سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) با اشاره به تحریفات معنوی حادثه عاشورا، گفت: اشکی که انسان را نجات میدهد اشکی است که به فلسفه قیام امام حسین (ع) وصل شود و ما در فضایی متناسب با نهضت امام حسین (ع) بتوانیم حرکت کنیم. آن وقت اگر ذرهای از این غیرت، حریّت، تقوا، توحید و آزادگی امام حسین (ع) در ما منعکس شود، این یک قطره اشک آتش را هم خاموش میکند.
به گزارش گفتارنو به نقل از جماران، حجت الاسلام و المسلمین علی کمساری شب دوم مراسم عزاداری حسینیه جماران در مطلبی با موضوع «چیستی و چرایی تحریفهای معنوی عاشورا» گفت: میدانید که حادثه عاشورا و قیام امام حسین (ع) یکی از اتفاقات ویژه و بزرگی است که در تاریخ با آن مواجه هستیم. یعنی یک اتفاق پر اهمیت، پر دامنه و متفاوت از همه حوادث مشابه است. البته علت اهمیت و دلیل امتیاز این حادثه هم به خاطر بزرگی جنگ و نزاع و ویژگیهای نظامی این حادثه نبوده است. چرا که این حادثه به هر حال یک نزاع محدود نظامی بوده است. اهمیت حادثه عاشورا به دلیل تأثیرگذاری و جریان سازی آن است.
سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) افزود: این حادثه به دلیل این اهمیت و نقشی که در مکتب سازی و جریان سازی اوقات بعد از خودش تا الآن ایفا کرده و چنانچه در روایات ما وعده داده شده تا قیامت هم منشأ اثر خواهد خود بود و نقطه قله و اوج این حادثه و جریان سازی و استمرار آن هم در قیام مهدوی (عج) خواهد بود، این حادثه بیش از سایر حوادث در معرض تحریف قرار گرفته است. فرقی هم نمیکند این تحریف از ناحیه ظاهر این حادثه و چه ماهیت این حادثه باشد.
وی تصریح کرد: تلاشهای فراوانی شده، چه عامدانه و مغرضانه و چه اقدامات غیر عالمانه، که این حادثه از هویت، ماهیت و حقیقت واقعی خودش خالی شود؛ لذا وقتی میگوییم «تحریف معنوی عاشورا» فقط به تغییراتی در کلمات، جملات و فرمایشات آن حضرت بسنده نمیکنیم. البته اینها هم وجود داشته است. یعنی ما در حادثه عاشورا با دستهای از تحریفات مواجه هستیم که خلاف منظور گوینده است و یا اینکه اساسا اتفاق نیفتاده و یا اگر اتفاق افتاده در بستر متفاوتی از برداشت امروز ما شکل گرفته است.
کمساری اظهار داشت: به اعتقاد بنده و محققین، اندیشمندان و صاحب نظران آن چیزی که اهمیت دارد تحریف معنوی حادثه عاشورا است. یعنی اینکه در شکل و قالب و نوع بیانات امام حسین (ع) یا چینش و ترکیب حوادث تاریخی عاشورا هیچ تغییری صورت نمیگیرد که فرض بفرمایید نسبتی را به امام حسین (ع) بدهند یا جملهای را پس و پیش کنند. اما حادثه عاشورا را از دلیل، انگیزه، هدف و مقصود اصلی خودش خالی کرده اند. این یکی از مهمترین و آسیب زاترین تحریفاتی است که در طول تاریخ با آن مواجه بوده ایم و الآن هم با آن مواجه هستیم.
وی با اشاره به «تحریفهای مدرن حادثه عاشورا»، گفت: امروز با رسانهها و شبکههای اطلاع رسانی مدرنی مواجه هستیم که نوع مواجه اینها با حادثه عاشورا به گونهای شده که ما شاهد یک سری تحریفهای متفاوت حداقل در شکل و نحوه بیان هستیم. به گونهای برخورد میکنند که مثل اینکه این یک اتفاق دفعی و یک مواجهه شخصی بود و یکی از کتابهایی که همه این موارد در آن گردآوری شده کتاب «دانشنامه امام حسین (ع) است. آنجا بعضی دلایل نقل شده که واقعیت تاریخی ندارد، اما به عنوان یک سری رخدادهای تاریخی نقل شده که اصل اصلی و هدف پنهانش این است که قیام امام حسین (ع) را از یک قیام متعالی و تأثیرگذار و جریان ساز به یک نزاع، دلخوری و مواجهه بر سر انگیزههای شخصی با یزید تقلیل بدهد.
سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) تصریح کرد: نقلهایی هم کرده اند و بعضی به عنوان شبهات در فضای مجازی هم مطرح میشود. مثلا امام حسین (ع) بر سر ازدواج با خانمی با یزید وارد چالشی میشود و این چالش به نفع امام حسین (ع) تمام میشود و کینهای شکل میگیرد که منجر به آن حادثه میشود. یعنی تقلیل دادن انگیزه قیام امام حسین (ع) در حد یک اتفاق بی پایه و اساس و مجهول تاریخ یک نوع تحریف است.
وی تأکید کرد: نوع دیگر تحریف انگیزه قیام امام حسین (ع) فروکاستن این انگیزه به یک برداشت غلط است. در حوزه تحریف ها، گاهی تحریف از ناحیه دشمن انجام میگیرد که این کاملا طبیعی است. یعنی دشمن، به خصوص بعد از جریان عاشورا دستگاه اموی تمام تلاش خودش را کرد، هم با استفاده از رسانههایی که در آن روزگار در اختیارش بود، خطبه ها، منابر، مساجد و هم برخوردهای شدید و تند نظامی با مخالفین دیگر سعی کرد این قیام را منکوب کند و یک تصویر متفاوتی از آن ارائه بدهد، لذا گفتند امام حسین (ع) خارجی بوده و بر امیرالمؤمنین خروج کرده و روایت جعل کردند که اگر کسی علیه امام زمان خودش قیام کند او از دین خارج است.
بعضی از تحریفات عاشورا از ناحیه دوستان جاهل وارد شده است
کمساری ادامه داد: طبیعی است که دشمن بر اساس خوی دشمنی خودش عمل کند و شاید از او انتظار نیست. اما بعضی از تحریفات عاشورا، به خصوص در چرایی قیام امام حسین (ع) از ناحیه دوستان جاهل وارد شده است. یعنی شیعیان از سر جهل، ندانم کاری، عدم اطلاع و یا بعضا متأثر شدن از فرهنگ بیگانه چیزهایی را به امام حسین (ع) نسبت داده اند و دلایلی را برای انگیزه قیام امام حسین (ع) مطرح کرده اند که کاملا یک نوع تحریف آشکار در حادثه عاشورا است.
وی یادآور شد: امام حسین (ع) از نیمه رجب سال ۶۰ هجری بعد از هلاکت معاویه عملا و علنا مخالفت خودشان را شروع کردند. البته امام حسین (ع) در مدت زمان ۱۰ سال بعد از شهادت امام حسن (ع) سعی کردند به پیمان نامه صلح میان برادرشان و معاویه وفادار بمانند، اما مکرر نارضایتی خودش را ابلاغ کرده بود. مثلا هدایایی که معاویه میفرستاد را امام پس میفرستادند و بعضی کارهایی که معاویه میکرد را امام با رفتارها و گفتارهایشان خنثی میکردند.
سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) ادامه داد: به تدریج این تحریف شکل گرفت و این آسیب وارد جریان عاشورا شد که گفتند امام حسین (ع) کشته شد تا اشک برای او کفاره گناهان شیعیان شود. این دیگر کار دشمن نیست؛ برداشت غلط و انحراف آمیز شیعیان است. مثل اینکه خون حسین (ع) ریخته شد تا من گنهکار از عذاب الهی بیمه شوم. وقتی این انحراف معنوی حادثه عاشورا را نگاه میکنیم میبینیم که این تحریف حادثه را از ماهیت خودش خارج کرد. جالب است که اکثر سخنرانیها و مکتوبات امام حسین (ع) در تاریخ ضبط شده و هیچ حادثهای به اندازه عاشورا در تاریخ مضبوط و مستند نیست. علی رغم اینکه این پیرایهها به آن اضافه شده، اما اصل حادثه را ما میبینیم با اختلافات اندک در تعابیر ضبط شده است.
