سیدحسین موسویان در تازه ترین یادداشت خود در نشریه هافینگتون پست، چشم اندازه رابطه ایران و آمریکا را بررسی کرده است.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین؛ عضو ارشد تیم پیشین هسته ای ایران، معاون اسبق سیاست خارجی شورای عالی امنیت ملی و سفیر پیشین کشورمان در آلمان که هم اکنون استاد و پژوهشگر ارشد فعلی دانشگاه پرینستون آمریکاست در یادداشت خود در نشریه هافینگتون پست آورده است:
باوجودی که انتخاب ترامپ، یک شوک جهانی بود منتهی جهان ناچارا با این واقعیت کنارخواهد آمد چون برای عموم کشورهای جهان، رابطه با آمریکا ازاهمیت کلیدی برخوردار است.شاید ایران تنها استثناء باشد که خصمانه ترین روابط تاریخ معاصر رابا آمریکا را دارد.
نکته جالب این است که رهبرعالی ایران در مورد مناظرات انتخابی آمریکا پیروزی ترامپ را پیش بینی کرد چون معتقد بود که او واقعیات آمریکا را صادقانه بامردم آمریکا درمیان گذاشت. آیت الله خامنه ای معتقد است که سیستم حاکمیتی آمریکا فاسد است، خالق گروههای تروریستی همچون داعش و القاعده است، حملات نظامی اش به کشورهای منطقه موجب بی ثباتیهای جاری منطقه شده و لذا مذاکره با چنین کشوری بی خاصیت ورابطه دیپلماتیک نیز مضر است. برخی از سیاستمدارانی که بزودی در واشینگتن قدرت را بدست خواهند گرفت، مشابه این موضع را در مورد ایران دارند.
درعین حال رهبری و ریاست جمهوری ایران با نتیجه انتخابات آمریکا خونسرد برخورد کردند. روحانی اظهار داشت که نتیجه این انتخابات تاثیری بر سیاست ایران نداشته و ایران به برجام پیبند خواهد ماند.آیت الله خامنه ای، مقام معظم رهبری هم فرمودند که ایران درمورد انتخابات آمریکا قضاوت نخواهد کرد اما برای هر حادثه آمادگی دارد.
مواضع ترامپ و بسیاری از کاندیداها در دوره مناظرات انتخاباتی درمورد سیاستهای آمریکا، درحقیقت بخش مهمی از دیدگاههای آیت الله خامنه ای را تایید کرد. اما آیا این اشتراک دیدگاه موجب خواهد شد که ترامپ با اصلاح سیاستهای گذشته، بن بست روابط 38 ساله آمریکا را شکسته و میراث فراموش ناشدنی درتاریخ دیپلماسی قرن معاصر به جای گذارد؟
از طرف دیگر ترامپ ممکن است خصومتهای گذشته را افزایش و با معکوس کردن روند سیاستهای تعاملی اوباما-کری، واشینگتن و تهران را به سمت تقابل تمام عیار بکشاند. مخالفین برجام در آمریکا بدنبال اعمال تحریمهای جدید غیر هسته ای هستند تا ایران را به مسیر نقض برجام هدایت کنند. یکصد پانزدهمین کنگره آمریکا کار خود را با معرفی چند تحریم جدید ازجمله تحریم موشکی ایران آغاز کرده است. اینکه روابط ایران و آمریکا کدامیک از دومسیر را طی خواهد کرد باید منتظر ماند اما چند نکته مهمی که ترامپ باید در مورد ایران بداند.
1-نقش آمریکا در تخریب روند دموکراسی در ایران
آمریکا قاتل دمکراسی درایران بوده است. آمریکا وانگلیس با کودتای 1953 علیه محمد مصدق، نخست وزیر منتخب ومحبوب مردم ایران، جنبش دموکراسی درایران راخفه و دیکتاتوری احیاء کردند. انقلاب اسلامی ایران،واکنش ملت ایران به 25 سال دیکتاتوری شاه و سلطه آمریکا بود.
2-سیاست تغییر رژیم آمریکا در ایران نتیجه معکوس داد.
