به نظر من موضوع ریاست هم اصلا نباید این‌قدر برجسته شود، چون رئیس هم یک عضو از هیأت‌رئیسه و یک نماینده مانند دیگر نمایندگان مجلس است و برای ما هم مهم این است که کلیت مجلس و کمیسیون‌های آن کارآمد باشند.
با پایان‌یافتن مرحله دوم انتخابات و مشخص‌شدن سهم هر طیف سیاسی از کرسی‌های مجلس، گمانه‌زنی‌ها درباره ریاست مجلس دهم افزایش یافته است. اصلاح‌طلبان که به دنبال ریاست عارف در مجلس دهم هستند، در مقابل طیف معتدل اصولگرا که لاریجانی در رأس آنها قرار دارد، مجبور به انتخاب هستند؛ اینکه با لاریجانی رقابت کنند و اقلیت اصولگرا را هم ترغیب کنند که به لاریجانی و یارانش بپیوندند یا اینکه ضمن صرف‌نظر از این رقابت، به ائتلاف استراتژیکی که از مقطع بستن فهرست‌ها آشکار شد، ادامه دهند. محمدرضا تابش، از اعضای شاخص فراکسیون اصلاح‌طلبان در مجلس بعدی است که قرار است با نام فراکسیون امید، فعالیت کند. او در گفت‌وگو با «شرق»، می‌گوید مردم خواستار تغییر هستند و ایجاد تحول در کارایی مجلس نیازمند تغییر افراد و ساختارهای فعلی است. او البته در نهایت معتقد است موضوع ریاست مجلس باعث ایجاد اختلاف نمی‌شود و با توافق احتمالی، استراتژی حفظ وفاق همچنان ادامه خواهد داشت.
یکی از بحث‌هایی که این روزها داغ شده، موضوع پایبندبودن یا نبودن اعضای فهرست «امید» به تصمیمات فراکسیونی است. آیا در میثاق‌نامه‌هایی که قبل از انتخابات امضا شد، قیدی برای پایبندی نمایندگان فهرست امید به تصمیمات فراکسیون وجود داشت؟
امضای میثاق‌نامه، اجباری برای افراد به وجود نمی‌آورد. میثاق‌نامه فقط تعهدی است برای پایبندبودن به اصول و موازینی که همه بر آن توافق کردهاند و طبیعتا افرادی که میثاق‌نامه را امضا کردهاند، به آن اصول و موازین و برنامه‌ها پایبند خواهند بود. اینکه همه به تمامی آن موارد پایبند هستند و آن را اجرا می‌کنند یا نه، پیش‌بینی‌پذیر نیست؛ چنان‌که برای رعایت و حفظ اصول قانون اساسی هم در مجلس سوگند یاد می‌کنیم، اما ممکن است در برخی موارد از آن عدول شود؛ اما چون نمایندگانی که خود را در معرض رأی مردم قرار داده‌‌اند، افراد معتمدی هستند، قاعدتا باید به آنچه امضا کردهاند، پایبند باشند.
یعنی می‌توانیم از کسانی که در فهرست امید بوده‌‌اند این انتظار را داشته باشیم که لااقل در مجلس دهم فراکسیونی موازی با فراکسیون امید تأسیس نکنند؟
نه اینطور نیست؛ چون برخی‌ها در فهرست امید قرار گرفته بودند، اما میثاق‌نامه را امضا نکرده‌اند.
پس بر چه اساسی در فهرست امید قرار گرفتند؟
استراتژی و راهبرد اولیه ما این بود که با معتدلین اصولگرا به وفاقی برسیم تا راه ورود تندروها به مجلس را سد کنیم. این استراتژی را پیش بردیم و بر این مبنا افرادی را در تهران و در حوزه‌های دیگر، در فهرست قرار دادیم و بحمدلله این توفیق در مرحله اول حاصل و در مرحله دوم هم کامل شد.
این وفاق فقط برای عبور از مرحله انتخابات بوده یا برای آینده هم قرار است حفظ شود؟
به نظر من ما باید این راهبرد را برای اعتلای کشور و کم‌کردن تنش‌ها و اداره بهتر کشور حفظ کنیم. بالاخره مردم با رأی خود اعلام کردهاند تنش را دوست ندارند و خواستار کارآمدی هستند و راهبرد و استراتژی ما هم همین است. مخصوصا که ما انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراها را هم پیش‌ِرو داریم و تلاش ما بر این است که وفاق فعلی که حاصل هزاران زحمت و خون دل خوردن و صرف وقت بسیار بوده و شخصیت‌های طرازاول اصلاحات با هزینه‌کردن آبروی خود، آن را به وجود آورده‌‌اند، به هر قیمتی حفظ شود و آسیب نبیند؛ چون امید داریم این جمع و این وفاق منشأ خیر و برکت برای کشور شود.
