گفتارنو- مهدیهالسادات هاشمی:
ویروس کرونا، ویروسی است که اولین بار در چین کشف شد و پسازآن شاهد انتشار این ویروس در سراسر جهان بودیم. این ویروس عامل بیماری کووید-19 است که باعث ایجاد علائم و عوارض متعددی در افراد میشود اگرچه علائم کووید- 19 ممکن است خفیف و قابلکنترل باشد اما میتواند در افرادی منجر به مشکلات جدیتری شود در حالی که ممکن است برخی از افراد حتی پس از بهبود یافتن از این بیماری نیز دچار عوارض جدی و طولانی مدت شوند.
بعضی از علائم کرونا میتوانند حتی بعد از بهبودی و منفی شدن تست کرونا نیز ادامه داشته باشند و در فرد ایجاد ناراحتی کند که این علائم معمولا در افراد مسن و یا افراد مبتلا به بیماریهای مزمن، مشاهده میشوند که میتوان احساس خستگی، تنگی نفس، سرفه، درد در مفاصل و قفسه سینه اشاره کرد و در علائم طولانی مدت بیماری میتوان به دردهای عضلانی، سردرد، از دست دادن حس بویایی یا چشایی، عوارض پوستی مثل بثورات یا ریزش مو اشاره کرد.
دکتر ایمان قاسمزاده فوق تخصص بیماریهای عفونی و نقص ایمنی بدن در خصوص عوارض طولانی مدت کرونا بعد از بهبودی به گفتارنو میگوید: در بیماران کرونایی از هفته دوم امکان آمبولی ریه وجود دارد و تا اواخر هفته سوم ادامه دارد و در برخی افراد تا یک ماه و در موارد بسیار نادر حتی طولانیتر هم باشد ولیکن آمبولی ریه در بیماران کرونایی چهار هفته ادامه خواهد داشت و در بسیاری از بیماران بر طبق استانداردهای بینالمللی میتواند اتفاق بیفتد بنابراین یکی از درمانهای بسیار مهم برای بیماران کرونایی مبارزه با لختگی خون است.
وی معتقد است: پس از ایجاد لختگی ( آمبولی ریه ) ممکن است در برخی از ارگانهای بدنی فرد علایم خاصی خودش را بر جا بگذارد مثلا در قلب میتوانند سبب ایجاد سکته قلبی شود و در مغز میتواند سکته مغزی را به دنبال داشته باشد.
قاسم زاده ادامه داد: پس از بیماری ممکن است بیمار عوارضی داشته باشد مثل از دست دادن حس بویایی و چشایی، بیحالی و ضعف بدن و ... که جزو علایم کرونا میباشد و ممکن است برطرف شدن آن با تاخیر همراه باشد و در مواردی بین یک تا دو ماه و یا حتی بیشتر ادامه داشته باشد اما در اکثر بیماران علائم در بازه کمتر از یک ماهه از بین میرود این موارد در هر فردی متغییر و در افرادی اختصاصی و نادر خواهد بود.
این فلوشیپ نقص ایمنی در خصوص عوارض طولانی مدت یا حتی ماندگار کرونا بیان کرد: در خصوص عوارض ماندگارکرونا هنوز اطلاعاتی منتشر نشده که در آینده ممکن است در افراد چه عوارضی برجای بگذارد و میتواند موجب بروز چه عوارض ماندگاری در افراد مختلف شود یقینا هر عفونت ویروسی میتواند در موارد نادر برخی عارضهها را به دنبال داشته باشد اما در خصوص ویروس کرونا تاکنون موردی کتبا منتشر نشده است.
مناسبترین و بهترین راه حل مبارزه و پیشگیری از کرونا تزریق واکسن است
وی در خصوص واکسن کرونا بیان کرد: همه کسانی که نوبت واکسیناسیون آنها رسیده باید هر واکسنی که بود را تزریق کنند و در این رابطه تعلل نکنند زیرا تزریق واکسن از هر نوع بهتر از نبود واکسن است.
