زمانی که آمریکا جان آنخل زابانه، یک مزرعه‌دار و صادرکننده موز در کشور آمریکای مرکزی بلیز را به دلیل ارتباط با یک سلطان مواد مخدر در لیست سیاه قرار داد، تاثیر این اقدام فراتر از طرد شدن یک بازرگان از سیستم مالی جهانی بود.
به گزارش ایسنا، هدف از اقدام آمریکا تنها زابانه، همکاران و شرکتهایش بود، اما تحریم‌هایی که این شخص را هدف گرفته بودند از اکتبر گذشته ماه‌ها به صادرات موز بلیز لطمه زد و باعث از کار بیکار شدن هزاران نفر و کاهش منبع ارزآوری این کشور کوچک آمریکای مرکزی شد.
قرار گرفتن زابانه در لیست سیاه آمریکا نشان داد چگونه تحریمهای آمریکایی که هدف آنها متوقف کردن فعالیتهایی مانند قاچاق مواد مخدر و همچنین مقابله با تروریسم و نقض حقوق بشر است، می تواند بر مردم و صنایع کشورهایی که از نظر اقتصادی شکننده هستند، پیامد منفی داشته باشد.
تحریمهای گسترده آمریکا علیه کشورها، انتقادهایی را برانگیخته زیرا این تحریمها بدون اینکه تاثیر چندانی بر اهداف اصلی داشته باشند، میلیونها نفر را دچار فقر و محرومیت می کنند. اما مورد زابانه تحریمهای هدفمند علیه اشخاص و شرکتها که باعث آسیبهای بزرگتری می شود را منعکس کرد.
محصول موز بلیز که یک پنجم از صادرات این کشور را تشکیل می دهد با موانع دیگری فراتر از تحریمها روبروست. خشکسالی‌ها و سیل به محصولات آسیب زده و احتمال دارد توفان ارل که ماه جاری این کشور کوچک را درخواهد نوردید، خسارت بیشتری وارد کند.
اما مقامات دولتی و مدیران صنعتی در بلیز می گویند تحریم شدن زابانه که هدف آن فشار بر تجارت مواد مخدر در آمریکای لاتین بوده، بر صادرات موز در اواخر سال ۲۰۱۵ و اوایل سال ۲۰۱۶ تاثیر مشهودی داشت و در رشد منفی چشمگیر اقتصادی موثر بود.
طبق گزارش موسسه آمار بلیز، کاهش ۴۲ درصدی صادرات موز در سه ماهه اول سال ۲۰۱۶ به دلیل تعطیلی مزارع زابانه و وقوع سیل، به کاهش دو درصدی تولید اقتصادی در مدت مذکور منجر شد.
سام ماتیاس، مدیرکل انجمن تولیدکنندگان موز بلیز در این باره می گوید: ما صادرکننده کوچکی هستیم بنابراین اقتصاد ما بسیار حساس بوده و کاهش اندک حجم سالانه صادرات موز تاثیر بزرگی خواهد داشت.
وزارت خزانه داری آمریکا زابانه را همدست مهم ال چاپو، رییس کارتل مواد مخدر مکزیکی سینولوآ معرفی کرده است اما زابانه در مصاحبه با رویترز هر گونه ارتباط با ال چاپو را تکذیب و عنوان کرد برای خارج کردن نامش از لیست سیاه، اسناد مربوط به چند دهه امور مالی خود را به وزارت خزانه‌داری آمریکا ارسال کرده است.
تحریمهای هدفمند
محصول موز که در سراسر سال صادر می‌شود برای بلیز حیاتی به شمار می‌رود. این کشور با مساحتی برابر با ایالت نیوجرسی آمریکا، نرخ فقر ۴۰ درصدی دارد. تولید موز هزاران شغل برای مهاجران و ساکنان بلیز در منطقه کشاورزی جنوبی این کشور ایجاد کرده است.
آمریکا استفاده از تحریمهای اقتصادی هدفمند را در سالهای اخیر افزایش داده و مقامات آمریکایی این تحریمها را جایگزینی برای گزینه‌های مرگبارتری مانند حملات هوایی یا تهاجم نظامی می بینند. به گفته کارشناسان و مقامات دولتی سابق آمریکا، تحریمهای اقتصادی گزینه مورد ترجیح این کشور برای بایکوت کوبا، عراق و ایران بوده که اقتصاد و صادرات این کشورها را با محدودیتهایی مواجه کرده است.
آدام اسمیت، مشاور ارشد سابق وزارت خزانه داری آمریکا در این باره به رویترز گفت: دولت آمریکا اشخاص، نهادها و شرکتهای خطاکار را هدف قرار می دهد زیرا رویکرد جراحی وار به جای هدف قرار دادن کل یک حوزه قضایی، عمل موثرتر و منصفانه‌تری است.
آمریکا بدنبال الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴، تدابیر خاصی را علیه این کشور طراحی کرد و مبادلات بخشهای انرژی، دفاعی و مالی روسیه را هدف گرفت و از تحریمهای گسترده ای که به کل اقتصاد این کشور صدمه بزند اجتناب کرد اما حتی این تحریمهای هدفمند هم بر سطح سرمایه گذاری خارجی در اقتصاد روسیه تاثیر منفی بزرگی داشتند.
به گفته اسمیت، بسیاری از تحریمها ممکن است به آسیبهای ناخواسته ای منجر شوند اما در اقداماتی که برای مقابله با قاچاق مواد مخدر انجام می گیرند نسبتا متداول هستند زیرا سردسته گروههای موادمخدر معمولا با شرکتهای مشروع در ارتباط بوده و همکاری دارند.
مزارع غیرقابل استفاده
تحریم زابانه در سال ۲۰۱۲ به مدت سه سال اول تاثیر چندانی نداشت زیرا وی که اکنون ۶۱ سال سن دارد به سرعت از کسب و کارش که زمانی یکی از بزرگترین مزارع موز در بلیز بود، کناره گیری کرد. به گفته خوزه آلپوچه، مدیرعامل وزارت کشاورزی و شیلات بلیز، مدت کوتاهی پس از اینکه وزارت خزانه داری آمریکا زابانه، شرکتش مایان کینگ و شماری از سایر شرکتها و افراد را در لیست سیاه قرار داد، مقامات خزانه داری و بلیز ایده انتقال مزارع به یک شرکت دیگر را مورد بررسی قرار دادند.
هدف مقامات این بود که دریابند چگونه صنعت موز را حفظ کنند. مقامات خزانه داری در یک مکالمه تلفنی با مقامات بلیز در سال ۲۰۱۲ این مطلب را روشن کردند که تعیین راه‌کار موثر و قابل قبول، ارتباطی به دولت آمریکا ندارد و بر عهده شرکتهای خصوصی است.
طبق گزارش موسسه آمار بلیز، ارزش صادرات موز در اکتبر سال ۲۰۱۵ به میزان یک میلیون دلار یا ۲۰ درصد در مقایسه با مدت مشابه سال پیش کاهش یافت. این کاهش به تعطیلی مزارع زابانه نسبت داده شد.
مزارع زابانه با شیوع آفت موز اکنون خفته و پر از علفهای هرز شده اند در حالیکه سابق بر این حدود ۹۰۰ نفر در این مزارع کار می کردند اما اکنون بلااستفاده مانده اند.
