روایت مدیرکل ارشاد از فرجام طرح هشت صفحه‌ای شدن نشریات:
به مشکل برخورد کردیم. یک مشکل، نداشتن روزنامه‌ی 8صفحه‌ای در کرمان است. بسیاری از آگهی‌ها شرایط‌شان به گونه‌ای است که حتما باید در روزنامه چاپ شوند؛ مثلاً باید دو روز پشت سر هم منتشر شوند. به همین دلیل، هم‌کاران ما در توزیع آگهی‌ها به مشکل برخوردند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در پاسخ به سوالی در خصوص سرانجام طرح هشت صفحه‌ای شدن مطبوعات گفت: الزام‌شان نمی‌شود کرد. بعضی‌شان به صورت روزنامه منتشر می‌شوند، اما می‌گویند: نشریه را 8صفحه‌ای نمی‌کنیم. حتی برخی می‌گویند: روزی که مجوز گرفتیم، در مجوزمان نوشته شده 4صفحه‌ای، حالا چرا امکانات‌تان را از ما دریغ می‌کنید؟
فرشید فلاح که با نشریه کرمان‌شهر گفت‌وگو کرده است همچنین درباره نحوه تایید صلاحیت نامزدهای خانه مطبوعات گفته است: بررسی صلاحیت در این‌جا، صلاحیت اخلاقی نیست که به یکی بگوییم: تو صلاحیت اخلاقی نداری! مراد از بررسی صلاحیت، صلاحیت فنی است؛ مثلاً ممکن است یکی از کسانی که به عنوان مدیرمسئول اسم نوشته، مجوز نشریه‌اش باطل شده باشد؛ وقتی که نشریه‌ی کسی مشمول ماده‌ی 16 شده باشد، امکان این‌که به‌عنوان مدیرمسئول ثبت‌نام کند وجود ندارد.
خلاصه این گفت‌وگو را باهم می‌خوانیم
- هر دوی این رتبه‌بندی‌ها،[رتبه بندی خبرنگاران و مطبوعات] طرح ملی است؛ هم رتبه‌بندی مطبوعات و هم رتبه‌بندی خبرنگاران. ملاک‌های رتبه‌بندی هم توسط معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد، تعیین و ابلاغ شده.
- هم‌کاران ما در اداره‌کل ارشاد، وضعیت نشریات را براساس شاخص‌های کیفی و کمّی ثبت کرده‌اند. بعضی از شاخص‌ها کمّی بوده‌اند؛ این‌که نشریه چندصفحه‌ای است، یک‌رنگ، دورنگ یا چهاررنگ است، کاغذش چگونه است و... بعضی از شاخص‌ها هم کیفی است؛ این‌که مطالب تولیدی است یا نه، مطالب به‌هنگام‌اند یا نه، تحلیل‌ها و گزارش‌ها کارشناسی‌اند یا نه... این موارد، در فرم‌هایی که از سوی معاونت مطبوعاتی وزارت ارسال شد، ثبت شده و فرستاده شده است.
- مثلاً ما برای این‌که کار تولیدی را از کارِ کُپی تشخیص بدهیم، گفتیم پای کار تولیدی را نویسنده امضا می‌کند و شناس‌نامه دارد؛ نشریات را این‌گونه تحلیل کرده‌ایم. مطالبی که تولیدی هستند و نشریاتی که کنار مطالب‌شان نام نویسنده دارند، امتیاز بالاتری گرفته‌اند و در رتبه‌ی بالاتری قرار می‌گیرند.
- بنابراین، پیش‌نهاد ما برای رتبه‌بندی نشریات، به معاونت مطبوعاتی وزارت فرستاده شده. این مساله، در میزان یارانه‌ای که پرداخت می‌شود موثر خواهد بود و دفعه‌ی بعد که یارانه پرداخت می‌شود، تفاوت دیده خواهد شد. علاوه بر تاثیر در یارانه، در سایر حمایت‌ها مثل آگهی‌ها هم این رتبه‌بندی‌ها موثر خواهد بود.
- این نکته را هم باید بگویم که من، مدیرکل فرهنگم؛ پس طبیعی است که به نشریاتی که در حوزه‌ی فرهنگ، بهتر قلم‌فرسایی می‌کنند بیش‌تر توجه کنم؛ و همین کار را هم کرده‌ایم؛ برای نشریات فرهنگی‌تر، رتبه‌های بالاتری را در نظر گرفته‌ایم. البته همان‌طور که گفتم همه‌ی آیتم‌ها کیفی نیست و بسیاری از آن‌ها کمّی است.
- اما رتبه‌بندی خبرنگاران؛ سایتی از طرف وزارت ارشاد برای خبرنگاران راه‌اندازی شده بود تا رزومه و فعالیت‌ها و آثار مطبوعاتی خود را به صورت مداوم در آن قرار دهند؛ برای این سایت داور تعیین شده و داوران، کار بررسی وضعیت ثبت‌نام‌کنندگان را شروع کرده‌اند. 22هزار نفر در ایران مدعی این هستند که: ما خبرنگاریم. داوران در چهار سطح، خبرنگاران را دسته‌بندی می‌کنند؛ وزارت برای خبرنگاران سطح اول که خبرنگاران حرفه‌ای هستند، کارت صادر خواهد کرد.
