در مناظره حذف یارانه ثروتمندان چه گذشت
راغفر در واکنش به انتقاد پورابراهیمی که گفته است این قانون مصوبه مجلس است و باید اجرایی شود، گفت: بله دولت قبل هم خیلی از مصوبات مجلس را عملیاتی نکرده است.
موضوع بحث شصتم برنامه مناظره امروز (جمعه) شبکه یک سیما که با حضور سه تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، معاون وزیر تعاون، کار، و رفاه اجتماعی برگزار شد حذف یارانه ثروتمندان بود.
به گزارش ایرنا، در مرحله اول اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها در 15 دی ماه 88 بیش از 75 میلیون نفر مشمول دریافت یارانه شدند. با استفاده از اطلاعات اقتصادی خانوارها و طبقه بندی آنان در قالب طرحی به عنوان خوشه بندی تقسیم بندی به گونه ای بود که هفت دهک جامعه در خوشه یک و دو قرار گرفت و در خوشه سوم سه دهک باقی مانده قرار داشت.
این طرح به دلایل مختلف متوقف شد و دولت وقت پرداخت یارانه نقدی را به همه متقاضیان انتخاب کرد. این طرح از اردیبهشت ماه سال 89 اجرا شد.
احمد امیر آبادی فرهانی نماینده مردم قم و عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در خصوص حذف اقشار پردرآمد از دریافت یارانه نقدی گفت: طبق توافق مجلس و دولت در زمان ثبت نام مقرر شد تا دولت سقف درآمدی را اعلام کند و افرادی که درآمد آن ها بیش از مبلغ اعلام شده است از دریافت یارانه نقدی انصراف خود را اعلام کنند.
وی افزود: اما دولت به دلیل تبعات سیاسی، از انجام این تصمیم صرف نظر کرد.
امیر آبادی فرهانی در ادامه اظهار داشت: از نظر من بهترین روش شناسایی دهک های کم درآمد است اما نکته ای وجود دارد این است که طبق اعلام دولت 10 میلیون نفر از افراد پردرآمد شناسایی شده اند و این عدد بزرگی است که اگر اجرا شود مطمئنا میزان بسیار زیادی از کسری بودجه تامین خواهد شد.
محمدرضا پورابراهیمی نماینده مردم کرمان و نایب رئیس کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی مجلس شورای اسلامی در خصوص حذف اقشار پردرآمد از دریافت یارانه نقدی اظهار داشت: قانون هدفمندی قانون خوبی است و درسال های اول نتایج خوبی از جمله کاهش قاچاق سوخت را به همراه داشت.
وی افزود: از نظر من بهترین روش خود اظهاری است اما متاسفانه به دلیل تبعات سیاسی احتمالی اجرای این طرح به تعویق افتاده است.
رییس کمیسیون برنامه و بودجه نیز در این مناظره گفت: مقایسه سال 93 با گذشته حاکی است دولت در هدفمندی یارانه ها قانون را رعایت نکرده است و طبق قبل عمل می کند.
غلامرضا تاجگردون افزود: قرار بود 48 هزار میلیارد تومان از منابع هدفمندی را هزینه کنیم و 10 هزار میلیارد تومان را به تولید اختصاص دهیم ولی سرجمع 59 هزار میلیارد تومان هزینه کردیم. مجلس مشخص کرده که برای حذف یارانه ها چه کنیم.
وی گفت: دولت در لایحه بودجه سال 94 نیز همانند شیوه سابق عمل کرده که تخلف است و امسال 7تا 10 هزار میلیارد تومان کسری یارانه ها خواهیم داشت که همین رقم را سال آینده نیز مواجه خواهیم داد.
حسین راغفر اقتصاددان و اساتید دانشگاه با حضور در این مناظره تصریح کرد: تا آنجایی که آمار نشان می دهد وزارت نفت بیش از 40 هزار میلیارد تومان به حساب هدفمندی یارانه ها واریز می کند درحالی که قرار بود وزارت نفت با این منابع به توسعه میادین نفت و گاز بپردازد. البته دولت 10 هزار میلیارد تومان از یارانه ها را به بخش سلامت اختصاص داده و بخشی از تعهدات خود را از این محل اجرا کرده است.