متخصص بیماری های عفونی اذعان داشت: هنوز در خصوص این که چه واکسنی بهتر است مستنداتی منتشر نشده زیرا باید حداقل یک سال از تولید واکسنها بگذرد تا عملکرد آن مشخص شود.
قاسم زاده در خصوص عوارض واکسنها بیان داشت: ایجاد عارضه در همه واکسنها عادی و معمولی است که میتواند شامل انواع حساسیتهای شدید، التهاب محل تزریق، خارش، و .... در موارد محدودی عوارضی همچون لختگی خون هم مشاهده شده که زیاد مهم نبوده و جزیی بودهاند ضمن اینکه تاکنون گزارش موثقی از لختگی پس از تریق در کرمان مشاهده نشده است.
وی در خصوص این مطلب که واکسن آسترازینکا به زنان زیر پنجاه سال توصیه نمیشود گفت: شرکتهای سازنده واکسن در بروشور خود میتوانند توصیههایی در خصوص محصول خود داشته باشند و این چیز عجیبی نیست یعنی هر شرکت میتواند بنا به اقتضائات خود دارو خود را برای افرادی منع یا توصیه کند.
قاسم زاده در خصوص دلایل منع استفاده برخی از واکسنها برای گروههای سنی مختلف تصریح کرد: متاسفانه اطلاعات واکسنهای کرونا از سوی شرکتهای سازنده بسیار محدود است و هنوز هیچ مطلبی را رسما اعلام نکردهاند ضمن این که باید اطلاعات کتبا منتشر شود و ما تنها مستندات بینالمللی که از جاهای مختلف جمعآوری شدهاند را مطالعه میکنیم.
وی به افرادی که اعتقادی به تزریق واکسن ندارند و استدلالشان هم این است که با تزریق واکسن ویروس وارد بدن میشود توصیه کرد: در حال حاضر مناسبترین و تنها راه مبارزه با کرونا و پیشگیری از آن تزریق واکسن میباشد و ما چارهای جز تزریق واکسن نداریم ضمن این که از قدیمالایام واکسنها درصدی عوارض به دنبال داشتهاند لذا در شرایط کنونی به دلیل استفاده گسترده از واکسن عوارض آن بیشتر به چشم میخورد در حالیکه ممکن است بسیاری از واکسنهای دیگری که در بچهها استفاده میشود یکسری عوارض جزیی به همراه داشته اما چون موردی بوده و استفاده فراگیر برای بزرگترها نداشته خیلی مورد توجه قرار نگرفته و این چیز عجیبی نیست بنابراین بهترین راه تزریق واکسن است زیرا هیچ ضمانتی وجود ندارد که در پیکهای بعدی فرد مبتلا شود و دچار نوع شدید کرونا شود و حتی به آی سی یو منتقل و حتی فوت به همراه داشته باشد .
آیا با تزریق واکسن آسترازینکا کرونا میگیریم؟
واکسن آسترازینکا حاوی هیچ ویروس زندهای نیست، بنابراین نمیتواند افراد را بیمار کند. آسترازنکا از بخشی از پروتئین ویروس ساخته میشود.
دکتر حسین صافیزاده در پاسخ به اینکه بعضی از واکسنها مثل آسترازنکا ممکن است پس از تزریق عوارضی ایجاد کنند به گفتارنو میگوید: بطورکلی بعد از تزریق هرگونه واکسن، احتمال رخداد برخی عوارض وجود دارد نظیر درد محل تزریق، تب و لرز، بدن درد که با توجه به ماهیت واکسنها مشاهده این عوارض دور از انتظار نیست و معمولاً موقت بوده و بعد از چند ساعت برطرف می شوند، البته این طور نیست که هر فردی واکسن دریافت کرد باید منتظر بروز عارضه باشد و در بسیاری از دریافت کنندگان واکسن هیچ عارضه خاصی اتفاق نمی افتد.
وی افزود: در خصوص تزریق واکسنها هیچ عارضه خاص یا شدیدی تاکنون به حوزه بهداشت گزارش نشده است.