فکر نمی‌کنید رقابت دو چهره شاخص درون این جمع برای ریاست مجلس، باعث ازبین‌رفتن وفاق و نهایتا تقسیم این جمع به دو فراکسیون شود؟
خیر. فراکسیون امید یک فراکسیون است که شامل فهرست امید و نمایندگان اعتدالی می‌شود. اما اگر اصولگرایان بخواهند برای خود یک فراکسیون داشته باشند یا به دو فراکسیون تقسیم شوند، انتخاب خودشان است و ما متولی آنها نیستیم.
اعضای فراکسیون رهروان در این تقسیم‌بندی جزء اعتدالی‌های فراکسیون امید محسوب می‌شوند یا جزء اصولگرایان؟
رهروان که در فراکسیون امید تعریف نشده است. من عرض کردم ما بنا بر همان استراتژی‌ای که داشتیم چند نفر از اعضای رهروان را در فهرست امید قرار دادیم، ولی آنها مختار هستند که برای خودشان فراکسیون داشته باشند، به‌ویژه آنها که میثاق‌نامه را امضا نکرده‌اند. البته اخلاق حکم می‌کند انسان وقتی با یک جمع، کار جمعی می‌کند و با هم به یک موفقیت می‌رسند، به آن جمع پایبند باشد، اما ما متولی کار اصولگراها نیستیم.
برآورد شما از فراکسیون‌های اصولگرایان در مجلس دهم چیست؟
قرار بر این بود که دو فراکسیون جدا، یکی به نام اصولگرایان و یکی به نام رهروان داشته باشند. اما آن طور که من خبر دارم الان به این نتیجه رسیده‌‌اند که یک فراکسیون واحد با نام فراکسیون انقلاب ایجاد کنند و همه در یک فراکسیون متشکل شوند و دوقطبی ایجاد کنند.
در این شرایط، رقابت آقای عارف و آقای لاریجانی با هر نتیجه‌ای، به معنای فرستادن ایشان به جمع اصولگرایان است که در دوقطبی موردنظر اصولگرایان، باعث تقویت قطب آنها می‌شود. آیا ممکن است برای جلوگیری از این خطر، توافقی بر سر ریاست شکل بگیرد؟
ما بحث منطقی داریم و می‌گوییم همه تصمیم‌گیری‌های ما در فراکسیون و مبتنی بر خرد جمعی خواهد بود. ما از تصمیم نهایی جمع خودمان تبعیت می‌کنیم؛ اما به این نکته بسیار مهم توجه کنیم که وقتی مردمی با این حضور گسترده در انتخابات شرکت کردند و خواستار تغییر هستند، جواب اینها را باید چگونه بدهیم.
مطالبه این مردم تغییر رویه و خروجی کار مجلس است. این مردم از کمیسیون‌هایی مانند اصل ٩٠ و آموزش و فرهنگی، انتظار دارند در مسائلی که مجالس قبل سکوت کردند یا رویه‌ای دیگر در پیش گرفتند، مدافع حقوق مردم باشند. نگرانی ما هم این است که با انشقاقی که ممکن است در بحث ریاست ایجاد شود، فرصت‌ها و ظرفیت‌های کمیسیون‌ها نیز از دست برود.
در هر صورت برای تأمین آن مطالبات هم به این نیاز داریم که ساختارها و سازوکارهای فعلی، متحول شود. من فکر می‌کنم این جمعی که تازه به مجلس آمده‌اند و از تخصص‌های بالایی هم برخوردار هستند، خیلی در قیدوبند تشریفات و تجملات و سازوکارهای قدیمی حاکم بر نظامات مجلس نیستند و بهتر می‌توانند تغییر را رقم بزنند و مطالبات را پاسخ دهند. در رقم‌زدن این تحول، هم تغییر ساختارها مهم است و هم تغییر افراد.
به نظر شما چگونه می‌شود این تحول را از مسیری ایجاد کرد که منجر به ازدست‌رفتن وفاق به‌وجودآمده با اصولگراهای معتدل نشود؟
ما همواره گفته‌ایم استراتژی و راهبرد اولیه ما که منجر به این وفاق شد، باید ادامه پیدا کند، زیرا مردم هم همین را می‌خواهند و تنش را نمی‌پسندند و می‌خواهند عزتشان حفظ و مشکلاتشان حل شود. به نظر من موضوع ریاست هم اصلا نباید این‌قدر برجسته شود، چون رئیس هم یک عضو از هیأت‌رئیسه و یک نماینده مانند دیگر نمایندگان مجلس است و برای ما هم مهم این است که کلیت مجلس و کمیسیون‌های آن کارآمد باشند. درباره موضوع ریاست هم من گمان نمی‌کنم اختلافی به وجود بیاید و اگر آقایان تابع مکانیسم خردگرایی و تمکین از رأی اکثریت باشند، اختلافی پیش نخواهد آمد.
یعنی ممکن است مسئله ریاست قبل از تشکیل جلسه علنی مجلس دهم حل شود یا کار به رقابت در صحن می‌کشد؟
من احتمال زیادی می‌دهم که موضوع با توافق حل شود.