امام حسین (ع) قیام نکرد تا من و شما مجوز برای گناه کردن داشته باشیم
وی تأکید کرد: امام حسین (ع) هیچ جایی نفرموده است من کشته میشوم تا خون من کفاره گناهان امت شود. این برداشت انحرافی از کجا وارد شده است؟ مثل اینکه امام حسین (ع) سپری برای گناهکاران و یا خون او مجوزی برای گناه کردن است. در حالی که این خلاف فلسفه قیام امام حسین (ع) است. امام حسین (ع) قیام نکرد تا من و شما مجوز برای گناه کردن داشته باشیم. وقتی این تحریف ریشه یابی میشود میبینیم از تفکر الهیات مسیحیت وارد تشیع شده است. مسیحیت اعتقاد دارند عیسی مسیح کشته شد تا خون او کفاره گناهان ما باشد و مرگ او باعث شود گناهان ما بخشیده شود.
کمساری با بیان اینکه این یک تفکر خطرناک است که متأسفانه هنوز هم هست، تصریح کرد: آن تفکر التقاطی و غلط نسبت به حادثه عاشورا که این حادثه به جای اینکه یک حادثه الهام بخش، جریان ساز و مکتب ساز باشد تبدیل شود به یک حادثه تخطیری شود و مجوزی برای گناه، ظلم و بی عدالتی باشد. در حالی که امام حسین (ع) کشته شد تا ریشه ظلم از دنیا برداشته شود و کسی گناه نکند. اشکی که انسان را نجات میدهد اشکی است که به فلسفه قیام امام حسین (ع) وصل شود و ما در فضایی متناسب با نهضت امام حسین (ع) بتوانیم حرکت کنیم. آن وقت اگر ذرهای از این غیرت، حریّت، تقوا، توحید و آزادگی امام حسین (ع) در ما منعکس شود، این یک قطره اشک آتش را هم خاموش میکند.
وی اظهار داشت: اگر نبود انقلاب اسلامی و مجاهدت و ایثار امام امت و مسیری که در دنیای معاصر ایجاد کرد، چه بسا ما به یک برداشت کاملا سطحی و غیر واقعی از عاشورا میرسیدیم و یک وقت بشریت مواجه میشد با اینکه چیزی به عنوان قیام امام حسین (ع) و حادثه عاشورا به آن ارائه میشود فرسنگها با واقعیت فاصله دارد.
سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) تحریف دیگر حادثه عاشورا را تحریف در دلایل قیام، دانست و تصریح کرد: در عصر انفجار اطلاعات ببینید که چه قدر اطلاعات غلط مخابره میشود. امروز در کسری از ثانیه هر اتفاقی که در هر گوشهای جهان شکل بگیرد در گوشه دیگر جهان منعکس میشود، اما الزاما اطلاعات درستی نیست. در همین عصر سرعت اطلاعات میبینیم که چه قدر تحریفها در مسائل مختلف شکل میگیرد و چیزی خلاف مقصود گوینده به راحتی منتشر میشود. یکی از چیزهایی که به بینش جوانان نسبت به عاشورا ضربه میزند استفاده از همین رسانههای مدرن برای تحریف یا وارونه جلوه دادن اتفاقات است.
وی افزود: اگر تا دیروز شما در کنج مسجد و حسینیه خودتان مینشستید و هر چیزی میگفتید و هر کاری میکردید، چون در فضای اعتقادی خودتان بوده باورش راحت بوده و صدمهای هم نمیزده، اما وقتی همان را در فضای مجازی منتشر میکنیم به یک «ضد تبلیغ» و اقدام مخرب و آسیب زننده به ماهیت عاشورا تبدیل میشود.
