوتين مي‌تواند در هر مذاكره دوجانبه ميان روسيه و امريكا دست برتر را داشته باشد و موضع مذاكراتي كاخ سفيد را در راستاي خواست خود بازسازي كرده و ابتكارات جسورانه سياست خارجي روسيه را پيش ببرد. در بخش‌هاي ديگري از اين سند دو صفحه‌اي به شرايطي كه در صورت شكست ترامپ در انتخابات پيش خواهد آمد، پرداخته شده است. اين سند مي‌گويد تحريم‌هايي كه از سوي امريكا پس از الحاق كريمه به روسيه در سال 2014 وضع شد، موجب شده تنش‌هاي داخلي در روسيه افزايش يابد. در نتيجه روسيه بايد از راه‌هاي جايگزين براي جذب سرمايه استفاده كند. اين سند پيشنهاد مي‌كند كه روسيه در تجارت و صادرات هيدروكربن به سمت چين متمايل شود. توجه مسكو بايد روي اين باشد نفوذش در امريكا و كشورهاي اقماري‌اش را افزايش دهد تا بتواند يا تحريم‌ها را بردارد يا اينكه آنها را كمتر و كم‌اثرتر كند.
آندري سواداتوف، كارشناس و تحليلگر حوزه سازمان‌هاي جاسوسي امريكا و نويسنده كتاب «شبكه قرمز» معتقد است كه اين اسناد منعكس‌‌كننده برخي واقعيت‌ها هستند. او مي‌گويد: «اين اسناد روند كاري سرويس امنيتي و شوراي امنيت روسيه را شرح مي‌دهند. تصميم‌ها در روسيه اين‌گونه اتخاذ مي‌شوند. ابتدا مشاوران اطلاعات را آماده كرده و به رييس‌جمهوري روسيه مي‌دهند و سپس كار براساس سلسله مراتب فرماندهي انجام مي‌شود.» او مي‌افزايد: «كرملين اكثر اين عمليات‌ها را مديريت و نظارت مي‌كند. پوتين در سال 2015 به همه سازمان‌هاي جاسوسي روسيه اعلام كرده است كه حق ندارند هيچ كاري را بدون اطلاع او انجام دهند. در روسيه فضايي براي مستقل عمل ‌كردن وجود ندارد.»
بعد از نشست آوريل سال 2016، پوتين تصميم گرفت ايميل‌هاي كميته ملي حزب دموكرات امريكا را منتشر كند. سر اندرو وود، سفير سابق انگليس در مسكو و يكي از كارشناسان بنياد تضارب افكار چتم‌هاوس اين اسناد را «شگفت‌انگيز» توصيف كرده و مي‌گويد: «اين اسناد همان مباحث و موضوعاتي را در خود دارند كه شما انتظارش را داريد. اين اسناد نشان مي‌دهند كه ما درخصوص چين و امريكا دچار سوءتفاهم شده‌ايم. اين اسناد براي كسي مثل پوتين نوشته شده‌اند كه نمي‌تواند باور كند ممكن است اشتباهي كرده باشد.» وود مي‌افزايد: «هيچ نشاني مبني بر اينكه روسيه با حمله به اوكراين مرتكب اشتباه شده‌ باشد، وجود ندارد. اين اسناد كاملا با آنچه من در سال 2016 انتظار داشتم، همخواني دارند و حالا حتي بيشتر اين همخواني را مي‌فهمم. در روسيه ميزان زيادي از ترس و پارانويا وجود دارد. آنها معتقدند كه امريكا مسوول همه اتفاقات است. اين ديدگاه در روح و جان رهبران روسيه رسوخ كرده است.»
گاردين در پايان اين گزارش مي‌نويسد كه دونالد ترامپ در واكنش به انتشار اين اسناد حاضر به اظهارنظر نشده. اما كمي بعد ليز هرينگتون، سخنگوي ترامپ بيانيه‌اي از طرف ترامپ صادر كرد كه در آن آمده: «واقعا نفرت‌انگيز است. اينها اخبار جعلي هستند. درست مثل زماني كه همه روسيه روسيه روسيه مي‌كردند. اين هم كار چپ‌هاي ديوانه تندرو است كه هر كاري از دست‌شان برمي‌آيد، مي‌كنند تا همه را در جناح راست، شيطان جلوه دهند. اينها داستان‌سرايي است و هيچ كسي به اندازه من بر روسيه سخت نگرفته است. من درخصوص خطوط لوله و تحريم‌ها به روسيه سخت گرفتم. در عين حال سعي كردم با روسيه مراوده هم داشته باشم. در زمان من، روسيه به ما احترام مي‌گذاشت. چين به ما احترام مي‌گذاشت. ايران به ما احترام مي‌گذاشت و كره‌شمالي هم به ما احترام مي‌گذاشت. دنيا در زمان من امن‌تر از حالايي بود كه توسط رهبران رواني نامتعادل اداره مي‌شود!»