وی گفت: دولت باید بتواند از محل یارانه ها تعهدات دیگری مثل آموزش و پرورش رایگان را عملیاتی کند و حمل و نقل ارزان را در اختیار مردم و خانوارها قرار دهد تا خانواده های محروم بیشترین بهره را از اجرای این قانون ببرند.
این اقتصاددان تصریح کرد: باید دهک های پایین درآمدی شناسایی شوند که این امر امکان پذیر است و تبعات اجتماعی کمتری دارد.
وی اضافه کرد: اینکه سوال شده دولت از چه راهی می تواند یارانه ثروتمندان را حذف کئد باید پاسخ داد که باید اقشار ضعیف جامعه را شناسایی کرد.
احمد میدری معاون رفاه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ادامه این مناظره گفت: دولت در سال جاری نزدیک به 60 هزار میلیارد تومان بابت جبران خدمات کارکنان خود هزینه کرده و 40 هزار میلیارد تومان هم یارانه نقدی اختصاص داده است.
به گفته وی، پولی که به مشمولان حمایتی کمیته امداد و بهزیستی می دهیم بیش از 4 هزار میلیارد تومان است باید در راستای افزایش رفاه این قشر اقدامات بیشتری انجام شود.
میدری گفت: باید متذکر شوم نکته اول اینکه حذف یارانه ثروتمندان نیازمند یکسری بانک های اطلاعاتی است، ولی محدودیت نظام اداری و اجتماعی در این زمینه داریم.
در ادامه این مناظره پورابراهیمی نایب رئیس کمیسیون ویژه اقتصادی مجلس با بیان اینکه ما سه گام را تعریف کردیم گفت:گام اول توصیه به عدم ثبت نام بود. گام دوم تعیین سقف درآمدی و گام سوم تعریف و تعیین رقم متوسط هزینه خانوارها در شهرها و روستاها بود تا براساس آن میانگینی از هزینه سبد خانوار تعیین شود و کسانی که کمتر از آن سقف، درآمد دارند یارانه دریافت کنند و بالاتر از آن انصراف دهند.
وی تصریح کرد: دولت باید براساس شهرهای کوچک، کلان شهرها و روستاها یک عدد متوسطی را برای هزینه ها تعیین می کرد که نکرد.
پورابراهیمی گفت: مجلس همچنین تصویب کرد اگر کسانی که بالاتر از آن عدد متوسط درآمد دارند برای دریافت یارانه ثبت نام کنند مشمول جریمه سه برابری شوند. اما به دلیل فقدان نظام جامع اطلاعاتی ناچاریم از این روش ها استفاده کنیم.
تاجگردون رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در ادامه اظهار داشت: ما نتوانستیم مردم کشور خودمان را توجیه کنیم که نیاز واقعی آنها چیست و منابع محدود را چگونه باید هزینه کنیم.
وی با بیان اینکه دولت هدفمندی را با هدف توزیع بهتروعادلانه تر درآمد آغاز کرد، افزود: ضریب جینی از سال 80 تا قبل از هدفمندی یارانه از 43 به 41 کاهش یافت. سال 91 این رقم به 36 کاهش یافت که موجب خوشحالی ما شد. علت این اصلاح ضریب جینی این است که اقشار ضعیف با دریافت این یارانه بیشتر آن را صرف هزینه های مصرفی کردند، برعکس اقشار ثروتمند که نیازی به این پول ندارند.
تاجگردون گفت: هزار و 620 میلیارد تومان امسال در استان کهکیلویه و بویراحمد یارانه توزیع شد درحالی که می شد با این پول در این استان 32 هزار نفر بیکار را مشغول به کار کرد و نرخ بیکاری را در استان به زیر 8 درصد کاهش داد.
در ادامه مناظره امیرآبادی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با تصریح اینکه اراده ای برای حذف ثروتمندان نه در دولت قبل و نه این دولت وجود ندارد، گفت: تأمین اجتماعی رسما اعلام کرد 39 میلیون نفر تحت پوشش این سازمان هستند که براساس همین آمار می توان 15 میلیون خانوار اطلاعاتشان را جمع آوری کرد. حتی می توان بیمه کارگران ساختمانی را معیار شناسایی سطح درآمدی افراد قرار داد.
وی اضافه کرد: مهمترین مسئله ای که الآن دولت باید برای حذف یارانه ها مدنظر قرار دهد داشتن اراده سیاسی برای این کار و پذیرفتن تبعات آن است.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه با بیان اینکه حداقل 10 میلیون نفر در کشور داریم که به این یارانه احتیاجی ندارند، گفت: می توان با این پول هزینه آب و گاز رسانی به بسیاری از روستاها را تأمین کرد.