- بنابراین، این مطلبی که گفتید و نویدی که من دادم، طرحی ملی است که دارد انجام می‌شود و در دست پی‌گیری است. البته، هنوز به بار ننشسته؛ مثل درختی که باید بکاریم و مرحله‌ی کاشت و داشت را پشت سر بگذاریم تا به مرحله‌ی برداشت برسیم؛ ما الان در مراحل اجرای کاریم و هنوز هیچ‌کدام از این دو، به برداشت نرسیده است.
- آن‌جا براساس مستندات داوری می‌شود؛ طبیعی است که هرکس مستنداتی گذاشته باشد، بررسی خواهد شد. ممکن است ببینید همان تایپیست، رتبه‌اش بالاتر از بقیه دربیاید!
- س: پس این اشکال وارد است؛ شاید اگر کار بررسی به صورت استانی انجام می‌شد، این مشکل پیش نمی‌آمد...
- الان دارد به همین ترتیبی که گفتم، به صورت ملی انجام می‌شود. البته، انتقاد شما هم وارد است؛ اما جز این‌که بگوییم برای رفع این مشکل، نظر استان را هم بخواهند، راه دیگری ندارد؛ من این پیش‌نهاد را به وزارت‌خانه می‌فرستم.
- (در خصوص هشت صفحه‌ای شدن نشریات)
- شروع شد، اما به مشکل برخورد کردیم. یک مشکل، نداشتن روزنامه‌ی 8صفحه‌ای در کرمان است. بسیاری از آگهی‌ها شرایط‌شان به گونه‌ای است که حتما باید در روزنامه چاپ شوند؛ مثلاً باید دو روز پشت سر هم منتشر شوند. به همین دلیل، هم‌کاران ما در توزیع آگهی‌ها به مشکل برخوردند. هیچ‌کدام از روزنامه‌های شهر هم -یعنی همین سه، چهار نشریه‌ای که مجوز روزنامه دارند- حاضر نشدند 8صفحه‌ای شوند.
- الزام‌شان نمی‌شود کرد. بعضی‌شان به صورت روزنامه منتشر می‌شوند، اما می‌گویند: نشریه را 8صفحه‌ای نمی‌کنیم. حتی برخی می‌گویند: روزی که مجوز گرفتیم، در مجوزمان نوشته شده 4صفحه‌ای، حالا چرا امکانات‌تان را از ما دریغ می‌کنید؟ یعنی از خودشان دفاع حقوقی می‌کنند و می‌گویند: مجوز ما 4صفحه است؛ شما می‌خواهید ما کاری برخلاف مجوزی که داده‌اید انجام دهیم و 8 صفحه‌ای شویم!
- در هر حال، به دلیل همین مشکلاتی که در استان‌ها بود، معاونت مطبوعاتی وزارت‌خانه، اجرای این کار را به پایان سال موکول کرد.
- من از همه‌ی نشریاتی که تلاش کردند و 8صفحه‌ای شدند، ممنونم؛ این‌ها نشان دادند که قابلیت توسعه را دارند و این‌که علی‌رغم توقف طرح، هم‌چنان نشریه را 8صفحه‌ای درمی‌آورند، علتش این است که کادرشان را چیده‌اند و زمینه را برای 8صفحه‌ای شدن آماده کرده‌اند. حتماً بر تعداد مخاطبان‌شان هم افزوده خواهد شد.
- س: اما صِرف تعداد صفحات بیش‌تر، به معنی کار بهتر نیست؛ کیفیت مهم است. می‌گویند بعضی از نشریات با لطایف‌الحیلی 8صفحه‌ای شده‌اند؛ مثلاً با استفاده از عکس‌های بزرگ نامتعارف، استفاده از فونت‌های درشت‌تر به صورت غیر استاندارد و...
- بله، صددرصد همین‌گونه است که می‌گویید. ضمناً این را هم باید بپذیریم که بسیاری از نشریات که با کپی‌کردن مطالب از سایت‌ها منتشر می‌شوند، قصدشان فروش هم نیست و حتی به دکه‌ها هم نمی‌روند. انتشار بسیاری از نشریاتی که الان دارند در کرمان منتشر می‌شوند، اصلاً به قصد استفاده‌ی مخاطب نیست. شبکه‌ی توزیع نامناسبی هم که هست، یکی از مشکلات است. وزارت ارشاد، یک طرح هم برای شبکه‌ی توزیع دارد که امیدوارم جواب‌گو باشد. طرح این است که آبونمان‌ها را وزارت پرداخت کند؛ یعنی به نشریات می‌گوید: شما اشتراک بپذیرید؛ هزینه‌ی پست آن، که نشریه به نشانیِ مخاطب و به دست مخاطب برسد، با ما. الان مطبوعاتی که می‌خواهند، می‌توانند از این روش استفاده کنند. این طرح هم سایتی دارد و به صورت کشوری انجام می‌شود. نشریات، تعداد مشترکان‌شان را به شرکت طرف قرارداد وزارت ارشاد اعلام می‌کنند و با هزینه‌ی وزارت به عنوان یارانه، مطبوعات به صورت پستی توزیع می‌شوند. این طرح، برای حمایت از نشریات، خوب است. البته در هر صورت، باید نشریه مخاطب داشته باشد تا مخاطبان مشترک نشریه بشوند و بهایش را بپردازند.
