گفتارنو/ مرضیه قاضی زاده:
درست سال پیش بود که پسته همیشه خندان، لبخندش برچیده شد و سرمازدگی بیش از ۸۵ درصد محصول باغات پسته را از بین برد؛ اما تنها سرمازدگی سر ناسازگاری نداشت بلکه قوانین و مقررات دولت و به عبارتی همان پیمان سپاری ارزی نیز خود به بزرگترین چالش صادرکنندگان این محصول تبدیل شد.
اگر چه بنا بر اظهارات کارشناسان و فعالان حوزه کشاورزی امسال سال آور پسته است، اما برخی با اشاره به کاهش درآمد کشاورزان در سال گذشته معتقدند که رسیدگی و تغذیه درختان پسته چندان مناسب نبوده و همین مسئله منجر شده تا کیفیت پسته امسال همانند سالیان گذشته نباشد.
در کنار آن، اظهارات مدیر جهاد کشاورزی رفسنجان در ۲۳ اردیبهشت ماه ۹۸ حکایت از این مسئله دارد که میزان برداشت پسته امسال، کمتر از ۴۵ درصد سال ۹۶ است.
ادامه روند کاهش تولید پسته و حضور کمتر در بازارهای صادراتی از آن جهت اهمیت دارد که بدانیم بیش از ۶۰ درصد ارزش افزوده محصولات کشاورزی استان، مربوط به پسته است و استان کرمان بنا به گفته رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به یک استان تک محصولی تبدیل شده است.
اهمیت بازارهای صادراتی از آن جهت پررنگتر میشود که به هزینههای بازارسازی یک محصول واقف باشیم و بدانیم که سالیانه چه هزینههایی برای بقا و تداوم یک بازار صادراتی صورت میگیرد.
رئیس کمیسیون بازرگانی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن کرمان در خصوص برآورد پسته سال جاری به گفتار نو میگوید: بنده بر طبق صحبتهای خود با دوستان مشهد، سمنان، قم، تهران، کرمان و ... حدود ۲۰۰ هزار تن پسته را برای سال جاری برآورد کردم، البته هنوز آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد.
محمدعلی محمد میرزاییان در خصوص شایعه کاهش کیفیت پسته امسال، به دلایلی، چون عدم تغذیه مناسب درختان میگوید: این مطلب هنوز مشخص نیست و هنوز پستهها به مغز نرفته اند تا بتوان کیفیت آنها را بررسی کرد.
مبیرزاییان در ادامه میافزاید: شاید کشاورزان سال قبل پول کمتری داشتند و برای بهبود باغات کمتر هزینه کرده اند، ولی نمیتوان از الان در این مورد نظر داد، اما با توجه به اینکه ما سال قبل محصول نداشتیم، من احتمال میدهم که انس پستهها خوب باشد و میزان پوکی پسته کمتر باشد.
این در حالی است که برخی از گزاشات حاکی از این مسئله است که میزان برداشت پسته در سال جاری کمتر از ۴۵ درصد سال ۹۶ میباشد.
میرزاییان در پاسخ به این پرسش که روند کاهش محصول چه تاثیری بر بازارهای صاداتی داشته است، با بیان این جمله که ما بازارهای صاداتی مان را ازدست داده ایم، به صراحت میگوید: سال گذشته سال محصولی ما نبود و سرمازدگی را هم داشتیم، از ان طرف دولت هم جلوی صادرات را به خاطر برگشت ارز گرفته بود؛ لذا صادرات چندانی انجام نشد و میتوان گفت که ما بازارهای صادراتی را از دست دادیم.
او در خصوص بازارهای صادراتی، چون چین و روسیه میگوید: در خصوص بازار چین باید گفت که ما در سال گذشته اصلا به چین صادرات نداشتیم و آمریکاییها در چین تقریباً جایگزین ما شده اند، اما اگر چینیها روی پسته آمرییکا تعرفه بگذارند ما یک شانس دیگر برای برگشت به این بازار داریم، در غیر این صورت این بازار را از دست داده ایم.
میرزاییان با بیان اینکه اکثر بازارهای صادراتی را آمریکا و ترکیه گرفته اند، میگوید: آمریکا بازار روسیه را هم مثل چین، در اختیار گرفته است، البته در بازار هند هم کار میکند.
رئیس کمیسیون بازرگانی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن کرمان در خصوص پیش بینی خود برای وضعیت صادراتی پسته میگوید: اگر دولت برای بخش خشکبار ما فکری نکند و قرار باشد تا صادرکنندگان ما ارزشان را بر مبنای نرخ نیمایی بدهند، سال بعد هم به روال امسال میگذرد و ما باز صادراتی نخواهیم داشت چرا که بازار پسته بر مبنای نرخ آزاد ارز است، اما صادرکنندگان موظف شدند تا ارزشان را به نرخ نیمایی تحویل دهند.
او در ادامه میافزاید: من بعید میدانم که کسی بتواند بر مبنای ارز نیمایی، ارز خود را را به کشور برگرداند؛ لذا اگر ما بخواهیم صادرات داشته باشیم باید دولت فکری به حال صادرکنندگان بکند و راه را باز بگذارد.
با توجه به اینکه پیش از این پسته سال گذشته ۵۰ هزار تن برآورد شده بود و از ۳۰ هزار تن ذخیره پسته سال گذشته سخن به میان آمده بود، از رئیس کمیسیون بازرگانی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن کرمان پرسش شد که میزان صادرات پسته در سال گذشته به چه میزان بوده و دلایل از دست دادن بازارهای صادراتی چه بوده است.
رئیس کمیسیون بازرگانی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن کرمان در پاسخ به این پرسش میگوید: براساس آماری که من دریافت کردم در مهر، آبان و آذر ماه ۲۱ هزار تن پسته از ایران صادر شد، لذا من فکر میکنم که این میزان تاکنون به ۴۰ هزار تن رسیده باشد.
میرزاییان در خصوص علت عدم صادرات ۱۰۰ درصدی محصول پسته سال گذشته، میگوید: صادرکنندگان ما با برگشت ارز مشکل داشتند و نمیتوانستند ارزشان را به ایران بیاورند.
او در این رابطه تشریح میکند: به طور مثال در کشور افغانستان از هر مرزی میتوانند ۲۰ هزار دلار اسکناس بیرون ببرند، ولی دولت افغانستان برای مرزهای ورودی ایران تنها اجازه خروج ۲ هزار دلار را داده است؛ از آن طرف هم دربخش نامههای بانک مرکزی این موضوع دیده شده که صادرکنندگان باید مبلغی حدود ۱۰ الی ۲۰ درصد از ارزش صادرات خود را به صورت اسکناس بیاورند.
رئیس کمیسیون بازرگانی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن کرمان با اشاره به قوانین و مقررات دولتی در حوزه صادرات به صراحت میگوید: دولت جوری شرایط را رقم زده است که امکان صادرات از دست رفته است و اکثر صادرکنندگان بزرگ ما تقریبا الان تعطیل هستند.
او در ادامه میافزاید: ما سالها تحریم بودیم، صادرکندگان ما در آن شرایط با هر زحمتی که بود ارزشان را بر میگرداندند و یا با یک وارد کننده تهاتر میکردند و به نوعی نیازهای داخلی کشور را برآورده میکردند، اما بعد از این بخش نامهای که ابلاغ شد عملاً صادرکنندگان ترسیدند تا مبادا جریمه شوند لذا همه دست از کار کشیدند و اکثر صادرکنندگان بزرگ نیز شرکت هایشان را تعطیل کردند.