یک موسسه معتبر ایرانی در گزارشی به تحلیل آخرین وضعیت بازار اصلی‌ترین فراورده‌های نفتی ایران در فصل نخست سال 2016 پرداخته و روند تغییرات در این بازارها را تشریح کرده است.
اقتصادنیوز نوشت: یک موسسه معتبر ایرانی در گزارشی به تحلیل آخرین وضعیت بازار اصلی‌ترین فراورده‌های نفتی ایران در فصل نخست سال 2016 پرداخته و روند تغییرات در این بازارها را تشریح کرده است.
بر اساس گزارش موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، در فصل نخست سال 2016 تغییراتی در بازارهای فراورده‌های نفتی رخ داده است.
در ابتدا این گزارش اشاره شده است: ایران بعد از عربستان سعودی دومین مصرف‌کننده محصولات پالایشگاهی در خاورمیانه است، به طوری که مصرف روزانه نفت ایران 1.8 میلیون بشکه است. در میان فرآورده‌های نفتی، بنزین، دیزل و نفت کوره بیشترین سهم را در سبد مصرفی ایران دارند. همچنین فرآورده‌های نفتی دارای بیشترین سهم در سبد صادراتی نیز هستند.
فرآورده‌های نفتی در صادرات گمرکی نقشی پررنگ دارند. در میان اقلام عمده صادراتی، ابتدا پروپان و بوتان که در تولید LPG استفاده می‌شود. در حال حاضر ظرفیت تولید سالانه پروپان در ایران 3.5 میلیون تن است که به طور معمول 80 درصد آن تحقق می‌یابد و در سال‌های گذشته 150 هزار تن پروپان در کشور مصرف و مابقی آن صادر شده است. ظرفیت تولید بوتان نیز 2.4 میلیون تن است که در حدود 1.8 میلیون تن از آن محقق می‌شود و از این میزان در حدود 250 هزار تن در کشور مصرف و مابقی آن صادر شده است.
در ادامه این گزارش آمده است:گاز مایع شامل پروپان و بوتان با درصد ترکیبات مختلف است. در بازارهای بین‌المللی قیمت پروپان و بوتان عمدتاً بر مبنای قیمت قراردادهای ماهانه آرامکو عربستان است. همان‌طور که در نمودار 11 مشاهده می‌شود از سال 2014 همزمان با افت قیمت نفت، قیمت پروپان و بوتان نیز کاهش یافته است. به طوری که قیمت پروپان و بوتان در فصل اول سال 2016 به ترتیب 24 و 18 درصد افت کرده است. شاخص آرامکو از ماه اکتبر تا ماه ژانویه 2015 افزایش یافت و پس از آن در پی افت شدید قیمت نفت کاهش یافته و در ماه فوریه 2016 همزمان با افزایش قیمت نفت بار دیگر اندکی افزایش داشته است.
پروپان
بر اساس تحلیل این موسسه معتبر ایرانی در فصل پایانی سال 1394، با وجود کاهش قیمت جهانی پروپان، حجم صادرات آن 57 درصد افزایش یافت و سبب شد ارزش لاری صادرات پروپان 56 درصد نسبت به فصل قبل افزایش یابد. همچنین حجم صادرات بوتان 24 درصد افزایش یافت و همانن پروپان ارزش صادراتی این محصول نیز 23 درصد نسبت به فصل قبل افزایش یافت.این در حالی است که نرخ رشد فصلی حجم صادرات پروپان و بوتان به ترتیب در فصل سوم منفی 31 و منفی 18 درصد بوده که همراه با افت جهانی قیمت این فرآورده‌ها سبب کاهش 45درصدی و 32درصدی ارزش دلاری صادرات پروپان و بوتان نسبت به فصل دوم 1394 شده است.
LPG
در ادامه این گزارش اشاره شده است: در سال 2015، حجم تجات در بازار LPG مانند سال 2014 افزایش یافت و حجم تجارت جهانی پروپان در این سال 10 درصد رشد کرد و به 80 میلیون تن رسید و پیش‌بینی می‌شود تا پایان این دهه به 90 میلیون تن برسد. در سال 2015 آمریکا با صادر کردن 20 میلیون تن LPG مفام اول صادرات این کالا را در جهان به خود اختصاص داد که بخش عظیمی از محموله‌های این کشور به مقصد آسیا بوده است. چین در سال 2015 با پرداخت قیمت‌های بالاتر به LPG در مقایسه با سایر خوراک‌های پتروشیمی، محرک اصلی این بازار بوده است. واردات LPG چین با 70 درصد رشد از 7.1 میلیون تن در سال 2014، به 9 میلیون تن در سال 2015 رسیده است. صادرات LPG در منطقه خاورمیانه پس از آن که در سال 2000 دو برابر شد، از سال 2010 بدون تغییر بوده است. پیش‌بینی می‌شود صادرات این محصول افزایش یابد اما این بار افزایش صادرات LPG توسط قطر و امارات نیست بلکه به ایران نسبت داده می‌شود زیرا بعد از برداشته شدن تحریم‌ها انتظار می‌رود فازهای پارس جنوبی با سرعت بیشتری گسترش یابد و لذا صادرات این محصول افزایش یابد.
قیر
طبق این گزارش، قیر یکی از محصولات پالایش نفت خام است که در صنعت، آسفالت و عایق‌کاری ساختمان استفاده می‌شود. بیشترین تقاضای قیر از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا است اما انتظار می‌رود تقاضای هند و چین به دلیل افزایش چشمگیر سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان و شبکه جاده‌ای بر تقاضای آمریکا و اتحادیه اروپا پیشی گیرد.هند پس از آمریکا بزرگترین شبکه حمل و نقل جاده‌ای را در جهان دارا است لازم به ذکر است بیش از 90 درصد تقاضای قیر از محصولات داخلی تامین می‌شود با این حال افزایش تقاضای این کشور قیمت قیر را افزایش داده است. از سوی دیگر قیمت نفت به عنوان نهاده اصلی تولید قیر در ماه‌های پایانی فصل اول 2016 افزایش یافته است. بدین ترتیب قیمت جهانی قیر که در فصل ابتدایی سال 2016 همانند سال 2015 روندی کاهشی داشت، در پایان فصل اول 2016 اندکی افزایش یافت.با وجودی که قیمت قیر در ماه مارس هفت درصد افزایش یافت اما باز هم نسبت به مدت مشابه سال قبل 52 درصد افت داشته است. افزایش قیمت قیر به افزایش تقاضای اقتصادهای نوظهور برای توسعه زیرساخت جاده‌ای نسبت داده می‌شود.در فصل پایانی سال 1394، به‌رغم افزایش 60درصدی حجم صادرات قیر در ماه اسفند نسبت به ماه قبل، باز هم حجم صادرات این محصول نسبت به فصل سوم 1394، یک درصد کاهش یافت و همین امر سبب شد ارزش دلاری صادرات قیر 21 درصد نسبت به فصل قبل کاهش یابد.