- در هر حال، روش توزیع دکه‌ای دیگر پاسخ‌گوی نیاز جامعه‌ی مطبوعاتی نیست. یک علتش تعداد محدود دکه‌ها و تعداد زیاد نشریات است. شرایط هم الان به‌گونه‌ای است که بسیاری از دکه‌ها حاضر به قبول نشریات محلی و برگرداندن بهایش نیستند. می‌گویند: بگذارید توزیع می‌کنیم؛ یعنی دکه‌ها هم فقط توزیع می‌کنند و از مردم، پولی دریافت نمی‌کنند؛ یعنی صرفاً می‌شوند باجه‌ی توزیع نشریه.
- بنابراین، طرح وزارت برای سامان‌دهی به همین وضعیت نامناسب است که البته متمرکز و ملی است، ولی برای نشریات استانی هم قابل استفاده است.
- [در خصوص خانه مطبوعات]
- الان که دارم با شما صحبت می‌کنم، اسامی داوطلبان عضویت در هیات‌مدیره‌ی خانه‌ی مطبوعات هم معلوم شده و به‌زودی معرفی می‌شوند. هنوز صلاحیت این افراد به تایید اداره‌کل ارشاد نرسیده؛ البته بررسی صلاحیت در این‌جا، صلاحیت اخلاقی نیست که به یکی بگوییم: تو صلاحیت اخلاقی نداری! مراد از بررسی صلاحیت، صلاحیت فنی است؛ مثلاً ممکن است یکی از کسانی که به عنوان مدیرمسئول اسم نوشته، مجوز نشریه‌اش باطل شده باشد؛ وقتی که نشریه‌ی کسی مشمول ماده‌ی 16 شده باشد، امکان این‌که به‌عنوان مدیرمسئول ثبت‌نام کند وجود ندارد.
- در هر حال، 7 نفر از بین مدیران مسئول، یک‌نفر از طرف خبرگزاری‌ها، 2 نفر از سوی نمایندگی‌های نشریات کثیرالانتشار، 9 نفر از فعالان عرصه‌ی مطبوعات استان و 4 نفر جهت حضور به عنوان بازرس، برای عضویت در هیات‌مدیره‌ی خانه‌ی مطبوعات ثبت‌نام کرده‌اند. با برگزاری انتخابات، از میان این افراد، اعضای هیات‌مدیره انتخاب می‌شوند.
- (در خصوص کسانی که به عنوان عضو ثبت نام کرده‌اند) ثبت‌نام‌کنندگان این فهرست هنوز به تایید اداره‌کل ارشاد نرسیده‌اند؛ چون ارشاد باید به‌عنوان ناظر، آن‌ها را تعیین صلاحیت کند. ما بررسی می‌کنیم و آن‌هایی را که مجوز فعالیت ندارند یا بیمه ندارند، کنار می‌گذاریم. تنها کسانی امکان شرکت در انتخابات را دارند که همه‌ی شرایط عضویت را داشته باشند.
- ما -ان‌شاء‌الله- در همین هفته، پالایش و تعیین صلاحیت را انجام خواهیم داد تا کسانی که داوطلب هستند بتوانند تبلیغات کنند و کسانی هم که علاقه‌مندند دوستان‌شان رای بیاورند، برایشان فعالیت کنند، تا انتخابات پرشوری برگزار شود.
- نهایتاً تا بیستم آذر، کسانی را که امکان رای‌دادن دارند و داوطلبان واجد شرایط را معرفی می‌کنیم.
- بعد از انتخابات هیچ مشکلی برای عضویت جدید وجود ندارد. خانه‌ی مطبوعات هم مثل هر تشکل دیگری، برای عضویتش قاعده‌ای دارد.
- یکی از کارهایی که خبرنگاران ما باید انجام دهند این است که از سایت معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد، بیش‌تر استفاده کنند. آیین‌نامه‌های حمایتی معاونت در این سایت قرار گرفته و شیوه‌های حمایت از خبرنگاران در آن‌جا توضیح داده شده است. یعنی روش، دیگر این نیست که وزارت‌خانه بخش‌نامه کند به ما و ما به خبرنگاران اعلام کنیم؛ بلکه کار از طریق سایت انجام می‌شود. در آن سایت، شیوه‌ای برای بیمه‌ی خبرنگاران اعلام شده؛ گفته: نشریاتی که خبرنگاران‌شان را بیمه کنند هزینه‌ی بیمه‌ی آن‌ها به صورت یارانه به نشریه پرداخت می‌شود. بنابراین، دلیلی برای این‌که نشریه‌ای خبرنگارش را بیمه نکند، وجود ندارد؛ البته تعداد بیمه‌شدگان نشریه‌ها سقف دارد.