بعد ازانقلاب اسلامی، آمریکاهمه اقدامات خصمانه ممکن برای تغییر رژیم در ایران را آزموده است: از تجاوز صدام به خاک ایران، حمایت از صدام دربکارگیری سلاحهای شیمیایی که منجر به کشته و زخمی شدن حدود یکصد هزار ایرانی شد، حمله نظامی به تاسیسات نفتی ایران، جنگ سایبری علیه تاسیسات هسته ای ایران و تا تحمیل کشنده ترین تحریمهای یکجانبه، چندجانبه و بین المللی علیه ایران. ایران نیز متقابلا ایران همه ظرفیت و نفوذ خود برای مقابله با آمریکا را بکارگرفت. نهایتا ایران امروز باثبات و مقتدرترازگذشته و متحدین آمریکا علیرغم شش دهه حمایت تمام عیار واشینگتن، یا سقوط کرده اند و یا آسیب پذیرتر از همیشه هستند.
3-برجام بزرگترین پیروزی برای عدم اشاعه سلاح هسته ای در جهان است
ترامپ تاکید کرده که سیاستهای گذشته آمریکا برای تغییر رژیم درکشورها اشتباه بوده و او این سیاست را کنار خواهد گذاشت. اما او مخالف برجام است و در تویئت خود،آن را یک معامله بسیار ناگوار خوانده است. درحالیکه برجام میراث برجسته دیپلماسی جهان درچنددهه گذشته و جامع ترین سند عدم اشاعه هسته ای درجهان است که همه مکانیزم های شفافیت حداکثری وعدم ساخت بمب هسته ای راتضمین میکند. آیا ترامپ برجام را نابود خواهد کرد یا تلاش خواهد ضمن حفظ میراث اوباما، میراثی بزرگتر بجای بگذارد. اگراو تلاش کند اصول برجام به کل کشورهای منطقه سرایت یابد، آروزی پنجاه ساله جامعه جهانی درمورد عاریسازی خاورمیانه رامحقق خواهد شد.
4-جنگهای آمریکا منبع اصلی بی ثباتی در خاورمیانه است
جنگ ها درچهاردهه گذشته شامل حمله نظامی صدام به ایران(1980) و کویت(1990)، حملات نظامی آمریکا به افغانستان(2011) و عراق (2003)، حمله ناتو و متحدین عربش به لیبی(2012) ، حمله نظامی عربستان به یمن(2015) وهجوم سیل ترویستها از اقصی نقاط عالم به سوریه با حمایت متحدین منطقه ای غرب، خاورمیانه را درآستانه سقوط قرارداده و باگسترش تروریسم داعشی و القاعده ای ، نه تنها امنیت منطقه و آمریکاو اروپا،بلکه امنیت جهان بخطرافتاده است. ترامپ و اوباما هم دریک نکته اتفاق نظر داشته اند و آن اینکه کشورهای متحد آمریکا، منبع اصلی حمایت از این گروهها هستند و اشتباهات گذشته آمریکا موجب پیدایش داعش و القاعده شد.
ترامپ تاکید کرده که هدف اصلی او نابودی داعش است و نه اسد.این موضع ترامپ، شانس همکاری واشینگتن -مسکو درتحولات منطقه راافزایش داده است. ضمن اینکه آمریکا بعنوان قدرت جهانی و ایران به عنوان قدرت منطقه ای، نیز دو عنصر مهم درمنطقه خاورمیانه هستند که نوع روابط آنهادر نابودی داعش و حل بحرانهای منطقه تاثیرگذار خواهد بود.
5-همکاری نتیجه بخش خواهد بود نه تقابل
جمهوریخواهان در واشینگتن، کنگره و دولت رادراختیار گرفته اند. باوجودیکه چنین شرایطی منفی بنظر میرسد، درعین حال چون قدرت یکدست شده، میتواند یک فرصت تاریخی برای تغییر وضعیت اسفبار منطقه و جبران خطاهای 60 ساله گذشته باشد. ترامپ این گزینه را دارد که با ایران تعامل نموده و به سمت ثبات در منطقه حرکت کند. باوجودیکه بعد از برجام، دیوار بی اعتمادی متقابل همچنان ضخیم است، کلید همکاریهای گسترده تر، کنارگذاشتن سیاست "تغییر رژیم" ،استفاده از دیپلماسی براساس اصول احترام متقابل،عدم مداخله و منافع مشترک خواهد بود.
