کم کم دوره مهریه های سنگین و غیر متعارف رو به افول است. زمانی تعیین چنین مهریه هایی مایه برتری و شخصیت بود اما از زمانیکه قانون 110 سکه را به عنوان مهریه ملی اعلام کرد ، دیگر زن نمی تواند مرد را برای مهریه بالاتر از 110 سکه به زندان بیندازد.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، سال ۱۳۸۵بود که آیت‌الله هاشمی شاهرودی، رئیس وقت قوه قضاییه ضمن بازنگری در قانون تحکیم خانواده خوستار اصلاح قوانین مربوط به مهریه شد.پس از آن مجلس طرح مهریه ملی را تصویب کرد که براساس آن 110سکه به‌عنوان مهریه ملی به تصویب رسید. بر این‌اساس در صورتی که مرد مهریه را تا این میزان پرداخت نکند، زن می‌تواند او را به زندان بیندازد. اما اگر مرد 110سکه از مهریه را پرداخت کرد، دیگر زن نمی‌تواند او را برای مهریه بالاتر به زندان بیندازد .
اگرچه این قانون سبب کاهش تعداد زندانیان مهریه شد ولی تعداد افرادی که توانایی کافی در پرداخت همان 110سکه را هم ندارند، کم نیست . بطوریکه به گفته رییس ستاد دیه در حال حاضر 2200 بدهکار مهریه در زندانها بسر می برند که زیبنده جمهوری اسلامی ایران نیست.
سید اسدالله جولایی با اشاره به اینکه بالاترین آمار جرایم غیر عمد در کشور مربوط به تصادفات است، گفت: حدود 8500 مددجوی واقعی در زندانها بسر می برندکه به کمک ما نیاز دارند از این تعداد800 نفر مربوط به تصادفات،2200 نفر بدهکاران مهریه و 494 نفر ناتوان در پرداخت نفقه هستند.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا این تعداد زندانیان مهریه قادر به پرداخت همین مبلغ 110 سکه حتی بصورت اقساط نیستند، افزود: اکثر اینها دارند ولی نمی خواهند پرداخت کنند .ولی با این وجود می بینیم که برخی نا آگاهانه مهریه های سنگین را متقبل می شوند و استدلالشان نیز این است کی مهریه را داده و کی گرفته .این فکر کاملا اشتباه است . یک روز پیرمرد روستایی به ستاد مراجعه کرده بود و درخواست کمک داشت، او برای عروسش 7000 سکه مهر کرده بود. عروسش با یک بچه پسرش را ترک کرده و مهرش را به اجرا گذاشته بود .از او پرسیدیم چرا این مقدار مهریه را پذیرفتی در جواب گفت ما پیش خود گفتیم مهر را کی داده و کی گرفته.
جولایی در باره تقسیط مهریه نیز گفت: برخی از مردان راضی به پرداخت قسطی نیستند.از سوی دیگر تقسیط مهریه براساس علم قاضی انجام می شود قاضی اگر تشخیص دهد فردی قادر به پرداخت کامل نیست آن را تقسیط می کند.
دادگاه اموال متشاکی را بررسی می کند
ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس ، سال گذشته در گفت وگوبا همشهری اعلام کرد ؛ از این پس هیچ فردی به‌دلیل ناتوانی در پرداخت مهریه(حتی کمتر از 100سکه) زندانی نمی‌شود. زمانی که از مردی به‌دلیل نپرداختن مهریه شکایتی می‌شود، دادگاه موظف به بررسی اموال وی می‌شود، اما اصل بر این است که فرد متشاکی به‌دلیل ناتوانی در پرداخت به زندان نرود چرا که زندان رفتن فایده‌ای به‌حال شاکی ندارد.
وی افزود: «در جرایم غیرعمد و مهریه این قانون کاربرد دارد و اگر مشخص شود که متشاکی اموالی داشته و آن را از دید قانونگذار پنهان کرده، در این صورت باید به زندان برود و تحمل کیفر کند. اما اگر فرد واقعا توانایی پرداخت مهریه و نفقه و یا دیه جرایم غیرعمد را نداشته باشد، راه‌حل قانون برای وی قسط‌بندی بدهی تا زمان پرداخت کامل به شاکی است.»
او یکی از مزایای قانون فعلی را نسبت به قانون قبل در شناسایی اموال محکوم‌علیه دانست وگفت: «نحوه اجرای محکومیت‌های مالی این است که اموال فرد بدهکار شناسایی می‌شود و متشاکی نمی‌تواند از زیر بار دینی که برعهده گرفته، شانه خالی کند. درحالی‌که در قانون قبلی چنین وظیفه‌ای برای اجرا به این شکل پیش‌بینی نشده بود.»
فرهنگ‌سازی برای مهریه
به اعتقاد کارشناسان حقوقی ، آمار بالای محکومان مهریه در زندانها و رفت‌وآمد زیاد زن و شوهر‌ها در راهروهای دادگاه خانواده ثابت کرده که مهریه اگر وسیله‌ای تعیین‌کننده در جهت همدلی میان زوجین نباشد، قطعا تضمین‌کننده خوشبختی نیز نیست.
از سوی دیگر باید ضمانت‌هایی فراهم شود تا زندگی خانواده ها به‌راحتی از هم نپاشد . برخی افراد بدون توجه به اینکه آیا می‌توانند مهریه همسرشان را بپردازند، هر تعداد سکه را قبول می‌کنند. این درحالیست که باید سازوکاری درنظر گرفته شود تا فرد بتواند اثبات کند می‌تواند مهریه را که عند‌المطالبه نیز هست، بپردازد.
رئیس ستاد دیه کشور هم در این باره گفت: اهمیت پرداخت مهریه آنقدر بالاست که بسیاری مهریه را نه هدیه مرد به زن، بلکه یک هدیه از جانب خداوند می دانند. حاکم اسلامی قادر است طلبکاری را از دریافت طلبش منصرف کند، اما برای مهریه زن هیچ بخششی قائل نیست .اما این عرف پسندیده امروزه به مانعی بزرگ تبدیل شده است. به گفته وی مقدار مهریه باید آنقدر باشد که مرد با آرامش خاطر بتواند به ایفای این تعهد پرداخته و کوچک‌ترین کراهت قلبی نیز در پذیرش اندازه آن نداشته باشد.
مدیرعامل ستاد دیه کشور رقم 2300 زندانی مهریه را زیبنده کشور ما ندانست و افزود:مردم ما متاسفانه به دلایل زیادی دچار چشم و هم چشمی و تقلید از سبک زندگی غیر اسلامی هستند که همین به آفتی برای بقای خانواده ها تبدیل شده است .
به گفته مدیرعامل ستاد دیه کشور حفظ بافت سنتی و تقید به گرایشات مذهبی در برخی استان‌ها عامل اصلی کم بودن تعداد زندانیان است . جولایی در این زمینه گفت: هرچند وسعت استانی هم بسیار موثر است اما قبیح بودن طلاق و تعهد مهریه‌های نامتعارف هنوز در بسیاری از شهرهای کشورمان امری معمول و اعتقادی درونی است و بر مبنای همین فرهنگ امروز استانی چون خراسان شمالی تنها 19 محبوس مهریه، کرمانشاه 24 بدهکار، سمنان 25 مددجو و خراسان جنوبی 26 زندانی مهریه دارد.
با توجه به آنچه گفته شد می‌توان به این نتیجه رسید که مهریه تنها هدیه‌ای نمادین است که در راستای حفظ هدف اصلی خود که همان نشان‌دادن صداقت و راستگویی مرد نسبت به همسرش است، قرار می‌گیرد .