کمساری یادآور شد: در بحثهای انقلاب هم مرتب با این چیزها مواجه میشویم. تقطیع دو دقیقه سخنرانی یک ساعته حضرت امام که اساسا حضرت امام در صدد آن نبوده است. بعضی وقتها بزرگان هم این برداشت غلط را مرتکب میشوند. فرض کنید از فرانسه که میآمده اند از امام پرسیده اند شما چه حس و حالی دارید؛ امام فرموده اند «هیچ». اگر این هیچ در یک اتمسفر فکری توحیدی و عرفانی نگاه کنی یعنی «لامؤثر فی الوجود إلّا الله». یعنی اینکه هیچ چیزی غیر از خدا در نظر من ارزش ندارد و خوشی و ناخوشی من در محضر الهی است و اساسا من مطرح نیستم که حسی داشته باشم. این یک برداشت است که واقعیت هم هست. یک برداشت هم این است که ایشان هیچ احساسی نسبت به ایران و ایرانی نداشت. این یک نوع تحریف مدرنی از واقعیتی است که ما شاهد آن بوده ایم.
وی ادامه داد: اتفاقی که در دوره مدرن فیلمبرداری و ضبط شده را آن گونه قلب واقعیت میکنند که شما باید جواب بدهید به خدا منظور این نبوده است! امامی که همه هستی خودش را برای ایران و عزت و اعتلای ایران داد و زندان رفت، تبعید شد و فرزندش را داد مگر میشود نسبت به ایران حسی نداشته باشد؟! با همه وجود نسبت به ایران و ملت و مذهب خودش و نسبت به این آب و خاک حس داشته است.
سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) گفت: یکی از چیزهایی که به عنوان تحریف معنوی عاشورا میشود از آن یاد کرد بحث هدف امام حسین (ع) است. به محض اینکه اولین جرقههای قیام امام حسین (ع) شکل گرفت بلافاصله دستگاه تبلیغاتی بنی امیه گفتند حسین (ع) از دین خروج کرده و زیاده خواه و تمامیت طلب است و اهل تعامل و همکاری نیست. نمیتوانیم از دشمن دلخور شویم، ماهیت او همین است. دوستانی هم پیدا شدند و گفتند امام حسین (ع) آمد که حکومت را بگیرد و نمیدانست که شهید میشود. ولی امام حسین (ع) در اولین جملاتی که نیمه رجب سال ۶۰ هجری بیان میکند میفرماید مثل من با تفکر و جهان بینی من با مثل یزید با تفکر و جهان بینی و عملکرد یزید نمیتواند بیعت کند.
وی تأکید کرد: اینکه حادثه عاشورا یک اتفاق دفعی و منحصر در یک زمان خاص نبوده را ما از خطی که امام حسین (ع) ترسیم کرده میفهمیم. این خط، خط خون است. امام وارث خط مبارزه حق با باطل است. امام حسین (ع) در وصیتی که به برادرش محمد حنفیه داشته میفرماید من برای امر به معروف و نهی از منکر قیام کرده ام. این امر به معروف و نهی از منکر دقیقا هدفگذاری کانون فساد است.
امام حسین (ع) کانون فساد که مرکز حکومت بنی امیه بود را به عنوان امر به معروف و نهی از منکر انتخاب کرد
سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) اظهار داشت: ما وقتی میگوییم امر به معروف و نهی از منکر فوری ذهنمان به سمت موی خانمها و یا فلان رفتار غیر اخلاقی جوانها میرود؛ اما امام حسین (ع) کانون فساد که مرکز حکومت بنی امیه بود را به عنوان امر به معروف و نهی از منکر انتخاب کرد. یعنی وقتی متوجه شد بیم اصلی برای انحراف در اسلام از سوی حکومت و شخص خلیفه است، امام آن کانون قدرت را نشانه گرفت و تا لحظه آخر کوتاه نیامد.
وی افزود: فساد در صورتی در جامعه اپیدمی میشود که حاکمان دچار فساد شوند؛ امام حسین (ع) این را فهمیدند و نشانه گرفتند و این جراحی را انجام داد. اگر امام حسین (ع) این جراحی که خیلی هم خونریزی داشت را انجام نداده بود امروز دیگر از اسلام خبر و اثری نبود و اسلام هم یک دین تحریف شده مثل مسیحیت، یهودیت و بقیه ادیان آسمانی شده بود که متأسفانه دچار تحریف شدند. آنها هم ادیان الهی بودند و کتاب داشتند، اما خدا میفرماید علمای یهودی کلام خدا را از مقصود اصلی خودش تحریف کردند.
