گرامیداشت یکصدمین سالگرد ایستادگی مردم سیرجان در برابر استعمار
هفته ای که گذشت شهرستان سیرجان، شاهد برگزاری برنامه یکصدمین سالگرد ایستادگی مردم این شهر در برابر استعمارگران انگلیسی به فرماندهی «حسین‌خان بچاقچی» بود.
هفته ای که گذشت شهرستان سیرجان، شاهد برگزاری برنامه یکصدمین سالگرد ایستادگی مردم این شهر در برابر استعمارگران انگلیسی به فرماندهی «حسین‌خان بچاقچی» بود.
به گزارش گفتارنو از سیرجان در این برنامه که به میزبانی مجموعه بارشیک و در دهکده گردشگری شبدیز برگزار شد، چندین اجرای موسیقی سنتی و محلی مرتبط با حال و هوای مراسم اجرا شد.
از جمله گروه موسیقی «لی لی»که در قالب موسیقی محلی، دوبیتی‌هایی با مضمون قیام حسین خان بچاقچی بر علیه انگلیسی‌ها برای حاضران در مراسم اجرا کردند.
همچنین در این مراسم که با استقبال کم‌نظیر شهروندان سیرجانی همراه بود، محسن پور مختار عضو هیات علمی دانشگاه ولیعصر رفسنجان در سخنانی به اهمیت ابعاد این قیام پرداخت و گفت: با توجه به اینکه مرحوم حسین خان بچاقچی متولد ۱۲۷۰ شمسی است، یعنی در بحبوحه قیام مشروطه نوجوانی چارده- پانزده ساله بوده و طبعاً تحت تأثیر فضای ایران دوستی آن سال‌ها و افکار آزادیخواهان ایران دوستِ بیگانه ستیز ِ عصر مشروطیت قرار داشته است، چنان می‌نماید که او حس تنفر از انگلیس به عنوان نماد دشمنی با ایران را از همان سال‌های نوجوانی به دل سپرده بود و تا پایان عمر هم با خود داشت. کما اینکه اقدامات مکرّر حسین خان بر علیه دولت فخیمه، گواه دشمنی عمیق او با این روباه پیر است.
پورمختار ادامه داد: او در سال ۱۲۹۵ شمسی با کمک مردم سیرجان، در نبرد با قشون S.P.R به فرماندهی ژنرال سِرپرسی سایکس، شهر سیرجان را گورستان افسران مغرور انگلیسی و سربازان هندی آنها ساخت که بنا بر برخی اسناد اولین قیام در کشور بر علیه استعمار انگلیس در دوران جنگ جهانی اول بود.
همچنین در این مراسم پیام نماینده مردم سیرجان و بردسیر به مناسبت برگزاری این برنامه قرائت شد که در بخشی از آن آمده است: «بر خود می‌بالم که یکی از قیام های بزرگ بر علیه استعمار انگلستان به وسیله مردم قهرمان سیرجان و به خصوص عشایر غیور این خطه پاک صورت گرفته است و این مهم سبب شده تا نام سیرجان نیز در ردیف شهرهایی قرار بگیرد که پرچم مبارزه بر علیه استعمار را دوران جنگ جهانی اول بالا بردند. شکی نیست که مرحوم حسین خان بچاقچی و همرزمانش با همراهی مردم سیرجان در مقاومتی جانانه و بدون واهمه از هیبت این قدرت بزرگ استعماری، چنان نیروهای متجاوز بیگانه را زمین گیر کردند که درس فراموش ناشدنی آن، در صفحه تاریخ مبارزه مردم این بوم و بر با استعمار و استعمارگران جلوه ای ویژه دارد.»
روایت یک قیام مهجور مانده
در تاریخ ایران روایت‌های متعددی از قیام‌های مردمی بر علیه استعمار انگلستان وجود دارد، اما شاید کمتر کسی بداند که یکی از حیرت انگیز‌ترین قیام‌ها علیه استعمار انگلیس در سال 1295 به فرماندهی «حسین‌خان بچاقچی» در سیرجان صورت گرفته است. چنانکه علي اكبر بختياري در کتاب خود می‌گوید: «عمليات حسين‌خان بچاقچي ( رییس ایل بچاقچی و از مردان موثر تاریخ کرمان) در زمان جنگ بين الملل اول با عده كم نفرات بر عليه انگليسي‌ها كمتر از عمليات صولت الدوله قشقايي با آن ايل بزرگ و تنگستاني ها نبود. شايد اگر اقاي ركن زاده، نبرد صولت الدوله قشقايي را در كتاب فارس و جنگ بين الملل اول و نبرد دشتستاني‌ها و تنگستاني‌ها را در كتابي به نام دليران تنگستان، به رشته تحرير در نياورده بود، آن دلاوری‌ها نيز فراموش شده بود.»
آن گونه که مرحوم باستانی پاریزی یز در کتاب خود «پیغمبر دزدان» درباره این قیام نوشته است؛ «سردار نصرت که از حامیان انگلیس‌ها بود، نامه ای به رؤسای ایلات بچاقچی و افشار نوشت تا آلمانها را دستگیر کنند. در سعادت آباد- پنج فرسنگی سیرجان- گلوله های حسین‌خان بچاقچی صدا کرد. آلمانها و «عبیدالله‌خان» سفیر عثمانی دستگیر شدند و حسین خان آنها را به « بَلوَرد » موطن ایل خود برد. با وجود این حسین خان به تعصب ایلیاتی و اسلامیتی که داشت و اینکه شنیده بود سایکس خیال دارد محبوسین را به هندوستان تبعید کند، شبانه اسیران را برداشت و به بلورد فرار کرد و چون او را تعقیب کردند به کوههای فارس و داراب برد و از آنجا به کمک عشایر به قصد مبارزه با قشون انگلیسی به سیرجان حمله کرد و شهر را گرفت. چنانکه گویند از کشته‌های سربازان هندی که در خدمت قوای انگلستان بودند پشته‌ها ساخت و مکانی در سیرجان که امروز به پارک هفده‌شهریور مشهور است را تبدیل به گورستان افسران انگلیسی و سربازان هندی کرد.»
در مورد چگونگی نجات دادن سفیر عثمانی و قوای آلمانی از چنگ انگلیسی‌ها نیز نقل است که؛ پس از آنکه حسین‌خان سماجت انگلیسی ها را در تعقیب آنها می‌بیند و از آنجایی که وی به دلیل مسلمان بودن نماینده دولت عثمانی حاضر به تحویل وی به انگلیسی ها نبوده با رشادتی کم‌نظیر آنها را تحت حمایت خود در جاده‌ای پر از خطر به پایتخت می رساند و افندی را تحویل سفارت عثمانی و نیروهای آلمانی را نیز تحویل سفارت آلمان در تهران می‌دهد. ابعاد این قیام به حدی بود که برای اولین هیبت استعمار انگلستان را فرو ریخت و پایه گذار قیام‌های دیگر نظیر قیام رییس‌علی دلواری و... بر علیه این قدرت بزرگ استعماری شد.
غیر قابل انتشار: ۴
در انتظار بررسی: ۱
انتشار یافته: ۶
شرمنده ایم که برای پیشرفت دیار کریمان شجاعت وجسارت ایشان را نداریم
شرمنده ایم که استان کرمان عقب مانده و فقیر می باشد.
من چهارمین نسل از نوادگان حسین خان بوچاقچی هستم و بسیار متاسفم که امروز جای مردانی چون جد بزرگوار ما در بین ما خالیست