راغفر در ادامه این مناظره با اعلام اینکه دولت قبل متوسط حدود یک میلیون تومان را برای خط فقر اعلام کرده بود، گفت: این رقم برای کلان شهرها از جمله تهران بسیار پایین است ولی برای روستاها رقم بالایی است.
وی گفت: با معیار یک میلیون تومان در روستاها دیگر هیچ روستایی کار نمی کرد و مهاجرت از روستا به شهرها افزایش می یافت.
این اقتصاددان با بیان اینکه تعداد قابل توجهی ثبت نام غیرواقعی در یارانه ها داشتیم، افزود: 10 درصد جمعیت کشور بیسواد مطلق هستند. اینترنت کشور هم که وضعیت معلومی دارد. چگونه است که در 10 روز 73 میلیون نفر با این وضعیت اینترنت و بیسوادی ثبت نام کنند.
راغفر حذف کسانی که دو شناسنامه یا دو کارت ملی دارند و یا متوفی هستند را یکی از روش های کاهش حجم یارانه بگیران ارزیابی کرد.
وی یکی از اشکالات اعلام متوسط دو میلیون تومان برای انصراف از یارانه را اینگونه توضیح داد که اگر مردم با علم به اینکه هرچه درآمد خود را کمتر بنویسند حذف نمی شوند در عمل ارقام درآمدی کمتری را ثبت می کنند.
راغفر گفت: در نتیجه کار هم مشاهده کردیم که 90 درصد مردم درآمد خود را زیر یک میلیون تومان اعلام کردند.
وی تصریح کرد: دولت ابزاری ندارد که بتواند شناسایی کند که چه کسانی درآمد خود را در فرم یارانه ها واقعی اعلام کردند و چه کسانی دروغ گفتند.
این اقتصاددان با بیان اینکه در ادامه این فرآیند قاعدتا باید دستگاه قضایی تشخیص دهد که چه کسی دروغ گفته است، افزود: نتیجه اش این می شود که دولت باید دو میلیون نفر را محکوم کند و مثلا حکم زندان برای آنها ببرد که تمام این فرآیندها هیچ کدام عملیاتی نیست.
راغفر تصریح کرد: مجلس در قانون هدفمندی یارانه ها فرآیندی را برای حذف یارانه بگیران تدوین و تصویب کرده است که دولت امکان اجرای آن را ندارد.
وی با بیان اینکه با نظام جامع اطلاعاتی موافق هستم گفت: توزیع فرم شناسایی خانوارها اقدام غلطی بود.
این اقتصاددان افزود: دولت قبل یک سنگی را ته چاه انداخته و این دولت را مسئول کرده که این سنگ را از ته چاه درآورد که این منصفانه نیست.
راغفر در واکنش به انتقاد پورابراهیمی که گفته است این قانون مصوبه مجلس است و باید اجرایی شود، گفت: بله دولت قبل هم خیلی از مصوبات مجلس را عملیاتی نکرده است.
وی افزود: طی 4 سال گذشته 180 هزار میلیارد تومان یارانه پرداخت شده است که اگر نگوییم همه آن، حداقل 130 هزار میلیارد تومان آن دور ریخته شده که می توانستیم با این پول میلیون ها شغل ایجاد کنیم.
راغفر درباره اینکه گفته شده اراده ای برای حذف یارانه ثروتمندان وجود ندارد گفت: من هم این مسئله را تأیید می کنم، به همین دولت هم اعلام کردیم که این پرسش نامه ها غلط است ولی گوش نکردند و شاید مصلحت ندانستند.
در ادامه این مناظره میدری معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: دولت که می خواست سبد حمایتی غذایی توزیع کند در مرحله اول دو و نیم میلیون نفر را شناسایی کرده بود. در مراحل بعدی 124 هزار نفر را شناسایی کردیم که نباید سبد غذایی بگیرند و این افراد را حذف کردیم.
وی گفت: تعدادی از این افراد حذف شده بعدا مراجعه کردند و پرسیدند که چرا ما را حذف کردید ما پاسخ دادیم که این سبد به فقیرترین افراد کشور اختصاص دارد که استدلال ما را پذیرفتند و رفتند.