کمساری تأکید کرد: الآن صحبت از مبارزه با فساد میکنند، ولی عوض اینکه سر افعی را بکوبند خودشان را مشغول چهار جوجه فاسد میکنند. امام حسین (ع) این کار را نکرد و به مرکز فساد رفت که شخص خلیفه بود؛ مرکز فسادی که میخواست خلافت اسلامی را به سلطنت تبدیل کند و فرزندی بعد از پدر به سلطنت بنشیند. یزید با تفکری کاملا لائیک خلیفه مسلمین و امیرالمؤمنین میشود. امام حسین (ع) این را نشانه گرفت و هدف امام حسین (ع) امر به معروف در بالاترین سطح و نهی از انحراف از مسیر پیامبر (ص) بود؛ لذا جان خودش و اصحاب نزدیکش را تقدیم میکند برای اینکه این راه مصون بماند.
وی افزود: راه مبارزه با انحرافات عاشورا بالا بردن بصیرت و فهم ما است. اتصال به حقیقت عاشورا جز با فهم و درک درست از چیستی و چرایی حادثه عاشورا میسر نمیشود. امیدوارم خداوند به همه ما توفیق بدهد بتوانیم از این حادثه الهام بخش درس بگیریم و از گریه بر امام حسین (ع) برای خودمان تزکیه و عمل صالح دست و پا کنیم و گریه بر امام حسین (ع) برای ما عامل پالایش روح و روان، و عامل حرکت و جریان سازی شود.
میتوانیم امام خمینی را به عنوان زنده کننده عاشورا در عصر حاضر نام ببریم
سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) در پاسخ به سؤالی در خصوص نقش امام خمینی (س) در جلوگیری از تحریف معنوی حادثه عاشورا، گفت: ما میتوانیم امام خمینی (س) را به عنوان محیی و مجدد عاشورا در عصر حاضر نام ببریم. چون امام در عصری که همه امیدها نسبت به احیای شعائر دین و حادثه عاشورا به سمت ناامیدی پیش میرفت یک قرائت متفاوت مبنتی بر حقیقت عاشورا ارائه کرد. امام عاشورا را از یک واقعه تاریخی غیر جریان ساز بعضا مورد طعن به یک اتفاق جریان ساز و الهام بخش تبدیل کرد که منشأ پیروزی انقلاب شد؛ لذا خود امام میفرمودند که محرم و صفر اسلام را زنده نگه داشته است. تا آخر هم این تأکید را داشتند که نوحهها باید سنتی باشد، اما به مفاهیم و نیاز امروزی هم پرداخته شود.
وی همچنین در پاسخ به سؤالی در خصوص مجازی شدن عزاداریها گفت: طبیعتا اگر بنا باشد شرکت در جلسهای یا مکان مقدسی موجب ضرر به خود انسان یا دیگران شود قطعا در اینکه نباید این اتفاق بیفتد هیچ کس تردید ندارد. البته برای دوستداران امام حسین (ع) خیلی سخت است که دو سال محروم هستند. به هر حال ما اعتقاد داریم شرکت در روضه امام حسین (ع) مثل زیارت امام حسین (ع) است و در این تردید نداریم. جان و روح ما با شرکت در جلسات عزای امام حسین (ع) صیقل و جلا میگیرد و توشه معنوی از این جلسات بر میگیریم.
کمساری ادامه داد: وقتی شرایط اقتضا میکند باید این را به عنوان یک واقعیت بپذیریم و علی رغم تلخی مثل اینکه دوران صدام از زیارت امام حسین (ع) محروم بودیم، سخت بود، ولی ناگزیر بودیم. کرونا و بیماری فقط بحث خود انسان نیست. ویژگی این ویروس به گونهای است که اگر خدای ناکرده کسی مبتلا شود ممکن است دهها نفر را مبتلا کند و امروز این پاندومی به گونهای دارد به یک فاجعه تبدیل میشود و ما باید مراقب باشیم هیچ کاری که حق الناس باشد بر گردن ما نماند.
وی تأکید کرد: امام حسین (ع) وقتی از حادثه کربلا مطمئن شدند زمین کربلا را از مالکینش خریدند؛ برای اینکه میخواستند خونشان در زمین دیگران ریخته نشود. یعنی در این حد نسبت به حق الناس مقید بودند. مراقب باشیم که خدای ناکرده این حق الناس به گردن ما نماند.