دکتر صافیزاده ادامه داد: در خصوص واکسن آسترازینکا با توجه به این که ویروس زنده ضعیف شده است معمولا به دنبال تزریق آن ممکن است افراد تب کنند یا بدن درد داشته باشند که عارضه شناخته شده واکسن های زنده ضعیف شده است و این بخاطر ماهیت واکسن است.
معاون دانشگاه علوم پزشکی کرمان خاطرنشان کرد: ممکن اسن پس از تزریق واکسن افراد دچار تب و لرز، بدن درد، درد در ناحیه تزریق، بیحالی و ... شوند که دور از انتظار نیست و معمولا پس از 24 ساعت برطرف خواهند شد ضمن این که عارضه خاصی به دنبال نخواهد داشت و رخ داد این عارضهها ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد.
دکتر صافیزاده در پاسخ به این سوال که آیا تزریق واکسن آسترازینکا ممکن است در زنان زیر پنجاه سال ایجاد عارضه کند یادآور شد: سازمان جهانی بهداشت هیچ ممنوعیتی برای تزریق واکسن آسترازینکا در افراد بالای هجده سال تعریف نکرده منتها برخی از کشورها بنا بر سیاستی که داشتند این موضوع را مطرح کردند اما در کشور ما منعی برای تزریق واکسن آسترازینکا برای زنان زیر پنجاه سال وجود ندارد.
وی ادامه داد: با توجه به این که برخی خانمها به خاطر ابتلا به بعضی بیماریها ممکن است داروهای خاصی را دریافت کنند و شاید لازم باشد ملاحظاتی در نظر گرفته شود اما در حدی نیست که تزریق این واکسن را ممنوع کنند.
وی گفت: در تزریق انواع واکسنها در افراد متفاوت امکان بروز برخی عوارض از جمله بیحالی، درد و ... وجود دارد و حتی پس از تزریق یک نوع مشخص واکسن در افراد مختلف می تواند رخداد عوارض متفاوت باشد، ضمن این که پس از تزریق این نکات به همه افراد گفته میشود.
معاون دانشگاه علوم پزشکی کرمان در پاسخ به این شایعه که افرادی که پس از تزریق واکسن هیچ عارضهای را تجربه نمیکنند ممکن است واکسنی که دریافت کرده کارایی لازم را نداشته گفت: به هیچ عنوان این مطلب درست نیست همانطور که قبلا هم گفتم ممکن است عوارض در افراد مختلف متفاوت باشد و در برخی اصلا ایجاد عارضه نکند زیرا ممکن است دو نفر همزمان از یک ویال واکسن استفاده کنند و در یکی از آنها تب لرز و ... رخ دهد و دیگری اصلا عارضهای نداشته باشد و این که واکسن عارضهای ایجاد نمیکند دلیل برعدم اثربخشی واکسن نیست.
وی در خصوص زمان دریافت دوز دوم در افرادی که دوز اول واکسن را دریافت کردهاند و پس از آن مبتلا شدهاند گفت: این افراد باید چهار هفته پس از بهبود علائم بیماری اقدام به تزریق دوز دوم واکسن کنند و نیازی نیست که دوز اول واکسن تکرار شود زیرا خود بیماری در بدن پس از بهبودی نیز مصونیت ایجاد میکند.
زنان باردار واکسن بزنند یا نزنند
اگرچه خطر کلی کووید-19 در زنان باردار کم است اما بارداری میتواند احتمال ابتلا به نوع شدیدتر این بیماری و حتی مرگ را افزایش دهد. زنان باردار مبتلا به کووید-19 بهاحتمالزیاد دچار عوارض تنفسی میشوند و نیاز به بستری در بخش مراقبتهای ویژه دارند. همچنین، تحقیقات نشان داده است که ابتلای زنان باردار به کرونا باعث افزایش احتمال زایمان زودرس و سزارین میشود و نیز احتمال دارد که نوزاد آنها بعد از تولد، در بخش نوزادان بستری شود.
