نبکاهای شهرستان فَهرج که اخیرا در فهرست آثار طبیعی ملی به ثبت رسیده است یکی از پدیده‌های نادر و شگفت انگیز طبیعی محسوب می‌شود که به آن لقب بزرگ‌ترین گلدان‌های طبیعی جهان داده‌اند.
نبکاهای شهرستان فَهرج که اخیرا در فهرست آثار طبیعی ملی به ثبت رسیده است یکی از پدیده‌های نادر و شگفت انگیز طبیعی محسوب می‌شود که به آن لقب بزرگ‌ترین گلدان‌های طبیعی جهان داده‌اند.
به گزارش ایرنا، در مناطق کویری به دلیل عوارض محیطی و وزش باد، با روی هم انباشته شدن شن‌ها، یک تل شنی به صورت گلدان که در بالای آن یک گیاه که معمولا درخت گز یا طاغ قرار دارد، به وجود می‌آید که نمای زیبا و منحصر به فردی را ایجاد می‌کند.
گفته می‌شود تشکیل نبکا گاه حدود یک قرن به طول می‌انجامد و قدمت برخی از نبکاها به یک هزار سال هم می‌رسد که به دلیل نقش آفرینی در تثبیت شن‌های روان و حفظ رطوبت در منطقه، از اهمیت فروانی در پایداری اکولوژی مناطق کویری برخوردار هستند.
نبکاها (گلدان های طبیعی) در ایران اغلب در حاشیه کویر لوت و مناطق شهداد، فهرج و ریگان وجود دارند، ولی از نگاه کارشناسان، نبکاهای شهرستان فهرج ویژگی‌ای که نسبت به نبکاهای دیگر مناطق دارند، بلندی آنها است، به طوری که بلندی برخی از نبکاهای فهرج به ۲۰ متر (تقریبا یک ساختمان پنج طبقه) هم می‌رسد.
عناصر تشکیل دهنده نبکا شامل ماسه، لای(خاک ریز به هم چسبیده) و رس است و شکل آنها از اندازه، تراکم و میزان رشد گیاه میزبان است که در شهرستان فهرج درختچه‌های گز از عمده‌ترین گونه‌های میزبان نبکاها هستند.
نبکاها در سال ۹۲ در فهرست آثار ملی و طبیعی قرارگرفته‌اند و حال نبکاهای شهرستان فهرج به عنوان بلندترین گلدان‌های طبیعی دنیا در فهرست آثار طبیعی به ثبت رسیده‌اند تا توجه به نگهداری و حفاظت از این ذخایر دیدنی و کمیاب طبیعی بیشتر از گذشته شود.