میدری با تأکید براینکه رسانه ها این مسئله را خیلی بزرگ نکنند گفت: باید بدون تنش های اجتماعی این موضوع را دنبال کنیم.
وی با اعلام اینکه در فرآیند توزیع سبد کالا 8 درصد خطا داشته ایم این میزان خطا را قابل قبول ارزیابی کرد.
میدری درباره تجربیات وزارت رفاه در فرآیند سبد حمایتی غذایی گفت: دولت در حال تدوین یک سری بانک های اطلاعاتی برای شناسایی افراد نیازمند هست.
وی تصریح کرد: دولت بر شناسایی افراد تأکید دارد ولی در عمل مثلا اتفاق می افتد که افراد حذف شده به دیوان عدالت اداری شکایت می کنند.
میدری فرآیند حذف یارانه ها را به قدری پیچیده خواند که نباید در خصوص آن جنجال های رسانه ای به راه انداخت و باید اجازه داد دولت فرآیند حذف یارانه ها را به آرامی انجام دهد.
در ادامه این مناظره امیرآبادی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اعلام اینکه دور ریختن 130 هزار میلیارد تومان را قبول ندارم، گفت: خیلی از مردم ما به این مبلغ واقعا احتیاج داشتند و اقشار ضعیف جامعه بیشترین نفع را از پرداخت نقدی یارانه ها بردند.
امیرآبادی با اشاره به اینکه مجلس تأکید داشت که مواد 7، 8 و 11 قانون هدفمندی باید از سوی دولت اجرایی شود، گفت: دولت ژست سیاسی گرفت و خواست از دستور مجلس برای استفاده از بانک های اطلاعاتی بهره برداری سیاسی کند.
وی گفت: دولت طبق قوانین پولشویی و مالیاتی می تواند از اطلاعات دارایی مردم استفاده کند.
همچنین پورابراهیمی نایب رئیس کمیسیون ویژه تولید ملی نیز گفت: مجلس دولت را مکلف کرده است که براساس درآمد خانوارها را شناسایی کند. ولی دولت درسال 93 اقدامی نکرد و در لایحه بودجه 94 هم اثری از اراده دولت برای حذف یارانه ثروتمندان نیست.
وی افزود: برای حذف یارانه ها قطعا باید سناریوی جدید را تغییر داد و متناسب با شرایط امروز کشور باید تصمیم گیری کنیم.
پورابراهیمی مشمولین کمیته امداد، بهزیستی و افرادی که نهادهای دیگر به عنوان نیازمند واقعی شناسایی کرده اند را حدود 30 درصد جمعیت کشور دانست که نیازمند واقعی دریافت یارانه هستند و حدود 25 میلیون نفر را شامل می شوند.
وی اضافه کرد: وزیر اقتصاد رسماً در صحن علنی مجلس اعلام کرد که 10 میلیون نفر ثروتمند را شناسایی کردیم که باید دولت برای حذف این افراد اقدام کند.
پورابراهیمی گفت: باید شیوه تلفیقی را به کار برد به این معنا که خوداظهاری و شناسایی افراد ثروتمند و فقیر را همزمان عملیاتی کنیم.
تاجگردون رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز در ادامه این مناظره گفت: نه می شود یک باره یارانه ها را حذف کرد و نه می شود همین شیوه فعلی را ادامه داد.
وی با بیان اینکه شیوه های مختلفی مدنظر هست گفت: می شود 30 تا 40 درصد قشر ضعیف جامعه را به شکل موجود یارانه پرداخت کرد و برای بقیه مردم به آرامی تصمیم گیری کنیم.
در ادامه این مناظره راغفر اقتصاددان گفت: قرار نیست همه نیازمندان حذف شوند.
وی گفت: باید به دولت اجازه داد به جای تعیین وضعیت درآمدی، وضعیت معیشتی مردم را تعیین کنیم و اینکه 30 درصد مردم کشور یارانه بگیرند در وضعیت فعلی کشور منصفانه نیست.
راغفر با اشاره به اینکه در دیگر کشورهای دنیا چند نوع یارانه می دهند و برای هر نوع یارانه یک پرسشنامه می دهند گفت: صحیح نیست که برای کل یارانه فقط یک پرسشنامه داده شود.
وی از مجلس خواست که به جای تأکید بر حذف یارانه ها تورم را کنترل کند و به دولت کمک کند تا سیاست های ضد تورمی اتخاذ شود.