شیوع ویروس کرونا باعث شده که بسیاری از مادران باردار نگرانیهایی در این زمینه داشته باشند. برسیهای به عمل آمده توسط کارشناسان حاکی از این است که بارداری و زایمان شانس ابتلا به بیماری کووید ۱۹ را افزایش نخواهد داد اما در صورت ابتلای مادران باردار احتمال بروز بیماری افزایش می یابد،و حالا این سوال مطرح می شود که واکسیناسیون کرونا در این شرایط چگونه باید صورت کیرد؟
در این رابطه دکتر زهره سالاری متخصص زنان و زایمان میگوید: با توجه به شیوع بیماری کووید که خانمهای باردار هم از این قضیه مستثنی نیستند و به دلیل ضعف سیستم ایمنی بدنشان در معرض خطر بیشتری نست به جمعیت عادی هستند به همین دلیل برنامه واکسیناسیون کشوری خانمهای باردار در حال اجرا است.
وی افزود: از سن حاملگی بالای دوازده هفته به خصوص خانمهای که سن بالای 35 سال دارد یا خانمهایی که بیماری زمینه ای مثل بیماری کبدی، کلیوی، قلبی، فشار خون، دیابت، نقص سیستم ایمنی بدن دارند یا داروی خاصی مصرف میکنند یا وزن بالا دارند یا خانمهایی که در معرض تماس مستقیم با افراد مبتلا به کووید هستند باید حتما واکسیناسیون را انجام دهند.
متخصص زنان و زایمان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان گفت: زنان بارداری که سن بالای 12 ماهگی حاملگی دارند هر چه زودتر به مراکز واکسیناسیون مراجعه کنند و واکسیناسیون را انجام دهند زیرا اگر قبل از تزریق واکسن مبتلا به بیماری کووید شوند ممکن است عوارضی برای آنها به وجود بیاید که جبران ناپذیر باشد و پشیمانی سودی نخواهد داشت.
دکتر علی حسینینسب فوق تخصص عفونی و کودکان میگوید: طبق بررسیهایی که در خصوص واکسیناسیون خانمهای باردار که قبلا انجام شده نشان داده که واکسیناسیون خانمهای باردار تا حدودی 6 تا 9 ماه بعد از تولد کودک بدن را ایمن نگه میدارد یعنی آنتی بادی که از طریق جفت به بچه منتقل میشود باعث میشود که بچه مبتلا به ویروس آنفولوآنزا نشود.
وی افزود: در حامگلی تزریق واکسن هیچ خطری ندارد و موجب سقط یا مرده زایی نمیشود ضمن این که تاکنون در این مورد گزارشی وجود نداشته است.
دکتر حمید ابوسعیدی متخصص عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان در خصوص ابتلای خانمهای باردار به ویروس کرونا میگوید: بیماری کووید متاسفانه در خانمهای باردار بسیار شدیدتر خودش را نشان میدهد به طوری که در سه چهار ماه گذشته چندین مورد مرگ خانمهای باردار را علیرغم همه اقدامات درمانی که برایشان انجام دادیم داشتیم.
وی ادامه میدهد: توصیه میکنم به صحبتهای افراد غیر کارشناس اصلا توجه نکنید و صرفا به آنچه که وزارت بهداشت و درمان و مراکز درمانی میگویند توجه کنید ضمن این که بهترین راه حل واکسیناسیون مادران باردار میباشد.
عوارض کرونا در کودکان
بسیاری از کودکان، دارای علائم خفیف بیماری کووید-19 هستند اما در برخی کودکان ابتلا به کرونا باعث به وجود آمدن سندرم التهابی چند سیستمی میشوند که بسیار جدی است و میتواند برخی از اندام و بافتهای بدن را همچون قلب، ریهها، رگهای خونی، کلیهها، سیستم گوارشی، مغز، پوست یا چشمها تحت تاثیر قرار دهد و دچار التهاب کند ضمن این که نشانههای سندرم بستگی به این دارد که کدامیک از قسمتهای بدن را تحت تاثیر قرار دهد
تبی که 24 ساعت یا بیشتر طول میکشد و در صورتی که درمان نشود میتواند آسیبهای پایداری به بدن کودکان وارد کند و حتی منجر به مرگ شود که برخی از این نشانهها شامل : استفراغ، اسهال، معده درد، بثورات پوست، سردرد و سرگیجه و ... میشود.